Zastosowanie w analizie technicznej formacji świec japońskich - objęcia hossy i objęcia bessy - w budowaniu strategii inwestycyjnej
W tym artykule chciałbym kontynuować ostatnio podjęty wątek na temat:
Świece japońskie – formacja objęcia hossy i objęcia bessy. Dzisiaj postaram się zaprezentować dwa podejścia do skutecznego inwestowania w oparciu o te formacje. Prezentowana strategia analizy technicznej może być skutecznie wykorzystywana zarówno na rynku instrumentów pochodnych futures, czyli kontrakty terminowe na WIG20, jak również zwykłych akcji. Zaprezentuję jak w praktyce należy wykorzystać formacje
świec japońskich objęcie hossy oraz objęcie bessy i przekuć ich znajomość na zyski z inwestycji w długim terminie za pomocą prostej strategii inwestycyjnej.
W artykule wprowadzającym do
formacji objęcia pisałem o tym, że prawdziwa siła zwrotna formacji wynika właściwie ze zjawiska
hook trade. Jak już wiemy powstanie hook trade najczęściej prowadzi do tego, że po zakończeniu sesji na wykresie instrumentu pojawia się dość znacznej wielkości świeca (czarna lub biała). My już natomiast dobrze znamy mało rozpowszechnianą wśród inwestorów własność dużych świec, w postaci silnych poziomów wsparcia lub oporu w okolicach ich połowy. Pisałem już o tym wcześniej w artykule
Duże świece jako wsparcia i opory dla kursów. Kiedy złożymy te dwie zależności razem okaże się, że wokół prostej formacji objęcia hossy można skonstruować strategię inwestycyjną. Zacznijmy od wyznaczenia ważnych poziomów w opisywanych formacjach.
Opory i wsparcia wynikające z formacji objęcia hossy i bessy
Objęcie hossy
Jak widać z formacji objęcia hossy można wyczytać ważne wsparcie dla rynku, którym jest połowa świecy hook trade obejmującej sesję z poprzedniego dnia. Jest to bardzo ważny poziom w oparciu, o który będziemy budować strategię na wzrosty.
Objęcie bessy
Analogicznie w wypadku objęcia bessy w okolicy połowy okrywającej świecy hook trade mamy poziom oporu dla ewentualnych wzrostów.
Uwaga: Zarówno wsparcia jak i opory występujące w okolicy połowy świecy hook trade nie są dokładnie osadzone w matematycznej połowie. Nie można ich określić jako dokładny punkt. Wielokrotnie pisałem, że giełda nie jest apteką i dlatego nie wszystko się sprawdza co do punktu. Czasami się zdarza, że rynek może nieznacznie naruszyć te poziomu. Pamiętać należy też, iż są to poziomy wsparcia i oporu, ale na zakończenie sesji. Dlatego dopiero zamknięcie dnia może wskazać czy zostały pokonane.
Generalnie można wyróżnić dwie główne strategie otwierania pozycji po wystąpieniu formacji objęcia hossy lub bessy.
Strategia 1
Opiera się głównie na wierze w wielką siłę formacji i jest przeznaczona przede wszystkim dla agresywnych graczy, z dużą tolerancją na stratę w wypadku pojawienia się przeciwności rynkowych.
Strategia 1
Zgodnie ze strategią należy otworzyć pozycję na pierwszej sesji po wystąpieniu formacji. W przypadku formacji objęcia hossy jest to oczywiście pozycja długa (kupno), a w wypadku objęcia bessy pozycja krótka (sprzedaż). Sygnałem zamknięcia pozycji będzie pokonanie okolic połowy formacji na zakończenie dnia.
Niebezpieczeństwo tej strategi polega w głównej mierze na tym, że po wystąpieniu formacji często rynek otwiera się luką, co prowadzi do tego, że pozycja jest otwierana po mało atrakcyjnej cenie. Dodatkowo jak to później zaprezentuję na praktycznych przykładach formacja objęcia jest często testowana (rynek wykonuje powrót do jej połowy po czym kontynuuje ruch zgodnie z formacją). Takie zdarzenia mogą prowadzić do wprowadzania inwestora w stan niepokoju, a nawet wygenerowania sygnału zamknięcia pozycji.
Atutem natomiast jest fakt, że stosując tę strategię, żadna formacja objęcia nam nie ucieknie i dzięki temu za każdym razem będziemy sobie dawali możliwość do zyskownej gry.
Strategia 2
Jest to strategia w głównej mierze przeznaczona dla bardziej asekuracyjnych inwestorów którzy mają mniejszą tolerancję straty. Fundamenty strategii są zbudowane w oparciu o niebezpieczeństwo płynące z pierwszej.
Strategia 2
Wykorzystywane jest w niej oczywiście zjawisko silnych okolic wsparcia lub oporu w postaci połowy świecy obejmującej. W tej strategii nie zajmujemy pozycji zaraz na następnej sesji po wystąpieniu objęcia tylko czekamy na ruch powrotny rynku do okolic połowy świecy i dopiero na tych poziomach zajmujemy pozycję. Często, jak to pokażę na praktycznych przykładach, zdarza się tak, że na ruch powrotny trzeba czekać nawet kilka dni. Jest to więc strategia dla cierpliwych inwestorów.
Po zajęciu pozycji sygnałem do ucieczki jest w wypadku formacji objęcia bessy pokonanie na koniec dnia poziomu otwarcia świecy hook trade (okolice minimum). Poziomem stopu w wypadku objęcia hossy jest natomiast zamknięcie świecy hook trade (okolice maksimum). Są to sygnały do ucieczki, ale dopiero gdy zostaną pokonane na zamknięcie sesji.
Ta strategia pozwala na dużo większe bezpieczeństwo i stosunkowo lepszy procent zyskownych transakcji. Minusem jest jednak to, że rynek nie pozwoli nam zagrać na dużą część formacji objęcia, ponieważ po ich wystąpieniu nie wykona ruchu powrotnego. W wyniku tego nie zostanie zrealizowany sygnał wejścia.
Praktyczne przykłady
Przyjrzyjmy się teraz kilku praktycznym przykładom wystąpienia formacji objęcia.
WIG20: luty-marzec 2007, wykres dzienny
Jak widać, 26 lutego 2007 na wykresie WIG20 rynek narysował klasyczną formację objęcia bessy. Zgodnie z pierwszą strategią na następnej sesji należało otworzyć pozycję krótką ze stopem na połowie świecy hook trade. W tym wypadku była to transakcja bardzo zyskowna, ponieważ przez następne sesje rynek dynamicznie spadał.
Dopiero w dniu 14 marca na wykresie pojawiła się ponownie formacja objęcia tyle, że tym razem hossy. Zgodnie ze strategią 1 zaraz na następnej sesji należałoby otworzyć pozycję długą ze stopem w okolicy połowy poprzedniej świecy. W tym wypadku transakcja była ponownie udana, ponieważ pozwoliła na uczestniczenie we wzrostach, które miały miejsce na rynku przez następne kilka dni.
Zwracam uwagę, że w obydwu przykładach strategia 2 nie umożliwiłaby nawet zajęcie pozycji i przez to powoduje brak uczestnictwa w ewentualnych zyskach. Nie doszło bowiem do ruchów powrotnych w okolice połowy formacji. Tutaj dobrze widać jakie największe niebezpieczeństwo płynie ze stosowania 2 strategii inwestycyjnej.
WIG20: październik-listopad 2006, wykres dzienny
Bardzo dobrym przykładem na czym polega zajmowanie pozycji w oparciu o strategię 2 prezentuje powyższy wykres. Na sesji z 20 października 2006 WIG20 narysował formację objęcia bessy. Przez trzy następne sesje rynek stał w miejscu po czym wykonał ruch powrotny w okolice połowy formacji objęcia. Zgodnie z zasadami strategii 2 był to sygnał zajęcia krótkiej pozycji ze stopem na otwarciu sesji hook trade. Zwracam uwagę, że w tym wypadku kierowanie się strategią 2 pozwoliło na osiągnięcie dużo większych zysków i zdecydowanie poprawiło bezpieczeństwo transakcji.
Poniżej zamieszczam przykłady kilku innych wystąpień formacji objęcia bessy, które były dobrymi okazjami do zainwestowania w oparciu o strategię inwestycyjną 2.
WIG20: wrzesień 2006, wykres dzienny
WIG20: luty-marzec 2006, wykres dzienny
Z resztą przykładów nie trzeba daleko szukać przyjrzyjmy się ostatnim wydarzeniom giełdowym.
WIG20: kwiecień 2008, wykres dzienny
Oczywiście nie są to strategie gwarantujące w 100% sukces . Zdarza się też tak, że rynek generuje sygnał zamknięcia pozycji po czym kontynuuje ruch w zgodzie z formacją objęcia. Z takim wydarzeniem mieliśmy przykładowo do czynienia w maju i czerwcu 2006 na indeksie WIG20.
WIG20: maj-czerwiec 2006, wykres dzienny
Jak widać po powstaniu formacji objęcia bessy 29 maja rynek rozpoczął przecenę po czym wykonał ruch powrotny w okolice połowy formacji. Niestety wzrosty były na tyle silne, że zarówno w wypadku strategii 1 jak i 2 zostały wygenerowane sygnały zamknięcia pozycji. Mimo to indeks kontynuował spadki.
Niestety takie wydarzenia mają czasami miejsce na rynku, ale niezależnie od nich należy się ściśle trzymać strategii, aby nie wprowadzić się w większe kłopoty.
Podsumowanie
Formacje objęcia hossy i bessy są bardzo silnymi formacjami o charakterze zwrotnym. Dają one z dużym prawdopodobieństwem skuteczne sygnały o wystąpieniu szczytów i dołków na notowaniach instrumentów. W związku z tym, że występują rzadko warto ich wypatrywać i próbować partycypować w zyskach z ich wystąpienia płynących stosując jedną ze strategii gry.
Od Ciebie zależy, którą wybierzesz. Można się też pokusić o pewne modyfikacje. Ważne jest jednak, aby ściśle trzymać się założeń, ponieważ brak konsekwencji może prowadzić do dużych strat. Tylko trzymanie się wyznaczonych zasad i cierpliwość może przynieść sukces w inwestowaniu na giełdzie.
Mimo, że w artykule prezentowałem tylko przykłady na indeksie WIG20 to opisywane strategie są również skuteczne przy inwestowaniu w konkretne spółki. Dlatego bierz się za szukanie objęć hossy i bessy na wykresach i korzystaj z tej wiedzy!
Pozdrawiam i życzę dużych zysków,
Paweł Biedrzycki
Strategia 1
Zgodnie ze strategią należy otworzyć pozycję na pierwszej sesji po wystąpieniu formacji. W przypadku formacji objęcia hossy jest to oczywiście pozycja długa (kupno), a w wypadku objęcia bessy pozycja krótka (sprzedaż). Sygnałem zamknięcia pozycji będzie pokonanie okolic połowy formacji na zakończenie dnia.
Niebezpieczeństwo tej strategi polega w głównej mierze na tym, że po wystąpieniu formacji często rynek otwiera się luką, co prowadzi do tego, że pozycja jest otwierana po mało atrakcyjnej cenie. Dodatkowo jak to później zaprezentuję na praktycznych przykładach formacja objęcia jest często testowana (rynek wykonuje powrót do jej połowy po czym kontynuuje ruch zgodnie z formacją). Takie zdarzenia mogą prowadzić do wprowadzania inwestora w stan niepokoju, a nawet wygenerowania sygnału zamknięcia pozycji.
Atutem natomiast jest fakt, że stosując tę strategię, żadna formacja objęcia nam nie ucieknie i dzięki temu za każdym razem będziemy sobie dawali możliwość do zyskownej gry.
Strategia 2
Wykorzystywane jest w niej oczywiście zjawisko silnych okolic wsparcia lub oporu w postaci połowy świecy obejmującej. W tej strategii nie zajmujemy pozycji zaraz na następnej sesji po wystąpieniu objęcia tylko czekamy na ruch powrotny rynku do okolic połowy świecy i dopiero na tych poziomach zajmujemy pozycję. Często, jak to pokażę na praktycznych przykładach, zdarza się tak, że na ruch powrotny trzeba czekać nawet kilka dni. Jest to więc strategia dla cierpliwych inwestorów.
Po zajęciu pozycji sygnałem do ucieczki jest w wypadku formacji objęcia bessy pokonanie na koniec dnia poziomu otwarcia świecy hook trade (okolice minimum). Poziomem stopu w wypadku objęcia hossy jest natomiast zamknięcie świecy hook trade (okolice maksimum). Są to sygnały do ucieczki, ale dopiero gdy zostaną pokonane na zamknięcie sesji.
Ta strategia pozwala na dużo większe bezpieczeństwo i stosunkowo lepszy procent zyskownych transakcji. Minusem jest jednak to, że rynek nie pozwoli nam zagrać na dużą część formacji objęcia, ponieważ po ich wystąpieniu nie wykona ruchu powrotnego. W wyniku tego nie zostanie zrealizowany sygnał wejścia.
WIG20: luty-marzec 2007, wykres dzienny
Jak widać, 26 lutego 2007 na wykresie WIG20 rynek narysował klasyczną formację objęcia bessy. Zgodnie z pierwszą strategią na następnej sesji należało otworzyć pozycję krótką ze stopem na połowie świecy hook trade. W tym wypadku była to transakcja bardzo zyskowna, ponieważ przez następne sesje rynek dynamicznie spadał.
Dopiero w dniu 14 marca na wykresie pojawiła się ponownie formacja objęcia tyle, że tym razem hossy. Zgodnie ze strategią 1 zaraz na następnej sesji należałoby otworzyć pozycję długą ze stopem w okolicy połowy poprzedniej świecy. W tym wypadku transakcja była ponownie udana, ponieważ pozwoliła na uczestniczenie we wzrostach, które miały miejsce na rynku przez następne kilka dni.
Zwracam uwagę, że w obydwu przykładach strategia 2 nie umożliwiłaby nawet zajęcie pozycji i przez to powoduje brak uczestnictwa w ewentualnych zyskach. Nie doszło bowiem do ruchów powrotnych w okolice połowy formacji. Tutaj dobrze widać jakie największe niebezpieczeństwo płynie ze stosowania 2 strategii inwestycyjnej.
WIG20: październik-listopad 2006, wykres dzienny
Bardzo dobrym przykładem na czym polega zajmowanie pozycji w oparciu o strategię 2 prezentuje powyższy wykres. Na sesji z 20 października 2006 WIG20 narysował formację objęcia bessy. Przez trzy następne sesje rynek stał w miejscu po czym wykonał ruch powrotny w okolice połowy formacji objęcia. Zgodnie z zasadami strategii 2 był to sygnał zajęcia krótkiej pozycji ze stopem na otwarciu sesji hook trade. Zwracam uwagę, że w tym wypadku kierowanie się strategią 2 pozwoliło na osiągnięcie dużo większych zysków i zdecydowanie poprawiło bezpieczeństwo transakcji.
Poniżej zamieszczam przykłady kilku innych wystąpień formacji objęcia bessy, które były dobrymi okazjami do zainwestowania w oparciu o strategię inwestycyjną 2.
WIG20: wrzesień 2006, wykres dzienny
WIG20: luty-marzec 2006, wykres dzienny
Z resztą przykładów nie trzeba daleko szukać przyjrzyjmy się ostatnim wydarzeniom giełdowym.
WIG20: kwiecień 2008, wykres dzienny
Oczywiście nie są to strategie gwarantujące w 100% sukces . Zdarza się też tak, że rynek generuje sygnał zamknięcia pozycji po czym kontynuuje ruch w zgodzie z formacją objęcia. Z takim wydarzeniem mieliśmy przykładowo do czynienia w maju i czerwcu 2006 na indeksie WIG20.
WIG20: maj-czerwiec 2006, wykres dzienny
Jak widać po powstaniu formacji objęcia bessy 29 maja rynek rozpoczął przecenę po czym wykonał ruch powrotny w okolice połowy formacji. Niestety wzrosty były na tyle silne, że zarówno w wypadku strategii 1 jak i 2 zostały wygenerowane sygnały zamknięcia pozycji. Mimo to indeks kontynuował spadki.
Niestety takie wydarzenia mają czasami miejsce na rynku, ale niezależnie od nich należy się ściśle trzymać strategii, aby nie wprowadzić się w większe kłopoty.