Prywatne spółki coraz częściej wyprzedzają państwowe

Polski rynek giełdowy się zmienia i to w dobrą stronę. Coraz większy wpływ na giełdzie zyskuje sektor prywatny, kosztem państwowego. W ostatnich pięciu latach spółki z udziałem Skarbu Państwa powoli oddają pole spółkom należącym do inwestorów prywatnych. Nie jest to efekt ostatnich zawirowań politycznych, ale stała, pozytywna tendencja. GPW powoli dojrzewa do standardów zachodnich, gdzie liczy się tylko prywatny kapitał.

Coraz mniejszy udział Skarbu Państwa w WIG

Nie licząc zagranicznych molochów, takich jak Santander, Unicredit, CEZ i jeszcze kilku innych notowanych na kilku giełdach jednocześnie, kapitalizacja GPW przez ostatnie 5 lat niewiele się zmieniła (licząc od szczytu w 2011 roku do dziś). Natomiast udział spółek Skarbu Państwa w tej kapitalizacji spadł i to znacząco.

Przed krachem w 2011 roku spółki ze Skarbem Państwa w akcjonariacie stanowiły prawie połowę wartości giełdy (licząc bez dużych spółek zagranicznych), a dokładnie odpowiadały za 44,8% jej kapitalizacji. Obecnie, czyli pięć lat później, udział ten zmniejszył się znacząco: do 32,6%.

Ten spadek postępuje powoli, choć przyspieszył w ostatnim roku. Pisaliśmy niedawno o wyparowaniu ze spółek państwowych 39 mld zł ze względu na zawirowania w polityce. Przed wyborami w 2015 roku, udział w państwowych przedsiębiorstw w kapitalizacji całej giełdy już wynosił 37,5%, a zmiana władzy tylko pogłębiła różnicę i zmniejszyła udział tych spółek do obecnego poziomu 32,6%.

Tabela 1. Kapitalizacja wszystkich spółek z GPW liczona bez dużych zagranicznych podmiotów z dual-listingiem w porównaniu do kapitalizacji spółek Skarbu Państwa.

Kapitalizacja giełdy się nie zmieniła, ale jej struktura owszem

Przez ostatnie pięć lat suma wartości wszystkich spółek na giełdzie (wyłączając zagraniczne molochy) nie zmieniła się (patrz Tabela 1). Pod względem kapitalizacji nie zmienił się też udział państwowych spółek w dwóch największych indeksach.

Nadal kapitalizacja spółek Skarbu Państwa wynosi połowę kapitalizacji 20 spółek z WIG20 i około 11% w kapitalizacji 40 spółek z mWIG40. Natomiast zmieniła się struktura. Kapitalizacja 20 największych spółek (z WIG20) jest aż o 33% niższa niż 5 lat temu. Natomiast kapitalizacja 40 kolejnych co do wielkości spółek (z mWIG40) jest aż o 30% większa.

Wykres 1: Wartość rynkowa WIG20, mWIG40 i sWIG80, lata 2009 - 2016.

Tabela 2. Zmiana sumarycznej kapitalizacji spółek z WIG20 i mWIG40 w ostatnich 5 latach.

Średnie spółki znacznie zbliżyły się wielkością do 20 największych spółek. Jeszcze pięć lat temu przepaść była ogromna: 97 mld zł (mWIG40) w porównaniu do 448 mld zł (WIG20). Teraz już aż tak bardzo nie razi ona w oczy (132 mld mWIG40) vs 298 mld WIG20). Oznacza to, że na polskiej giełdzie mamy coraz więcej liczących się spółek.

Coraz więcej firm prywatnych jest większych od spółek Skarbu Państwa

Przed krachem w 2011 roku wśród największych spółek zdecydowanie dominowały spółki Skarbu Państwa (Tabela 3).

Tabela 3. Kapitalizacja największych spółek na GPW w 2011 r.

Przez ostatnie pięć lat sytuacja się zmieniła (Tabela 4).

Tabela 4. Kapitalizacja największych spółek na GPW obecnie.

Od tamtego czasu kilka dużych spółek z kapitałem prywatnym dołączyło do giełdy. Były to Alior, BGŻ i Kruk. Dużo spółek z już obecnych w 2011 roku zwiększyło znacząco swoją wartość. Na przykład Cyfrowy Polsat, LPP i CCC przegoniły w kapitalizacji spółki ze znaczącym udziałem Skarbu Państwa takie jak JSW, Lotos czy Grupę Azoty.

Z roku na rok na giełdzie coraz większy wpływ mają spółki bez udziału Skarbu Państwa w akcjonariacie. Naszym zdaniem to dobrze. W ten sposób powoli nasz rynek dojrzewa i staje się podobny do rynków zachodnich. Rozwój przedsiębiorstw z kapitałem prywatnym przyciąga też inwestorów zagranicznych. Przed GPW jeszcze daleka droga, ale powoli uniezależnia kapitał giełdowy od polityki.