Od pół roku mamy bardzo dobry okres na giełdzie. Jak sobie z nim radzą fundusze absolutnej stopy zwrotu? Czy pokazują wyniki tak dobre, jak fundusze akcji? Czy biją warszawskie indeksy? A może nie zdążyły w ogóle przestawić wajchy z „risk on” na „risk off”? Sprawdzamy.
Fundusze absolutnej stopy zwrotu (absolute return) to, najprościej rzecz ujmując, fundusze które powinny zarabiać w każdych warunkach rynkowych. Czy rządzą „byki”, czy „niedźwiedzie” – to nie powinno dla nich mieć znaczenia.
By mogły w ogóle probówać zarabiać w każdych warunkach, muszą stosować odpowiednie narzędzia. Nie tylko lokują środki w różne klasy aktywów (waluty, surowce), ale również bardzo często „grają na krótko” – czyli na spadek notowań akcji. Jeśli działają w formie funduszu zamkniętego, dostępnego tylko dla zamożnych mogą również lewarować swoje „długie” pozycje (na wzrost wyceny akcji).
Większość TFI zachęca, by wkładać pieniądze w tego rodzaju fundusze na co najmniej 5 lat. Inwestora powinno jednak interesować przede wszystkim to, czy tego rodzaju fundusze naprawdę zarabiają w każdych warunkach.
Dostrzegliśmy świetną okazję do tego, by zerknąć na to, czy fundusze absolute return rzeczywiście oferują taką możliwość. W końcu już od pół roku na GPW trwa całkiem pokaźna hossa...
Czy fundusze absolutnej stopy zwrotu były na nią przygotowane? Czy zachowały się równie dobrze, co fundusze akcji? I jak wypadają, jeśli weźmiemy pod uwagę również wcześniejsze, niezbyt pomyślne dla inwestorów, miesiące?
Fundusze absolute return rzeczywiście zarabiają w każdych warunkach
Wzięliśmy „na tapetę” wszystkie fundusze absolutnej stopy zwrotu, które działają od co najmniej 12 miesięcy. Czyli zaznały i okresu trudnego, i okresu łaskawego jeśli chodzi o rynek akcji. W tej chwili działają aż 73 takie fundusze (dane za portalem Analizy.pl).
Okazało się, że rozpiętość wyników (osiąganych stóp zwrotu) jest bardzo duża w przypadku tego rodzaju podmiotów. Najlepszy potrafił w trakcie ostatnich 12 miesięcy zarobić blisko 44 proc. Najgorszy stracił blisko 12 proc. Warto jednak zauważyć, że tylko 11 spośród tych funduszy zanotowało w tym okresie ujemną stopę zwrotu.
Tab. 1. Stopy zwrotu funduszy absolute return funkcjonujących co najmniej od 12 miesięcy
| 3M | 12M | 36M | 60M | YTD | |
|---|---|---|---|---|---|
| Acer Aggressive FIZ | 2,10% | 43,90% | 72,10% | - | 16,30% |
| InReturn FIZ | 1,20% | 33,40% | 65,50% | 60,90% | 3,60% |
| Open Finance Absolute Return FIZ | -1,30% | 29,50% | 36,20% | - | -1,30% |
| Total FIZ | 9,80% | 26,10% | 7,10% | -9,60% | 27,60% |
| 89th Avenue Fund No 1 FIZ | 2,30% | 25,30% | - | - | 11,10% |
| Opera Za 3 Grosze FIZ | 8,60% | 25,30% | -17,40% | -6,10% | 28,40% |
| Eques Total Return FIZ | 1,10% | 23,70% | - | - | 8,20% |
| Skarbiec Market Opportunities (Skarbiec FIO) | 0,90% | 17,60% | 25,90% | - | 5,00% |
| PZU FIZ Akcji Focus | -5,20% | 16,00% | - | - | -0,80% |
| Opera Alfa-plus.pl (Opera SFIO) | 2,80% | 15,90% | 11,60% | 34,90% | 11,40% |
| Insignis FIZ | -0,10% | 15,80% | - | - | 4,00% |
| Andromeda FIZ seria B | 3,30% | 14,80% | 12,70% | - | 10,70% |
| Noble Fund Opportunity FIZ | 2,40% | 14,60% | 23,50% | 55,70% | 7,80% |
| Trigon XVI FIZ | -0,50% | 13,90% | - | - | 3,50% |
| Trigon Polskie Perły FIZ | 0,30% | 13,50% | 39,20% | - | 2,50% |
| CP Private Equity (CP FIZ) | 6,20% | 13,30% | - | - | 6,20% |
| CP Absolute Return (CP FIZ) | 5,30% | 13,30% | - | - | 5,30% |
| AGIO Globalny (AGIO SFIO) | 3,10% | 12,40% | 6,30% | 35,70% | 10,70% |
| Opoka One FIZ | 5,50% | 11,60% | 24,00% | 33,80% | 5,50% |
| Trigon Quantum Neutral FIZ | -0,70% | 10,60% | 31,70% | - | 1,50% |
| Trigon Quantum Absolute Return FIZ | 0,10% | 10,50% | 32,20% | - | 0,10% |
| Raiffeisen Globalnych Możliwości (Raiffeisen SFIO Parasolowy) | 1,80% | 10,30% | - | - | 3,20% |
| QUERCUS Selektywny (Parasolowy SFIO) | 2,90% | 10,20% | 15,90% | 39,10% | 7,60% |
| Noble Fund Global Return (Noble Funds FIO) | 5,90% | 10,10% | 9,30% | 17,50% | 10,60% |
| Provide Able 2 Trend FIZ | -1,40% | 9,90% | 2,10% | 6,80% | -2,80% |
| BPH FIO Strategii Akcyjnej | 3,00% | 9,50% | 16,20% | 10,30% | 6,60% |
| InValue FIZ | -0,20% | 9,50% | - | - | 2,00% |
| Opoka Alfa (Opoka Omega FIZ) | 1,00% | 9,50% | - | - | 4,60% |
| BPH FIZ Multi Inwestycja | 2,40% | 9,00% | 15,90% | 10,60% | 7,20% |
| Skarbiec MultiAsset FIZ | 0,70% | 9,00% | - | - | 1,60% |
| ALTUS FIZ GlobAl 2 | 2,60% | 8,40% | 11,00% | - | 7,20% |
| NN (L) Dynamiczny Globalnej Alokacji (NN SFIO) | 0,40% | 8,20% | - | - | 2,20% |
| BPH Superior Selektywny (BPH Superior FIO) | 3,40% | 8,00% | - | - | 5,50% |
| Solution One FIZ seria C | 1,70% | 6,70% | - | - | 1,80% |
| BPH Selektywny (BPH FIO Parasolowy) | 3,60% | 6,50% | 11,70% | 42,70% | 5,50% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu Nowej Europy (FIO Parasolowy) | 3,80% | 6,40% | 14,00% | - | 5,70% |
| Investor Absolute Return FIZ | 1,00% | 5,70% | 0,90% | 24,20% | 3,80% |
| PZU FIZ Akord | -0,10% | 5,50% | - | - | 2,00% |
| Pioneer Alternatywny - Absolutnej Stopy Zwrotu (Pioneer Funduszy Globalnych SFIO) | 0,40% | 5,30% | - | - | 1,50% |
| UniAbsolute Return Akcyjny FIZ | 0,00% | 5,20% | - | - | 1,20% |
| NN (L) Stabilny Globalnej Alokacji (NN SFIO) | 0,40% | 5,20% | 15,80% | - | 1,30% |
| Ipopema Opportunity FIZ | 0,30% | 5,20% | 9,90% | 12,80% | 1,30% |
| Opoka Neutral (Opoka Omega FIZ) | -0,70% | 5,10% | - | - | 0,40% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu Rynku Polskiego (FIO Parasolowy) | 0,50% | 5,10% | 11,60% | - | 2,80% |
| Millennium Absolute Return (Millennium SFIO) | 1,10% | 4,80% | 13,90% | - | 4,10% |
| QUERCUS Absolutnego Zwrotu FIZ | 1,50% | 4,80% | 12,30% | 42,60% | 5,20% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu Rynku Polskiego (ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu FIZ) | 0,10% | 4,60% | 21,00% | 47,50% | 3,00% |
| QUERCUS Multistrategy FIZ | -0,30% | 4,10% | - | - | 0,50% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu Rynków Zagranicznych (ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu FIZ) | 0,20% | 3,90% | 19,40% | 45,80% | 2,60% |
| OPTI Absolute Return FIZ | -0,40% | 3,50% | - | - | 0,60% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu FIZ Rynku Polskiego 2 | 0,00% | 3,40% | 22,50% | - | 2,40% |
| Aviva Oszczędnościowy (Aviva SFIO) | 1,40% | 3,20% | - | - | 0,40% |
| Raiffeisen Aktywnego Inwestowania (Raiffeisen SFIO Parasolowy) | -0,10% | 2,90% | - | - | 2,90% |
| AGIO Globalny Kapitał FIZ | 0,80% | 2,40% | - | - | 1,40% |
| CORUM Opportunity Absolute Return FIZ | -1,40% | 2,20% | 46,30% | - | -1,40% |
| Skarbiec Market Neutral (Skarbiec FIO) | 1,50% | 2,20% | 20,30% | - | 2,00% |
| QUERCUS Absolute Return FIZ | -0,30% | 1,90% | 10,70% | 40,30% | 1,10% |
| PKO Europa Wschód-Zachód FIZ seria A | 0,30% | 1,80% | - | - | 0,40% |
| PZU FIZ Forte | 0,30% | 0,60% | 11,20% | - | 0,70% |
| Investor FIZ | 0,10% | 0,20% | -9,90% | -37,70% | -0,20% |
| Medyczny Publiczny FIZ | 0,30% | 0,10% | - | - | 3,20% |
| PKO Globalnej Makroekonomii FIZ seria A | 0,00% | 0,00% | 9,10% | 22,40% | -2,40% |
| PKO Globalnej Strategii FIZ | -2,00% | -0,20% | 6,80% | - | -2,40% |
| Alfa FIZ | 0,30% | -0,40% | - | - | 0,60% |
| CORUM Absolute Return FIZ | 2,90% | -0,40% | 7,50% | - | 2,90% |
| ALTUS Absolutnej Stopy Zwrotu FIZ GlobAl | -0,40% | -0,50% | 1,30% | - | -0,50% |
| FIZ Dywidend | 1,60% | -0,90% | - | - | 2,20% |
| Allianz Long-Short Strategy FIZ seria A | 0,90% | -1,10% | 0,10% | -8,70% | 1,30% |
| Allianz Discovery FIZ seria A | 2,30% | -1,50% | 1,50% | 2,10% | 1,60% |
| Skarbiec Magna FIZ | 2,00% | -5,90% | - | - | -1,20% |
| Noble Fund Long Short FIZ | 2,10% | -7,40% | - | - | 0,10% |
| Opera FIZ | 1,90% | -8,80% | -1,20% | -33,80% | 1,50% |
| Metrum FIZ | -5,20% | -11,90% | - | - | -9,30% |
| ŚREDNIA | 1,3% | 8,0% | 16,2% | 20,4% | 3,7% |
Źródło: Analizy.pl (stan na 29.05.2017)
Średnia stopa zwrotu w okresie 12 miesięcy sięgnęła 8 proc. No nieźle, nieźle. Musimy przyznać, że jesteśmy pod wrażeniem. Oby tylko każdy inwestor w skali roku zarabiał 8 proc. Najlepsze amerykańskie fundusze hedge cieszą się gdy wychodzą regularnie ponad barierę 10 proc.
Całkiem nieźle wygląda to również w szerszym horyzoncie. Średnia dla grupy za ostatnie 3 lata (36 miesięcy) wynosi 16,2 proc. A to były naprawdę trudne miesiące (szczególnie okres od kwietnia 2015 roku do lutego 2016 roku).
I obraz mąci tylko zerknięcie na kolumnę, gdzie widnieje średnia stopa zwrotu wypracowana w 2017 roku (YTD). 3,75 proc.? Hmm, troszkę mało. Co to się nie działo w tym czasie na warszawskim parkiecie, niektóre spółki urosły o ponad 100 proc.!
Wykres 1. Notowania WIG z ostatnich 12 miesięcy
Fundusze absolute return wypadają nieźle na tle bezpośredniej konkurencji, ale...
Postanowiliśmy więc spojrzeć, jak wygląda grupa funduszy absolute return na tle innych grup oraz niskokosztowego funduszu ETF na WIG20 (czyli notowanego na giełdzie funduszu, który ma odwzorowywać zachowanie indeksu najbardziej płynnych spółek z GPW).
Tab. 2. Porównanie stóp zwrotu wybranych grup funduszy*, ETF na WIG20 i WIG (w proc.)
| 3M | 12M | 36M | 60M | YTD | |
|---|---|---|---|---|---|
| WIG | 2,2 | 32,3 | 16,1 | 60,4 | 17,1 |
| Lyxor ETF WIG20 | 2,8 | 28,9 | 1,5 | 31,2 | 18,0 |
| fundusze akcji polskich małych i średnich spółek | 1,4 | 25,6 | 26,6 | 83,0 | 12,4 |
| fundusze absolutnej stopy zwrotu uniwersalne | 1,3 | 8,0 | 16,2 | 20,4 | 3,8 |
| fundusze akcji polskich uniwersalne | 0,9 | 3,6 | 11,4 | 16,9 | 2,1 |
| fundusze akcji globalnych rynków wschodzących | -0,3 | 0,9 | 12,2 | 15,8 | -0,1 |
| fundusze akcji globalnych rynków rozwiniętych | 0,6 | -0,7 | 7,1 | 4,8 | 0,5 |
*tylko fundusze działające od co najmniej 12 miesięcy
Źródło: Analizy.pl (stan na 29.05.2017), Stooq
Okazało się, że fundusze absolutnej stopy zwrotu radzą sobie lepiej, niż fundusze inwestujące w duże spółki, ale zupełnie oddają pola funduszom lokującym kapitał w małych spółkach. To jednak nie jest zaskoczenie: małe spółki w okresach dobrej koniunktury potrafią bardzo mocno urosnąć. Zaskoczeniem może być co najwyżej bardzo marna stopa zwrotu funduszy akcji polskich uniwersalnych... (w 2017: 2,1 proc. przy wzroście WIG o 17,1 proc.)
Co jednak najważniejsze, fundusze absolute return w okresie hossy są wręcz miażdżone przez ETF na WIG20. Który, po prostu, naśladuje indeks... Warto nadmienić, że całkowite koszty (TER) związane z inwestowaniem w ETF wynosią 0,45 proc. kapitału w skali roku. Tymczasem dla funduszy absolute return – które są aktywnie zarządzane, więc mają wyższe koszty utrzymania – wskaźnik TER waha się między 0,44 proc. a ... 6,7 proc.
Dwie inne wady funduszy absolutnej stopy zwrotu
Innym problemem związanym z funduszami absolutnej stopy zwrotu jest to, że większość z nich nie jest dostępna dla przeciętnego inwestora. Zazwyczaj są to fundusze zamknięte, które raz na kilka czy kilkanaście miesięcy przeprowadzją zapisy na emitowane certyfikaty. Problem w tym, że aby wziąć udział w takiej emisji, trzeba mieć zazwyczaj równowartość co najmniej 40 tys. euro. Jednymi z nielicznych, które pokazują przyzwoite wyniki i które są funduszami otwartymi, są Skarbiec Market Opportunities (pierwsza wpłata: 500 zł) oraz Agio Globalny (100 zł).
Poza tym, każdy inwestor powinien dokładnie przeanalizować karierę i osiągnięcia zarządzających, którzy kierują danym funduszem absolutnej stopy zwrotu. W przypadku tak skomplikowanego zadania, jak zarabianie w każdych warunkach rynkowych, potrzebne są i wiedza, i doświadczenie, i odpowiednie CV...
Wnioski? Fundusze absolutnej stopy zwrotu pokazują przyzwoite wyniki. Rzeczywiście, jako grupa, mogą się pochwalić umiejętnością zarabiania w każdych warunkach. Problem w tym, że aby w nie zainwestować z głową potrzeba czasu i dużo pieniędzy. Poza tym, jeśli ktoś jest przekonany, że hossa na GPW będzie kontynuowana, ma do wyboru rozwiązania, które przyniosą znacznie wyższe stopy zwrotu, a do tego są o wiele tańsze.
