Dalej słabnie optymizm inwestycyjny przedsiębiorstw, również w dłuższym okresie - NBP
Optymizm inwestycyjny przedsiębiorstw jest obecnie bardzo niski, obniża się od kilku kwartałów i słabnie również w wieloletnich planach rozwojowych - napisano w najnowszej wersji raportu NBP "Szybki Monitoring".
"Optymizm inwestycyjny przedsiębiorstw, mierzony wskaźnikiem OPITN40, słabnie od pięciu kwartałów i jest obecnie bardzo niski (w 1. kwintylu historycznych wyników). W firmach utrzymuje się bardzo niskie zainteresowanie rozpoczęciem nowych inwestycji w ciągu kwartału: taki zamiar deklaruje 19,6 proc. firm wobec średniej wieloletniej równej 21,9 proc. Co więcej, od pięciu kwartałów zwiększa się skala rezygnacji z już rozpoczętych przedsięwzięć. Obecnie taki zamiar zgłasza 11 proc. inwestorów, a odsetek ten był wyższy jedynie w okresie globalnego kryzysu finansowego oraz kryzysu pandemicznego. W efekcie można oczekiwać spadku inwestycji w najbliższym kwartale (negatywne saldo planowanych w kwartale zmian rdr skali nakładów). Nieco bardziej optymistyczne są natomiast plany inwestycyjne przedsiębiorstw na najbliższy rok"- napisano.
Postępujący od kilku kwartałów spadek optymizmu inwestycyjnego jest widoczny w większości analizowanych w SM NBP przekrojów.
Wyjątek stanowi w tym zakresie grupa największych podmiotów, na co wskazuje stabilny wzrost ważonych wskaźników aktywności inwestycyjnej (salda planowanych w najbliższym roku zmian wielkości nakładów oraz wskaźnika nowych inwestycji).
Dalszego, stabilnego wzrostu nakładów inwestycyjnych można się spodziewać w grupie przedsiębiorstw usługowych oraz firm wytwarzających dobra energetyczne, gdzie udział inwestorów planujących rozpoczęcie nowych inwestycji pozostaje wysoki i więcej firm planujące zwiększenie nakładów niż ich ograniczenie. Wzrosnąć – choć w mniejszej niż obecnie skali – mogą także inwestycje przedsiębiorstw sektora publicznego. Z kolei wśród przedsiębiorstw przemysłowych, podmiotów prywatnych – szczególnie krajowych – oraz producentów dóbr zaopatrzeniowych i konsumpcyjnych (głównie trwałego użytku) przewidywane jest istotne osłabienia aktywności inwestycyjnej.
W tych grupach bowiem udział firm planujących ograniczenie nakładów – zarówno w ciągu kwartału, jak i roku – jest wyższy niż przedsiębiorstw zapowiadających ich zwiększenie.
W świetle wyników rocznej ankiety NBP (AR NBP) obniżył się również optymizm w wieloletnich planach rozwojowych.
Przedsiębiorstwa przewidują, że w perspektywie 2-3 lat osłabnie tempo ich rozwoju, ponadto oceniają, że zjawisko to będzie miało też szerszy zasięg i obejmie całą branżę, w której funkcjonują.
"Bardzo wyraźnie wzrósł udział firm liczących się wręcz z regresem rozwoju firmy (do 27,3 proc. w 2022 r. z 7,3 proc. w 2021 r. i 5,3 proc. średnio w latach 2013-2019). Jednocześnie przedsiębiorstwa są silnie zróżnicowane pod względem oczekiwanego tempa rozwoju: liderami w tym zakresie mogą być przedsiębiorstwa duże, zagraniczne, uczestniczące w globalnych łańcuchach wartości, skoncentrowane na rynkach zagranicznych i powiązane z firmami zagranicznymi" - napisano.
Przedsiębiorstwa sygnalizują nasilenie się barier dla inwestycji - udział firm informujących o ich występowaniu zdecydowanie wzrósł (do 34 proc. w 2022 r. z 14 proc. w 2021 r.). Bariery te mają głównie charakter pozafinansowy.
Spośród nich najważniejszym ograniczeniem dla aktywności inwestycyjnej był wzrost kosztów inwestycji (średnia ocena 2,9 pp. w skali 0-6) i obawy o spadek popytu oraz siłę nabywczą konsumentów (średnia ocena 2,8 pp.). Czynniki te wskazywane były jako główne bariery niezależnie od rodzaju prowadzonej przez firmę działalności, wielkości zatrudnienia czy docelowych rynków zbytu.
Kolejną grupę ograniczeń dla inwestycji, choć już o mniejszym znaczeniu, stanowiły problemy związane z finansowaniem rozwoju. Są to przede wszystkim rosnące koszty finansowania zewnętrznego (dla 25 proc. firm jest to poważne ograniczenie dla inwestycji) oraz brak środków na rozwój, wynikający czy to z konieczności większego ich zaangażowania w finansowanie działalności operacyjnej (np. na poprawę bezpieczeństwa dostaw i budowę zapasów - 21 proc. wskazań), czy z przerw w dopływie finansowania unijnego (13,5 proc. wskazań).
W znacznej liczbie przypadków rozwój firm hamują też trudności z planowaniem długoterminowym (12 proc. podmiotów), w tym spowodowane m.in. spadkiem liczby długoterminowych kontraktów, czy odpływem stałych klientów. Natomiast mniej inwestorów (8 proc.) wskazywało na ograniczenia dla inwestycji wynikające z dostępności kredytów bankowych. (PAP Biznes)
tus/ asa/