Nagroda Nobla z medycyny 2018 przyznana za to, nad czym pracują dwie polskie spółki biotechnologiczne

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny są Amerykanin Jamesa Allison i Japończyk Tasuku Honjo. Zostali uhonorowaniu przez noblowską kapitułę za wynalezienie nowej metody walki z rakiem, tak zwaną immunoterapię. To o tyle istotne, że mowa o kierunku badań, które rozwijają dwie polskie spółki biotechnologiczne, notowane na GPW. Co więcej, osiągają one na tej płaszczyźnie nie lada sukcesy.

Nagroda Nobla za nowe podejście do walki z rakiem

Immunoonkologia to całkowicie nowe podejście do walki z rakiem. Otworzyło kolejną kartę, obok chemioterapii i radioterapii, w historii walki z nowotworami. Zamiast walczyć bezpośrednio z nowotworem immunoonkologia mobilizuje organizm nosiciela choroby do przeciwdziałaniu komórkom rakowym i ich zwalczaniu.

- Immunooncologia jest obecnie najbardziej obiecującym podejściem terapeutycznym w leczeniu nowotworów. Od tradycyjnych terapii odróżnia ją to, że nie celuje bezpośrednio w komórki nowotworowe, ale mechanizm polega na odblokowaniu naszego własnego układu immunologicznego do walki z nowotworami – mówi Strefie Inwestorów Karolina Dzwonek Dyrektor działu Biologicznego w OncoArendi Therapeutics

Allison i Hanjo otrzymali nagrodę za badania, które prowadzili na początku lat 90-tych. W 1992 roku Tasuka Hanjo odkrył receptor białkowy PD-1, który hamuje aktywację układu odpornościowego. To właśnie jego odkrycie otworzyło drogę do rozwoju immunoonkologii, która dopiero teraz zaczyna zyskiwać wymiar praktyczny.

- W trakcie naszego życia w organizmie pojawiaja się pojedyncze komórki nowotworowe, które są jednak w większości przypadków sprawnie eliminowane przez nasz układ odpornościowy. Możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że w naszym ciele rozwijały się stany przedrakowe, które nasz organizm usuwał za pomocą układu odpornościowego. Problemem są głownie te typy nowotworów, które uciekają przed rozpoznaniem przez komórki układu odpornościowego i te które są bardzo agresywne - szybko rozprzestrzeniające i namnażające - tak, że układ odpornościowy nie ma z nimi szans - mówi Krzysztof Brzózka Wiceprezes Zarządu, Dyrektor ds. Naukowych Selvity.

Zobacz także: Krzysztof Brzózka, Selvita: "W firmie biotechnologicznej chodzi o generowanie projektów, które będą wchodziły do kliniki"

To właśnie z tą pierwszą grupą nowotworów, których układ odpornościowy nie rozpoznaje, pomaga walczyć immunoonkologia, za którą w tym roku Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny otrzymali Allison i Hanjo.

Selvita i OncoArendi na drodze do odkrycia polskiego leku immunoonkologicznego

Przez wiele lat Polska była uznawana za miejsce, gdzie powstają jedynie leki generyczne. To się jednak powoli zmienia za sprawą tegorocznej Nagrody Nobla z medycyny i prac polskich firm. Najbardziej zaawansowane badania immunooncologiczne prowadzą w Polsce Selvita i OncoArendi. Duży sukces finansowy w tym wymiarze odnotowała w 2017 roku zwłaszcza pierwsza z tych spółek.

Zobacz także: Jak znaleźć inwestycję z dużym potencjałem na wzrost w 5 krokach? | 21% Rocznie | Podcast | Jak inwestować

W marcu zeszłego roku Selvita podpisała ze spółką z włoskiej Grupy Menarini umowę przekazania wyłącznego prawa do dalszych badań, rozwoju, wytwarzania oraz komercjalizacji związku SEL24 na terenie całego świata. W wyniku podpisanej umowy, Selvita otrzymałą od Grupy Menarini płatność wstępną, jak również jest upoważniona do otrzymywania płatności za osiągnięcie kamieni milowych w rozwoju leku oraz tantiem z przyszłej sprzedaży potencjalnego leku. Całość kwoty opiewa na astronomiczną sumę 379 mln zł.
 

SEL24 jest cząsteczką immunoonkologiczną. To dualny inhibitor kinaz PIM oraz FLT3, odgrywających kluczową rolę w procesie powstawania ostrej białaczki szpikowej (AML). Jest to pierwszy na świecie potencjalny lek wykorzystujący taki mechanizm działania i mogący stanowić odpowiedź na jedną z najbardziej niezaspokojonych potrzeb medycznych w obszarze nowotworów układu krwiotwórczego.

W tej chwili prowadzona jest pierwsza faza badań klinicznych na ludziach w wiodących ośrodkach badawczych w USA. Przedstawiciele spółki oczekują, że do końca tego roku lub w pierwszej połowie przyszłego pierwsza faza badań klinicznych zostanie zakończona.

Co ciekawe to nie jest jedyny projekt immunoonkologiczny nad którym prowadzi badania Selvita. Spółka dysponuje całą platformą badawczą w tej dziedzinie. Kolejnym najbardziej zaawansowanym jej projektem jest cząsteczka SEL 120, która aktualnie znajduje się w fazie przedklinicznej. Oczekuje się, że najpóźniej w przyszły roku rozpocznie się pierwsza faza kliniczna badań nad tą cząsteczką.

OATD-02 od OncoArendi - najbardziej obiecująca cząsteczka immunookologiczna w Polsce

Nad potencjalnym lekiem immunoonkologicznym drugiej generacji pracuje AncoArendi. OATD-02 należy do grupy inhibitorów arginazy, które odblokowują układ odpornościowy do walki z komórkami nowotworowymi. Połączenie inhibitorów arginazy z innymi immunoterapiami stanowi szansę na znacznie lepszą odpowiedź na leczenie chorych na różne typy nowotworu, w tym pacjentów z guzem mózgu. OATD-02 ma potencjał być najlepszym na świecie lekiem w swojej klasie (ang. best-in-class). Stworzona przez warszawską spółkę cząsteczka onkologiczna to najwyższy poziom w branży onkologicznej.
 

W tej chwili badania przedkliniczne związku OATD-02 prowadzone są w obszarze toksykologii. Naukowcy sprawdzają, czy lek nie będzie powodował skutków ubocznych. Program badań przedklinicznych realizowany jest przez firmę Charles River Laboratories i będzie trwał około jednego roku. Planowane zakończenie w to 2-3 kwartał 2019 r. Rozpoczęcie I fazy badań klinicznych OATD-02 u pacjentów OncoArendi przewiduje w 4 kwartale 2019 roku.

- Polskie spółki biotechnologiczne, zarówno te duże jak i mniejsze, prowadzą badania nad różnymi cząsteczkami, które mają potencjał globalny. Po kilku latach działalności tego sektora w Polsce doczekaliśmy się pierwszych dużych transakcji, np. Selvita z Menarini, czy Mabion z Mylan. Warto zwrócić uwagę, że polskie spółki działają w bardzo atrakcyjnych segmentach biotechnologii, jak na przykład immunoonkologia czy leki biologiczne. Mając to na uwadze myślę, że w nadchodzących latach należy spodziewać się kolejnych transakcji. W tym momencie polskich spółek póki co nie stać, aby doprowadzić badania kliniczne nad potencjalnym nowym lekiem samodzielnie do końca. Koszty trzeciej fazy badań klinicznych są bardzo wysokie. Należy również pamiętać, że tylko niewielka część leków przechodzi wszystkie etapy badań i jest dopuszczona na rynek. - mówi Strefie Inwestorów Arkadiusz Bebel, zarządzający funduszami w Quercus TFI

Tak czy inaczej, po raz pierwszy w historii Nagroda Nobla z dziedziny medycyny jest wręczana za to nad czym swoje badania prowadzą polskie spółki i osiągają w tej kwestii niemałe sukcesy. Zazwyczaj Nagroda Nobla ostatecznie potwierdza, że kierunek badań ma praktyczny sens i miejmy nadzieję, że tak będzie i tym razem z korzyścią nie tylko dla samych pacjentów, ale również dla polskiej gospodarki i inwestorów.

Zobacz także: Biotechnologia na giełdzie. Dlaczego inwestycja w spółki z tej branży różni się od innych, które znasz