PSE z nową strategią. Czas na dominację OZE w systemie
Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) opublikowały strategię do 2040 roku, definiując swoją rolę w zmieniającym się krajobrazie energetycznym jako „strażnika i architekta”. Dokument jest odpowiedzią na bezprecedensowe wyzwania wynikające z rewolucji technologicznej i zmian geopolitycznych, które gruntownie przebudowują system elektroenergetyczny. Operator systemu przesyłowego stawia sobie za cel nie tylko zapewnienie bezpieczeństwa dostaw, ale także aktywne kształtowanie rynku i infrastruktury w sposób umożliwiający osiągnięcie neutralności klimatycznej.
PSE gotowe na rewolucję OZE
Polska energetyka przechodzi fundamentalną metamorfozę, napędzaną przez zmiany geopolityczne i szybki rozwój technologiczny. Od 2015 roku udział OZE w krajowej produkcji prądu wzrósł z 13 do 30 proc., a moc zainstalowana w tych źródłach wzrosła z 7 GW do niemal 37 GW. Energetyka rozproszona stała się rzeczywistością, czego dowodem jest obecność w systemie 1,5 mln prosumentów. PSE prognozują, że trend ten będzie przyspieszał i do 2035 roku udział OZE w produkcji energii przekroczy 60 proc., a zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie rosło sześciokrotnie szybciej niż na inne rodzaje energii.
PSE stawia na bezpieczeństwo. Blackout to ryzyko finansowe
W obliczu wojny w Ukrainie i rosnących zagrożeń hybrydowych, suwerenność energetyczna stała się priorytetem. Operator kładzie nacisk na odporność infrastruktury krytycznej, wskazując na gigantyczne koszty ewentualnych awarii. Według szacunków Urzędu Regulacji Energetyki przytoczonych w raporcie, całkowity blackout w Polsce mógłby generować straty gospodarcze rzędu 40 mld złotych dziennie. Dlatego strategia zakłada inwestycje w nowoczesne narzędzia dozoru i cyberbezpieczeństwa, a także opracowanie do końca 2026 roku nowej strategii obrony Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a do 2028 roku strategii jego odbudowy.
PSE wyciąga wnioski z blackoutu w Hiszpanii
Transformacja wymusza zmianę modelu zarządzania siecią. Wypieranie konwencjonalnych elektrowni przez źródła odnawialne oznacza spadek inercji w systemie, co utrudnia utrzymanie stabilnych parametrów jego pracy. Odpowiedzią PSE jest wdrożenie technologii „grid forming” (kształtowania sieci) oraz cyfryzacja infrastruktury. Operator zarządza obecnie siecią najwyższych napięć o długości ponad 16 tys. km, a w minionej dekadzie oddał do użytku około 4,5 tys. km nowych linii. Plany zakładają dalszą modernizację, w tym pełną obserwowalność pracy sieci o napięciu 110 kV i wyższym do końca 2026 roku. Wdrażana koncepcja cyfrowej stacji elektroenergetycznej, opartej na łączach światłowodowych, ma skrócić czas wyłączeń infrastruktury podczas prac modernizacyjnych. Wszystko to oczywiście pokazuje, że PSE odrobiło „zadanie domowe” po blackoucie na Półwyspie Iberyjskim.
PSE stawia na taryfy dynamiczne
Istotnym filarem strategii jest reforma rynku energii, który ma stać się bardziej transparentny i konkurencyjny. Cena energii powinna pełnić rolę nośnika informacji, wskazując uczestnikom rynku, kiedy zwiększać produkcję, a kiedy inwestować w elastyczność. PSE zamierzają wspierać upowszechnianie taryf dynamicznych oraz rozwój Lokalnych Obszarów Bilansowania (LOB), które pozwolą na wykorzystanie elastyczności źródeł rozproszonych i magazynów energii. Do końca 2026 roku planowane jest także powołanie Rady Konsultacyjnej Rynku Bilansującego.
Co z tego wynika?
Polskie Sieci Elektroenergetyczne w swojej strategii do 2040 roku przyjmują rolę „strażnika i architekta” transformacji, dążąc do pogodzenia bezpieczeństwa dostaw z osiągnięciem neutralności klimatycznej w obliczu dynamicznego rozwoju OZE i zmian geopolitycznych. Priorytetem operatora jest suwerenność energetyczna i ochrona przed kosztownymi blackoutami, co ma zostać osiągnięte dzięki cyfryzacji infrastruktury, wdrożeniu technologii „grid forming” oraz opracowaniu nowych strategii obrony i odbudowy systemu. Równolegle PSE planują reformę rynku energii, promując taryfy dynamiczne i lokalne obszary bilansowania, aby cena stała się efektywnym drogowskazem dla inwestycji i zarządzania elastycznością sieci.
