W trakcie najbliższych 10-12 lat stopa zwrotu z inwestycji w amerykańskie akcje będzie negatywna. Biorąc pod uwagę ekstremalnie wysokie wyceny spółek z USA, spodziewam się spadku ich wartości o około 63% - twierdzi John P. Hussman, właściciel i zarządzający firmy inwestycyjnej Hussman Funds.
Wyceny amerykańskich spółek są na historycznie wysokim poziomie, wyższym niż w 1929 i 2000 roku. W mojej skromnej opinii, Wall Street zwariowała – twierdzi John P. Hussman, właściciel i zarządzający zarządzający firmy inwestycyjnej Hussman Funds. Opublikował obszerną analizę na portalu Advisor Perspectives, która nie nastraja zbyt optymistycznie. Chcemy tylko przypomnieć znane powiedzonko: „gdy amerykańska giełda ma katar, inne chorują na zapalenie płuc”. Co będzie się działo, jeśli Wall Street zachoruje na zapalenie płuc...?
Dlaczego cytujemy jakiegoś Johna P. Hussmana, niemal zupełnie nieznanego w Polsce? No cóż, ten facet bez pudła przewidział pęknięcie bańki dot-comowej. Dokładnie 7 marca 2000 roku napisał tak:
„W długim terminie wyceny spółek powracają do średniej. Obecnie mamy taką sytuację, że wymaga ona przeceny firm technologicznych o 83%. Jeśli rozumiecie historię rynków, rozumiecie także, że nie żartuję.”
Co się stało potem? Od początku marca 2000 roku do października 2002 roku indeks Nasdaq spadł o 83%...
Inwestorzy żyją w oderwaniu od rzeczywistości gospodarczej
Na czym opiera swoje przekonanie Hussman? Według niego inwestorzy, kupując przewartościowane akcje, reagują nie na dane z realnej gospodarki, a na utrzymujące się ultra-niskie stopy procentowe i na inne nietypowe narzędzia wykorzystywane przez banki centralne.
Hussman zwraca uwagę, że inwestorzy patrząc się na słynny wskaźnik C/Z Shillera (Shiller P/E lub CAPE) popełniają błąd. Widzą dzięki niemu, że spółki nie są jeszcze mocno przewartościowane, tymczasem jest to nieprawda. Przypomnijmy, że ten wskaźnik oblicza się dzieląc bieżącą wartość S&P500 przez średnią zysków spółek z ostatnich 10 lat, z uwzględnieniem inflacji. Średnia długoterminowa wartość wskaźnika wynosi około 16,8. Obecnie jego wartość sięga 31,51.
Wykres 1. Historia notowań wskaźnika C/Z Shillera (CAPE lub Shiller P/E)
Źródło: multpl.com
Według Hussmana, wiele więcej mówią wskaźniki opracowane przez jego firmę. Poleca on np. zerknąć na wskaźnik obrazujący stosunek kapitalizacji firm niefinansowych do wytwarzanej przez nie wartości dodanej (MarketCap/GVA) na tle średniorocznej stopy zwrotu z inwestycji w S&P500 liczonej za okres 12 lat.
Według Hussmana, zestawienie widoczne na wykresie 2 wyraźnie pokazuje, że w ciągu kolejnych 12 lat kierunek dla S&P500 jest tylko jeden: na południe.
Wykres 2. Wskaźnik MarketCap/GVA na tle średniorocznej kroczącej stopy zwrotu z inwestycji w S&P500 liczonej za okres 12 lat
Źródło: Hussman Funds
Również inny wskaźnik opracowany przez Hussmana – shillerowski CAPE uzupełniony o marże zysku – umieszczony na tle kroczącego zwrotu z inwestycji w S&P500 pokazuje, że amerykańskie spółki giełdowe w najbliższych latach raczej powinny tanieć, a nie drożeć.
Wykres 3. Wskaźnik CAPE Shillera uzupełniony o marże zysku na tle kroczącego zwrotu z inwestycji w S&P500 za okres 12 lat
Źródło: Hussman Funds
Jeszcze raz zerknijmy na sam wskaźnik CAPE uzupełniony o marże (wykres 4). Znajduje się na historycznych maksimach, co według Hussmana nie wróży na najbliższe lata niczego dobrego amerykańskiej giełdzie.
Wykres 4. Wskaźnik Shiller CAPE uzupełniony o marże zysku – historia notowań
Źródło: Hussman Funds
Tym razem wcale nie jest inaczej
Według Hussmana, to ekstremalne przewartościowanie amerykańskich spółek nie może być usprawiedliwione sytuacją gospodarczą USA ani ich kondycją fundamentalną.
- Inwestorzy nie odpowiadają na sytuację fundamentalną. Oni reagują na środowisko niskich stóp. Żyją w oderwaniu od rzeczywistości – uważa Hussman.
Zdaniem Hussmana, inwestorzy uważają, że “tym razem jest inaczej”, ale mylą się.
- Ich przeświadczenie o tym, że „tym razem jest inaczej” bierze się stąd, że pojawiły się nigdy nie widziane w historii ultra-niskie stopy procentowe. Problem w tym, że nienormalna polityka pieniężna banków centralnych nie może trwać w nieskończoność, ani tym bardziej utrzymywać w nieskończoność wycen spółek giełdowych na bardzo wysokich poziomach – zwraca uwagę Hussman.
Wykres 5. Prawdziwa kondycja ekonomiczna USA wg Hussmana
Źródło: Hussman Funds
Jak się przygotować na przecenę S&P500 o 63%?
Czy ta złowieszcza prognoza Hussmana oznacza, że należy już uciekać z rynku? Sam Hussman twierdzi, że na razie on i jego firma mają nastawienie neutralne do amerykańskich akcji.
- Tak, spodziewamy się, że w ciągu najbliższych 10-12 lat nie będzie można zarobić na amerykańskiej giełdzie. Ale ignorancja inwestorów w zakresie danych z realnej gospodarki będzie trwała zapewne dłużej, niż możemy zakładać. Pamiętajmy, że bańki spekulacyjne rosną dłużej, niż eksperci się spodziewają. Tak było z bańką na spółkach internetowych, tak było z bańką na rynku nieruchomości. Inwestorzy uwielbiają szukać na siłę usprawiedliwień dla swoich kroków, a w ten sposób tkwią w błędzie. W długim terminie taka postawa będzie miała, oczywiście, opłakane skutki. Na razie nie ma jednak podstaw do tego, by zupełnie wycofywać się z rynku. Należy jednak być czujnym, bo znajdujemy się już blisko szczytu – ostrzega Hussman.
Trudno nie zgodzić się z Hussmanem – inwestorzy patrzą na giełdę przez różowe okulary już od kilku lat, głównie przez działalność banków centralnych. Są na monetarnym haju. I zapewne historia znów się powtórzy: po wielkiej hossie (a ta trwa już 8 lat) przyjdzie krach. Problem w tym, że rynki potrafią pozostawać nieracjonalne dłużej, niż można się tego spodziewać. Wydaje się więc, że bardzo mądra jest rada Hussmana: należy pozostawać na rynku, ale być niezwykle ostrożnym.
