Hipoteki o stałej stopie procentowej coraz popularniejsze. Banki przygotowują się na obniżki stóp procentowych

Podczas gdy kolejni politycy prześcigają się w apelach do przewodniczącego Rady Polityki Pieniężnej (RPP) Adama Glapińskiego o obniżki stóp procentowych, banki pracują nad amortyzacją ich wpływu na wyniki. Eksperci są zdania, że póki co to się udaje.

Do apelu Marszałka Sejmu Szymona Hołowni dotyczącego obniżki stóp procentowych przez RPP przyłączają się kolejni politycy. Kredytodawcy są świadomi nieuchronności tego kroku, dlatego posiadane przez nich aktywa powinny zminimalizować ich wpływ na rezultaty w pierwszych kwartałach po obniżkach.

Wysokie dywidendy banków w 2025 roku. Oto ile wypłaci PKO, ING, PEKAO, Alior, Handlowy i inni

Stałe stopy popularne

W ostatnim kwartale 2024 r. udział kredytów mieszkaniowych o okresowo stałej stopie procentowej w liczbie udzielonych kredytów wzrósł do 88% z 77,5% w III kwartale – wynika z danych AMRON-SARFiN. Trzeba jednak zauważyć, że aktualnie wspomniane kredyty nie są jeszcze dużą pozycją w bilansach banków.

Notowania WIG-banki w ciągu ostatnich 12 miesięcy

„Hipoteki na stałą stopę są ważnym produktem w bankach. Dominują w obecnej sprzedaży kordytów hipotecznych, głównie ze względu na niższe oprocentowanie niż zmienne hipoteki i wyższą zdolność. Ale te hipoteki stanowią około 5% bilansów banków i nieco ponad 10% kredytów na bilansach banków. Dla porównania, kredytodawcy mają olbrzymie portfele obligacji stałokuponowanych, które stanowią około 30% bilansu – tu jest kluczowa zależność. To, co odróżnia kredyty hipoteczne na okresowo stałą stopę procentową, to ryzyko przedpłaty. Banki w Polsce nie nauczyły się jeszcze tym zarządzać” komentuje dla Strefy Inwestorów Kamil Stolarski, szef zespołu analiz giełdowych Santandera.

Banki udzieliły w II kredytów na nieruchomości mieszkaniowe za 5.919 mln zł - NBP

Wpływ ważny, ale w dłuższym terminie

Choć wydaje się być kontrintuicyjnym, to wysoka popularność kredytów hipotecznych o stałej stopie procentowej wynika z tego, że aktualnie są dla klienta tańsze i dają mu większą zdolność kredytową. Dzieje się tak, ponieważ umowy już uwzględniają możliwe obniżki stóp procentowych w przyszłości. Ciężko więc przewidzieć, czy trend ten utrzyma się także po obniżkach i na jak długo.

„Duży udział kredytów o stałej stopie procentowej wśród nowo udzielanych kredytów dopiero z czasem i powoli przeniesie się na strukturę portfeli kredytowych, w których ciągle „siedzą” kredyty udzielane nawet dekadę czy dwie dekady temu. Wpływ bieżących okresów jest ponadproporcjonalny przez inflację (dziś udzielane kredyty są na wyższe kwoty niż wiele lat temu) i przez spłaty (kredyty topnieją od rat kapitałowych), ale i tak trzeba dobrych kilku lat ożywionej akcji kredytowej, żeby kredyty stałoprocentowe zdominowały portfele kredytów mieszkaniowych w polskich bankach komercyjnych” mówi nam Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP.

Jak podkreśla ekspert, dla przyszłych wyników banków ważne będzie także to, jakie aktywa zastąpią kredyty ze stałą stopą procentową.

„Wrażliwość portfela aktywów na zmiany stóp procentowych nie wynika głównie z kredytów mieszkaniowych, ale też z np.: obligacji skarbowych gwarantowanych przez Skarb Państwa, czy instrumentów finansujących przedsiębiorstwa (głównie kredyty, czasem trochę obligacji). Większość finansowania banki otrzymują na krótsze terminy i w zmiennej stopie, więc od lat „do limitu” wykorzystują możliwość inwestycji w instrumenty o stałej stopie. Kredyty udzielone na cele mieszkaniowe w stałej stopie zastępują inne aktywa stałoprocentowe i w mojej ocenie nie wpływają istotnie na wrażliwość wyniku banków komercyjnych na zmiany stóp procentowych NBP” argumentuje ekonomista.

Prognozy dywidend banków

 Prezes NBP sugeruje, żeby banki do podwyższyły stawki depozytów dla klientów

Kiedy pierwsze obniżki?

W środę RPP podejmie decyzję dotyczącą aktualnego poziomu stóp procentowych, które utrzymują się na poziomie 5,75%. Ekonomiści sądzą, że te pozostaną na niezmienionym poziomie, a pole do dyskusji na temat obniżek pojawi się w II półroczu 2025 r.

„Możliwe, że już na środowym posiedzeniu RPP zostanie złożony wniosek o obniżkę stóp procentowych, chociaż na obecnym etapie nie ma w Radzie większości za jego przegłosowaniem. Nie zmienia to faktu, że wejście inflacji na ścieżkę niższą niż w projekcji NBP, jej dalszy spadek w najbliższych miesiącach, zintensyfikują debatę o rozpoczęciu cyklu łagodzenia polityki pieniężnej w RPP. Spodziewamy się, że lipcowa projekcja NBP przyniesie wyraźne obniżenie tegorocznej ścieżki inflacji i wtedy może nastąpić pierwsza obniżka stóp procentowych. Do końca 2025 r. widzimy przestrzeń na obniżkę stopy referencyjnej o 100 pkt bazowych” zauważają ekonomiści ING BSK.

Ze względu na przede wszystkim skurczenie się marży odsetkowej, obniżki stóp procentowych będą miały znaczący wpływ na rezultaty kredytodawców.

„Obniżki poziomu stóp procentowych NBP wpłyną negatywnie na wyniki sektora bankowego, bo doprowadzą do skurczenia się tzw. marży odsetkowej, czyli różnicy między średnim oprocentowaniem aktywów (które jest uzależnione od stóp banku centralnego) i średnim oprocentowaniem zobowiązań (które różni się między bankami ale w tych najsilniejszych często nadal pozostaje bliskie zeru). Spadek stóp NBP o 1 pkt proc. skutkuje spadkiem wyników sektora bankowego o około 15 mld zł” zaznacza Sobolewski.

Mimo wszystko, banki przygotowują się na taki obrót spraw. Możliwe więc, że w pierwszych kwartałach po obniżce ich wyniki pozostaną stosunkowo silne.

„Złoty pozostaje mocny, ostatni odczyt inflacji był wyraźnie poniżej oczekiwań, a inne banki centralne wydają się być bardziej zaawansowane w dostosowaniu stóp referencyjnych niż NBP. Stąd ja też zakładam, że przed nami obniżki stóp procentowych w Polsce. Banki wykonały sporo pracy, aby zmniejszyć wrażliwość swoich wyników na spadki stóp: mają zbudowane portfele obligacji stałokuponowych, portfele kredytów na stałą stopę, portfele instrumentów zabezpieczających (hedging). Te instrumenty sprawią, że wpływ obniżek stóp będzie mniej bolesny w pierwszych kwartałach po obniżce, ale jest nieunikniony” podsumowuje Stolarski.

Zysk Alior Banku powyżej oczekiwań. Notowaniom ciążą jednak inne ryzyka i niepewność