Wdrożenie operacyjne mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem VAT przez IRGiT

1 kwietnia 2023 r. weszły w życie przepisy wprowadzające mechanizm odwrotnego obciążenia podatkiem VAT dla transakcji zawieranych na rynku giełdowym. Przepisy mają charakter czasowy i będą obowiązywać do 28 lutego 2025 r. Obejmują one co do zasady wszystkich uczestników działających na prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii rynkach. W związku z ww. wdrożeniem zmianie uległ sposób wyznaczania wpłat do systemu zabezpieczeń prowadzonego przez IRGiT.

Mechanizm odwrotnego obciążenia, który został wdrożony zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT na nabywców będących podatnikami podatku VAT. W konsekwencji transakcje rozliczane są w kwotach netto, a nabywcy z tytułu transakcji wykazują podatek VAT należny i naliczony w tej samej wysokości, co powoduje, że podatek VAT jest całkowicie neutralny.

Jak nowy mechanizm wpłynie na handel na giełdzie i całą polską gospodarkę?

– Z punktu widzenia członków IRGiT oraz TGE zmniejszą się przede wszystkim koszty uczestnictwa w obrocie giełdowym – odciążenie finansowe przedsiębiorstw energetycznych spadnie o 18,7% dzięki obniżeniu poziomu zabezpieczeń finansowych wnoszonych przez uczestników rynku. Nie bez znaczenia pozostaje także poprawa płynności finansowej ww. uczestników w odniesieniu do transakcji rozliczanych przez Izbę oraz zwiększenie konkurencyjności rodzimego rynku energii i gazu poprzez wyrównanie zasad funkcjonowania podmiotów krajowych oraz zagranicznych na hurtowych rynkach, co bezpośrednio przełoży się na zwiększenie atrakcyjności oferty polskiej giełdy względem innych giełd stosujących mechanizm odwrotnego obciążenia – mówi Łukasz Goliszewski, wiceprezes zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych.

Ale to niejedyne zalety nowo wdrożonego rozwiązania. Z pewnością przełoży się ono także na większą stabilność i przewidywalność polityki podatkowej, w tym wprowadzenie mechanizmu zabezpieczającego fiskalne interesy Skarbu Państwa.

– Wdrożenie mechanizmu odwrotnego obciążenia dla transakcji zawieranych na rynku giełdowym, których przedmiotem jest energia elektryczna, gaz i uprawnienia do emisji CO2, jest odpowiedzią na postulaty uczestników rynku i w naszej ocenie istotnie przyczyni się do optymalizacji handlu, ograniczenia kosztów przenoszonych w cenie towarów na konsumentów i podniesienia konkurencyjności krajowego rynku w stosunku do rynków europejskich – dodaje Piotr Listwoń, wiceprezes zarządu ds. operacyjnych Towarowej Giełdy Energii.

Co ważne, objęcie mechanizmem odwrotnego obciążenia podatkiem VAT giełdowego obrotu uprawnieniami do emisji CO2 ma ogromne znaczenie z punktu widzenia znoszenia barier w handlu ww. uprawnieniami. Do tej pory były one objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności, co z uwagi na specyfikę procesu rozrachunku transakcji giełdowych było praktycznie niemożliwe do zastosowania. Natomiast wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia znosi takowe utrudnienia i tym samym z pewnością przyczyni się do budowania krajowego rynku handlu uprawnieniami.