W latach 2011-2015 na rynku walutowym rozegrała się najsilniejsza od kilkunastu lat fala umocnienia dolara. Można ją wiązać z relatywnie szybkim w stosunku do innych rejonów rozwiniętych (strefa euro, Japonia) wyjściem gospodarki USA z kryzysu.
Żadna gospodarka nie jest w stanie całkiem bezkarnie wytrzymać aprecjacji własnej waluty o takiej skali. Dotyczy to również Stanów Zjednoczonych, których wzrost gospodarczy począwszy od I kw. 2015 roku zaczął słabnąć. Roczna dynamika PKB spadała przez 5 kolejnych kwartałów do II kw. br. włącznie.
Ostatnio 5 kolejnych kwartałów deceleracji tempa wzrostu gospodarczego w USA zdarzyło się w okresie III kw. 2007-IV kw. 2008 oraz w okresie II kw. 2000-III kw. 2001. Z tego punktu widzenia jesteśmy (we wrześniu 2015 czyli w 3 miesiącu kolejnego kwartału, następującego po 5 kolejnych kwartałach spadającej dynamiki PKB w USA) w sytuacji podobnej do tej z marca 2009 i grudnia 2001. Przez przypadek - lub nie - obie daty wypadły w 3-4 miesiące po początku silnej hossy na "wschodzących" rynkach akcji.
Z punktu widzenia czegoś, co ja nazywam cyklem Kuznetsa (a co Amerykanie znają jako "Kuznets Swing"), poprzedzający to 4-letnie umocnienie dołek dolara względem jena z października 2011 roku to odpowiednik podobnych minimów USD/JPY z kwietnia 1995 roku oraz października 1978 roku.
Na poniższym obrazku można porównać zaczepioną w dołku z 2011 roku projekcję kursu USD/JPY (kolor niebieski) uzyskaną przez uśrednienie ścieżek kursu wokół dołków dolara z 1995 (kolor zielony) i 1978 roku (kolor szary) z rzeczywistym zachowaniem kursu w latach 2011-2015.
Jak widać projekcja sugerowała, że USD/JPY dojdzie prawie do 120 jenów w okolicach lutego 2015, a w rzeczywistości ruch osiągnął poziom 125 jenów w 4 miesiące później. Po wyższa projekcja sugerowała i nadal sugeruje, że późniejsze osłabienie dolara sprowadzi kurs USD/JPY w okolice 94,4 jenów (wobec obecnych 102,3), a cel ten ma zostać osiągnięty za ok. pół roku. Później dolar powinien się znowu umacniać przez następny rok-półtora (cel ok. 115 jenów).
Tę dosyć starą już projekcję można zaktualizować wychodząc z założenia, że ubiegłoroczny szczyt USD/JPY to - w ramach cyklu Kuznetsa - odpowiednik szczytów z sierpnia 1998 oraz listopada 1982.
Oparta na tym założeniu projekcja USD/JPY (kolor niebieski) osiąga minimum za 3-6 tygodni (w okolicach terminu wyborów prezydenckich w USA?) na poziomie nieco ponad 94 jenów, po czym rośnie przez następnych 5 kwartałów do poziomu 110 jenów.
Jak widać z obu projekcji - i tej starej i tej nowej - wynika, że następne kilka miesięcy powinno przynieść ustanowienie dołka USD/JPY w okolicach 94-95 jenów poprzedzającego trwający przez następny rok-półtora wzrostu kursu dolara do strefy 110-115 jenów.
Co mogłoby być powodem takiego umocnienia dolara? Po pierwsze spodziewane wznowienie przez FED podwyższania stóp procentowych. Po drugie przetrawienie przez gospodarkę USA skutków umocnienia dolara z lat 2011-2015 i przełamanie trwającego spowolnienia gospodarczego.
Najnowsze dane z ISM sugerują, że spowolnienie trwa nadal, ...
... ale niektóre szacowne wskaźniki wyprzedzającego takie jak np. pokazany na obrazku poniżej sugerują, że przełamanie słabości jest już całkiem blisko (w latach 2007-2009 i 2000-2001 seria kolejnych spadków dynamiki PKB trwała odpowiednio 7 i 6 kwartałów).
Oparte na cyklu Kuznetsa powyżej zaprezentowane projekcje kursu USD/JPY sugerują, że dolar już osiągnął w ubiegłym roku swój cykliczny szczyt względem jena i oczekiwany w latach 2017-2018 wzrost będzie jedynie korektą fazy spadkowej cyklu.
Inaczej może być w przypadku euro. Taki przynajmniej wniosek można wysnuć z analizy dwu poprzednich cykli. Jak widać na poniższym obrazku, o ile w latach 1998-2002 oraz 1982-1985 dolar nie zdołał już ustanowić nowych szczytów wartości względem jena (wykres jest odwrócony), o tyle z łatwością mu się to udało względem euro. Innymi słowy to, co w latach 1999-2002 oraz 1982(84)-1985 było już tylko korektą w bessie dolara względem jena, było zarazem ostatnią - w obu przypadkach silną falą hossy dolara względem euro.
Zsynchronizowana w - będących w mojej interpretacji swoimi odpowiednikami w ramach cyklu Kuznetsa - dołkach EUR/USD z marca 2015, sierpnia 1997 oraz sierpnia 1981 projekcja kursu tej pary walutowej wygląda tak:
Jak widać dosyć jednoznacznie sugeruje ona, że czas rozpoczętej w marcu ub. r. korekty wzrostowej EUR/USD już dobiegł końca i w miarę upływu czasu kurs EUR/USD zmierzać powinien powoli najpierw w stronę parytetu, a następnie w kierunku poziomu 0,8 gdzieś w 2018 roku. Biorąc pod uwagę przesunięcie w fazie pomiędzy cyklem amerykańskim (w USA stopa bezrobocia zaczęła spadać już od jesieni 2009, zaś w strefie euro dopiero od wiosny 2013 po wtórnym kryzysie strefy euro z lat 2010-2012, oraz kłopoty polityczne strefy euro związane z Brexitem, nie wydaje się być to scenariusz całkiem nierealny. To opóźnienie cyklu gospodarczego w strefie euro względem cyklu w USA o jeden pełny cykl Kitchina sugeruje, że w strefie euro do pierwszych podwyżek stóp procentowych powinno dojść dopiero gdzieś tam w okolicach wiosny 2019. Zgodnie z konsensusem przez ten czas FED ma cały czas podnosić stopy procentowe. Ze względu na kalendarz wyborczy - np. wybory w najbardziej eurosceptycznej w Europie według ostatnich sondaży Francji - niestabilność polityczna w Unii Europejskiej i brak jasnej wizji jej dalszych losów powinna się utrzymywać sprzyjając osłabieniu tej waluty.
Podsumowując: przedstawiony - oparty na cyklu Kuznetsa - scenariusz wtórnego umocnienia dolara w latach 2017-2018 byłby najbardziej korzystny dla eksporterów ze strefy euro i Japonii. W związku z tym podczas ewentualnej słabości dolara w najbliższych tygodniach wywołanej niepewnością co do wyniku wyborów prezydenckich w USA i konsekwencji tego wyniku dla losów tego kraju, należy rozważyć akumulację akcji spółek z krajów strefy euro (głównie Niemiec) i Japonii nastawionych na eksport do USA.
