Alert europejski: Co słychać na unijnym rynku energii elektrycznej i gazu?
Pod koniec grudnia Komisja Europejska opublikowała cykliczne raporty przedstawiający kluczowe dane związane z unijnym rynkiem energii elektrycznej oraz gazu. Wyniki są zaskakująco dobre, choć dokument przedstawia wyłącznie dane za trzy kwartały 2024 r. Wnioski? Rynki stają się coraz bardziej odporny na wstrząsy, a wzrosty cen zostały „utrzymane w ryzach”.
SUBSKRYBUJ NEWSLETTER LEGISLACYJNY
Raport dot. rynku energii elektrycznej
Kwartalny raport na temat unijnego rynku energii elektrycznej jest już 17. dokumentem, który cyklicznie co 3 miesiące opracowywany i publikowany jest przez Dyrekcję Generalną ds. Energii (DG ENER), wraz z funkcjonującą w jej strukturach komórkę organizacyjną zajmującą się wyłącznie zbieraniem danych o energetyce w państwach członkowskich UE, a następnie ich analizą.
Sam dokument choć krótki pokazuje niezwykle pozytywne tendencje. Poniżej kilka kluczowych kwestii wynikających z raportu:
• Fundamenty rynkowe wspierały roczny spadek hurtowych cen energii elektrycznej z uwagi na wzrost produkcji energii z OZE (PV, onshore, hydroenergetyka) oraz z elektrowni jądrowych.
• Średnia cena w indeksie European Power Benchmark wyniosła 78 €/MWh w III kwartale 2024 roku. Ceny wahały się od średnio 16 €/MWh w Szwecji do 127 €/MWh w Rumunii i na Malcie. Największe roczne spadki cen zanotowano w Szwecji (-43%), Francji (-40%) i Finlandii (-35%), a największe wzrosty w Rumunii (26%), Bułgarii (23%) i na Węgrzech (21%).
• Wzrost zużycia energii elektrycznej w UE wyniósł 2% w porównaniu z III kwartałem 2023 roku, ale poziom ten nadal był o 1% niższy niż dwa lata temu (III kwartał 2022). Zużycie energii nie wróciło jeszcze do poziomów sprzed kryzysu, a wzrost popytu pozostaje umiarkowany.
• Ceny uprawnień do emisji CO2 oscylowały wokół kwot 60-70 EUR/t ze średnią kwartalną wynoszącą 67 €/tCO2, co oznacza spadek o 17% w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej.
• Nastąpił wzrost liczby godzin z ujemnymi cenami hurtowymi w III kwartale 2024 roku (3655 godzin), co stanowi wzrost o 26% w porównaniu z III kwartałem 2023 roku. Sierpień był miesiącem z największą liczbą godzin ujemnych cen (1780), głównie w Europie Północnej, Europie Środkowo-Zachodniej i Europie Środkowo-Wschodniej. Rosnąca liczba ujemnych cen sygnalizuje potrzebę większej elastyczności, zwiększenia połączeń międzysystemowych oraz wprowadzenia zachęt do elastycznego reagowania na popyt i rozwiązań magazynowania energii.
Na szczególną uwagę zasługują dane związane z udziałem OZE i paliw kopalnych w miksie energetycznym UE. Udział OZE wzrósł do 47% z 43% w 3 kwartale 2023 r. W tym samym czasie udział paliw kopalnych spadł do 28% z 32% w III kwartale 2023 r. Jak informuje DG ENER:
• Produkcja energii słonecznej osiągnęła 87 TWh w III kwartale 2024 roku. Produkcja energii słonecznej i wiatrowej wzrosła o 11% (+18 TWh), w tym energia słoneczna o 23% (+16 TWh), a produkcja energii z wiatru na morzu o 21% (+2 TWh). Produkcja energii wodnej wzrosła o 13% (+9 TWh), a energii z wiatru na lądzie o 2% (+1 TWh). Wzrost ten wspierała dodatkowa zainstalowana moc odnawialnych źródeł energii.
• Produkcja energii z paliw kopalnych wyniosła 165 TWh w III kwartale 2024 roku. Roczna produkcja energii z paliw kopalnych spadła o 11%, dzięki stabilnej produkcji energii odnawialnej i umiarkowanemu zapotrzebowaniu. Produkcja energii z węgla spadła o 13% (-9 TWh), a z gazu o 14% (-13 TWh). Produkcja energii jądrowej wzrosła o 8% (+11 TWh).
Raport dot. rynku gazu
W przypadku unijnego rynku gazu również napawa optymizmem. W raporcie dot. rynku gazu analitycy z DG ENER jasno podkreślili, że: „rynki gazu w UE kontynuowały zmiany strukturalne, które rozpoczęły się w 2022 roku po inwazji Rosji na Ukrainę. W okresie od lipca do września konsumpcja gazu w UE dalej spadała, wykazując oznaki stabilizacji na znacznie niższych poziomach niż przed kryzysem dostaw w 2022 roku”.
Poniżej kilka kluczowych kwestii wynikających z raportu:
• Import gazu zmniejszył się o kolejne 6% rok do roku oraz o 8% w porównaniu z II kwartałem. Popyt na gaz w energetyce również się skurczył, mimo wyższego zapotrzebowania na chłodzenie elektryczne w cieplejsze niż zwykle lato.
• Zapełnienie magazynów gazu utrzymywało się na historycznie wysokich poziomach osiągając cel 90% już w sierpniu, czyli 2,5 miesiąca przed wyznaczonym terminem. Przyczyniło się to do złagodzenia presji na wzrost cen.
• Hurtowe ceny gazu wzrosły umiarkowanie w pierwszej części III kwartału, by we wrześniu ponownie zacząć spadać.
• Ceny detaliczne nadal wykazywały trend spadkowy r/r, ale zaczęły powoli rosnąć w porównaniu z poprzednim kwartałem. Luka cenowa między europejskimi hubami gazowymi a rynkami azjatyckimi jeszcze bardziej się powiększyła, co przyciągnęło więcej ładunków LNG w kierunku Azji. To z kolei doprowadziło do spadku importu LNG i zwiększenia udziału gazu rurociągowego w miksie importowym Europy w tym kwartale – niemal połowa tego gazu pochodziła z Norwegii.
Co z tego wynika?
Jak informuje Komisja Europejska: „Unijne rynki gazu i energii elektrycznej w III kwartale 2024 r. okazały się solidne w zapewnianiu bezpieczeństwa dostaw, korzystając z niektórych środków podjętych w ostatnich latach w zakresie odporności, lepszej integracji między krajami UE i wdrażania OZE. Patrząc na rynki w okresie od lipca do września, raporty potwierdzają, że oba rynki pozostały odporne na wstrząsy zewnętrzne, wzmocniły przepływy transgraniczne i konwergencję cen oraz utrzymały ceny w ryzach. Wzrost popytu na energię elektryczną utrzymał się na umiarkowanym poziomie, podczas gdy popyt na gaz nadal spadał”.