Skup akcji własnych (buyback) to forma wypłaty zysku, ale trzeba na niego uważać

Po naszym artykule podsumowującym trwające właśnie skupy akcji własnych (buyback) rozgorzała dyskusja na temat sensu ich przeprowadzania. Teoretycznie skup akcji własnych powinien być traktowany na równi z wypłatą dywidendy. Lecz do końca tak nie jest, gdyż skup skupowi nie równy. Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.

Dlaczego spółka w ogóle wydaje pieniądze na skup akcji?

Podstawowym pytaniem jest, dlaczego w ogóle spółka decyduje się na skup akcji własnych. Dlaczego nie wyda tych pieniędzy na rozwój, umocnienie pozycji na ryku, modernizację fabryki, czy wzmocnienie kadry pracowniczej?

Lista spółek, które mają kasę, ale zamiast ją zainwestować, unowocześnić sprzęt, kupić lepszych ludzi albo dać podwyżki wolą tę kase wyrzucić przez okno zmniejszając sobie przy okazji kapitał własny. https://t.co/bjZo8yrtM6

— Rafał Hirsch (@rafalhirsch) January 25, 2018

Te pytania sprowadzają się do dyskusji, czy celem przedsiębiorstwa jest wzrost czy bycie bankomatem dla jej właścicieli, czyli właśnie akcjonariuszy.

Oczywiście, jak to zwykle mają w zwyczaju mawiać ekonomiści: „to zależy”. Zależy od aktualnego punktu rozwoju biznesu. Jeśli spółka potrafi udowodnić, że jest w stanie się szybko się rozwijać, ma przed sobą perspektywy na szybki wzrost, to powinna wszystkie środki inwestować w dalszy rozwój. Co innego jeśli spółka osiągnęła już wysoki poziom rozwoju. Wtedy może i powinna dzielić się zyskami z akcjonariuszami. Może na początku tylko ich częścią, a docelowo całymi zyskami, tak jak to robi chociażby Pekao . W końcu ostatecznym celem każdej inwestycji jest zarobienie na niej.

Dokładnie te same argumenty dotyczą także wypłaty dywidendy.

Zobacz także: Lista spółek, które już ogłosiły skup akcji własnych w 2018 roku

Dywidenda to pewne pieniądze w kieszeni. A czym jest skup akcji?

No właśnie. Czym jest buyback? W przypadku wypłaty zysku poprzez dywidendę mamy pewność otrzymania pieniędzy na konto. Zaś w przypadku skupu akcji, niestety nie.

skup akcji w większości przypadków wcale nie jest korzystny dla inwestora - on jest korzystny ale dla właściciela spółki https://t.co/a7H22kcUD1

— Longterm (@Longterm44) January 25, 2018

Dzieje się tak, gdyż skup skupowi nierówny. Jest on narzędziem w rękach zarządu. Owszem, może być formą wypłaty zysku, ale też może być użyty do innych, czasem ukrytych celów zarządu i akcjonariusza większościowego. Niestety właśnie przez to, skupy akcji własnych nie cieszą się zainteresowaniem na naszym rynku.

To właśnie problem asymetrii informacji między zarządem, a akcjonariuszami sprawia, że inwestorzy wolą pewne pieniądze z dywidendy. Mimo to, na rynkach zagranicznych coraz więcej jest skupów akcji. U nas też tak niewątpliwie będzie. Dlatego warto wiedzieć na co zwrócić uwagę jak nasza spółka ogłosi buyback.

Zobacz także: Skup akcji własnych (buyback) czy dywidenda? Co lepsze?

Na co warto zwrócić uwagę w przypadku skupu akcji własnych

Podstawowym więc pytaniem jest, co dalej dzieje się ze skupionymi akcjami. W pierwszej kolejności powinniśmy więc sprawdzić jaki jest cel przeprowadzanego właśnie buyback-u. A mogą być one różne. Oto kilka przykładów celów skupu akcji własnych:

• zaoferowanie ich do nabycia pracownikom,
• realizacja za ich pomocą programu opcji menedżerskich,
• dalsza ich odsprzedaż,
• użycie w formie zabezpieczenia np. kredytu,
• zamiana akcji spółki w zamian za akcje spółki przejmowanej,
• umorzenie.

W zasadzie wszystkie opcje, poza ostatnią, są mocno dyskusyjne. Akcjonariusze mniejszościowi nie mają tak dobrej wiedzy o kondycji spółki i jej otoczeniu rynkowym, by wiedzieć czy na przykład rozdanie akcji pracownikom, czy menedżerom, czy zakup za akcje udziałów innej spółki jest faktycznie opłacalne. Powstaje więc ryzyko, że zakupione akcje zostaną wykorzystane z większą korzyścią dla zarządu i głównego udziałowca, niż dla samej spółki, czyli jej akcjonariuszy.

Dlatego, jeśli skup akcji ma być porównywalny do dywidendy, to jego podstawowym celem powinno być umorzenie akcji. Umorzenie wykupionych akcji przede wszystkim wpływa pozytywnie na wskaźniki takie jak ROE, ale też te zależne od ceny takie jak C/Z. Poprawia też postrzeganie przedsiębiorstwa przez analityków, którzy podnoszą prognozy dla spółki.

Ponadto wykup akcji powinien być sygnałem dla inwestorów od zarządu, że spółka jest niedowartościowana. To jest najczęściej podawany argument przy buyback-u. I tutaj dochodzimy do drugiego problemu ze skupem akcji. Jak określić, czy faktycznie spółka jest tania, czy spółka nie przepłaca za akcje. Znów mamy do czynienia z asymetrią informacji. Zarząd może więcej wiedzieć na temat realnej wartości spółki niż inwestorzy mniejszościowi. Tym ostatnim pozostaje analizowanie na własną rękę i wiara w zapewnienia zarządu. Najprostszym sposobem takiej analizy, choć także mającym wiele wad, jest spojrzenie na wskaźnik C/WK, czyli stosunek ceny na giełdzie do jej kapitału własnego. Im jego wartość jest niższa, tym lepiej.

Które właśnie trwające skupy akcji mogą być traktowane jako wypłata zysków?

Sprawdziliśmy więc cele właśnie trwających buyback-ów. Większość spółek podała, że jedynym celem skupu jest umorzenie akcji. Pozostałe spółki także wymieniły ten cel, ale nie jako jedyny. Ponadto sprawdziliśmy też aktualną wartość wskaźnika C/WK. Co cieszy, w większości przypadków cena na rynku jest niższa, bądź zbliżona do jej wartości księgowej (C/WK mniejsze lub około 1).

Tabela 1. Spółki, które ogłosiły skup akcji własnych

Podsumowując, buyback to nie jest dokładnie to samo, co wypłata dywidendy. Warto zwrócić uwagę na cel skupu akcji własnych i aktualną wycenę spółki. Wciąż nie jest to popularna forma wypłaty zysków. Jest ich dziesięciokrotnie mniej niż wypłat dywidend, a ich sensowność jest często podważana. Jednak nie możemy ich ignorować, gdyż niewątpliwie będzie ich coraz więcej, na co wskazują tendencje na rynkach zachodnich. Więcej na temat wad i zalet obu rodzajów wypłat pisaliśmy w artykule: Skup akcji własnych (buyback) czy dywidenda? Co lepsze?