Sektor przedsiębiorstw dość odporny na niekontrolowane podwyżki płac, w tym na ryzyko spirali - NBP
Poziom odporności systemowej sektora przedsiębiorstw na niekontrolowane podwyżki płac, w tym na ryzyko spirali cenowo–płacowej, jest dość wysoki - ocenia NBP w najnowszej wersji raportu dot. koniunktury z sektora przedsiębiorstw "Szybki Monitoring".
"Niski poziom indeksacji płac, relatywnie słaby wpływ związków zawodowych, silne uzależnienie decyzji płacowych od sytuacji ekonomicznej firmy i popularność elastycznych elementów wynagrodzenia sugerują dość wysoki poziom odporności systemowej sektora przedsiębiorstw na niekontrolowane podwyżki płac, w tym na ryzyko spirali cenowo – płacowej" - napisano.
Dane ankietowe NBP wskazują, że w zdecydowanej większości przedsiębiorstw (92,3 proc.) nie ma systemu indeksacji płac inflacją tj. regularnej korekty wynagrodzeń zasadniczych o wskaźnik CPI (bądź o zbliżoną do niego wartość).
Po przeważeniu zatrudnieniem udział ten pozostaje na zbliżonym poziomie – 91,9 proc.. Odsetek firm, w których taki system obowiązuje dość mocno różni się w zależności od sekcji PKD – największy jest w Energetyce (18,6 proc.), Gospodarce wodnej (13 proc.) i Działalności w zakresie usług administrowania (11,5 proc.). Indeksacja płac częściej jest spotykana w firmach dużych niż małych (9 proc. vs 6 proc.) i w przedsiębiorstwach publicznych niż prywatnych (10 proc. vs 7 proc.).
Jak podaje bank centralny działalność związków zawodowych nie ma bezpośredniego wpływu na kształtowanie polityki płacowej w przeważającej części firm (77,3 proc.).
"Niespełna 14 proc. deklaruje, że wpływ ten jest słaby, a 9 proc. określa go jako silny. Po przeważeniu zatrudnieniem proporcje te zmieniają się ze względu na fakt, że uzwiązkowienie dotyczy głównie dużych podmiotów – 68 proc. zatrudnionych pracuje w firmach słabo zależnych lub w ogóle niezależnych od związków zawodowych, 32 proc. - w firmach silnie zależnych. Poziom uzwiązkowienia jest mocno zróżnicowany w zależności od sektora własności – w przedsiębiorstwach publicznych odsetek podmiotów deklarujących silną zależność od związków zawodowych wynosi prawie 29 proc., w firmach prywatnych – niecałe 6 proc." - napisano.
Bardzo duże zróżnicowanie występuje również w przekroju branżowym – największy udział firm informujących o silnym wpływie związków jest w Energetyce (47 proc.), Gospodarce wodnej (30 proc.) i Opiece zdrowotnej (20 proc.). Na relatywnie słabe uzwiązkowienie w Polsce wskazują również dane OECD26 – z wynikiem 13,4 proc. zatrudnionych należących do związków zawodowych Polska plasuje się poniżej średniej (16 proc.).
W ocenie respondentów najbardziej istotnym czynnikiem w podejmowaniu decyzji o podniesieniu płac jest bieżąca sytuacja ekonomiczna firmy. Ponad 64 proc. ankietowanych przez NBP firm stwierdziło, że bieżąca sytuacja finansowa i wyniki finansowe przedsiębiorstwa mają silny wpływ na decyzje płacowe.
"Jest to zdecydowanie wyższy odsetek niż w przypadku kolejnych wymienionych zmiennych. Wpływ drugiego w kolejności czynnika tj. regulacji rządowych (np. wysokości płacy minimalnej) został zaklasyfikowany jako silny przez niespełna 32 proc. firm. Dla pozostałych czynników (chęć zatrzymania/pozyskania pracowników, naciski płacowe, poziom inflacji) udział ten nie przekracza 25 proc." - napisano.
"Ponad 50 proc. firm w sytuacji wzmożonych nacisków na wzrost płac w pierwszej kolejności stosuje elastyczne elementy wynagrodzenia (premie, nagrody etc.). Około 34 proc. ankietowanych przedsiębiorstw od razu decyduje się na podniesienie wynagrodzeń zasadniczych. Blisko 14 proc. stosuje inne rozwiązania" - dodano.
Elastyczne elementy wynagrodzeń najczęściej spotykane są w Handlu, Działalności związanej z zakwaterowaniem i gastronomią oraz Przetwórstwie przemysłowym. Najmniejszy udział firm deklarujących ich stosowanie jest w sekcjach cechujących się silnym uzwiązkowieniem czyli m. in. w Energetyce i Opiece zdrowotnej. Nawet tam jednak przekracza on 30 proc. co zdaniem NBP sugeruje, że elastyczne elementy wynagrodzenia są dość popularne niezależnie od rozpatrywanego sektora. (PAP Biznes)
tus/ gor/