Zmiany w fundacjach rodzinnych. Koniec szybkich optymalizacji podatkowych
Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który w istotny sposób modyfikuje zasady opodatkowania fundacji rodzinnych. Proponowane zmiany niewątpliwie zaostrzą reżim podatkowy dotyczący fundacji rodzinnych. Ograniczą one wykorzystanie fundacji jako narzędzia do krótkoterminowych optymalizacji podatkowych, jednocześnie skłaniając fundatorów do bardziej rozważnego i perspektywicznego planowania sukcesji, oceniła w komentarzu dla Strefy Inwestorów radca prawny, doradca podatkowy Adwokaci i Radcowie Prawni Żyglicka i Wspólnicy sp.k. Ewa Lejman.
Projektowane zmiany mają na celu ograniczenie wykorzystywania fundacji rodzinnych do celów optymalizacji podatkowej oraz przywrócenie jej pierwotnej roli – narzędzia bezpiecznej i stabilnej sukcesji majątkowej. Nowe regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r., jednak przewidziano również przepis przejściowy, którego skutki będą odczuwalne już w odniesieniu do aktywów wniesionych po 31 sierpnia 2025 r., wskazuje radca prawny.
"Najbardziej doniosłą zmianą jest wprowadzenie 36-miesięcznego okresu karencji (tzw. lock-up na aktywach) tj. wyłączenia ze zwolnienia podatkowego. Fundacja rodzinna będzie mogła zbyć bez podatku CIT majątek wniesiony lub przekazany nieodpłatnie lub nabyty od podmiotu powiązanego – w tym od samego fundatora – dopiero po upływie 36 miesięcy liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło wniesienie, przekazanie lub nabycie. W praktyce oznacza to konieczność utrzymywania przez fundację rodzinną takich składników przez okres od trzech do niemal czterech lat. Proponowane rozwiązanie obejmuje każde mienie (wszelkie składniki majątkowe), także udziały oraz akcje” - zaznacza Lejman.
Zapowiadana zmiana przepisów dotyczących fundacji rodzinnych może wejść w pierwszym półroczu 2025 r.
Przepis przejściowy
W jej ocenie, na szczególną uwagę zasługuje przepis przejściowy. Zakłada on, że lock-up obejmie już aktywa wniesione do fundacji po 31 sierpnia 2025 r., mimo iż sama ustawa ma wejść w życie z początkiem 2026 r.
“W praktyce oznacza to, że podmioty decydujące się na wniesienie majątku od września br. będą musiały liczyć się z koniecznością utrzymywania go w fundacji przez co najmniej trzy lata, aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Zdaniem Ministerstwa, określenie konkretnego okresu, w którym fundacja rodzinna nie może zbywać wniesionego do niej mienia z zachowaniem neutralności podatkowej, ograniczy możliwość wykorzystania fundacji rodzinnej jako narzędzia do szybkiego osiągnięcia korzyści kosztem celu, dla jakiego utworzono tę instytucję” - dodaje Lejman.
Projekt odnosi się również do kwestii najmu nieruchomości. Zwolnienie z CIT obejmie jedynie sytuacje, w których fundacja wynajmuje samodzielnie (bez pośredników/operatorów najmu) lokale mieszkalne bezpośrednio na cele mieszkaniowe. Z preferencji wyłączono natomiast wszelkie formy najmu krótkoterminowego, działalność hotelową czy pensjonatową, a także przypadki, w których nieruchomości oddawane są do używania w
celach gospodarczych. Co istotne, ciężar wykazania, że dana umowa spełnia przesłanki zwolnienia, będzie spoczywał na fundacji, zaznaczyła radca prawny.
Bez preferencji podatkowych
“Znaczącym novum jest także wyłączenie ze zwolnienia dochodów uzyskiwanych z udziału w podmiotach transparentnych podatkowo. Fundacje rodzinne nie będą mogły korzystać z preferencji podatkowych, jeżeli uzyskują przychody poprzez spółki osobowe czy inne jednostki, które nie podlegają opodatkowaniu albo są całkowicie z niego zwolnione. Rozwiązanie to ma przeciwdziałać wykorzystywaniu struktur zagranicznych, takich jak amerykańskie LLC czy luksemburskie SCS, do obchodzenia ograniczeń wynikających z ustawy” - wskazuje Lejman.
Projekt przewiduje ponadto objęcie fundacji rodzinnych reżimem przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC) oraz podatkiem od niezrealizowanych zysków (exit tax).
“Pierwszy z mechanizmów ma zapobiec lokowaniu dochodów w spółkach zależnych z siedzibą w jurysdykcjach o korzystnym opodatkowaniu, natomiast drugi – zagwarantowanie, że w Polsce zostaną opodatkowane wartości ekonomiczne odpowiadające niezrealizowanym jeszcze zyskom kapitałowym, które powstały na terytorium RP, a które w momencie zmiany rezydencji podatkowej mogłyby zostać przeniesione poza polski system podatkowy. Opodatkowaniem objęte będą także przychody z tytułu zmiany rezydencji podatkowej fundacji rodzinnej. Dodatkowo, za ukryte zyski kwalifikowane będą m.in. pożyczki udzielane fundatorom, beneficjentom oraz podmiotom powiązanym, co również prowadzi do ich opodatkowania. Należy jednak pamiętać, że omawiane przepisy znajdują się na etapie konsultacji publicznych i ich ostateczny kształt może jeszcze ulec zmianie” - podsumowuje radca prawny, doradca podatkowy Adwokaci i Radcowie Prawni Żyglicka i Wspólnicy sp.k.
