Laureat Nagrody Nobla Daniel Kahneman zmienił postrzeganie ekonomii i inwestowania. Zdaniem eksperta ludzie oraz decyzje, które podejmują, są o wiele bardziej skomplikowane niż się wcześniej wydawało. Oto 4 rady jak lepiej podejmować decyzje inwestycyjne, sformułowane przez ojca ekonomii behawioralnej.
Daniel Kahneman poprowadził jeden z wykładów na międzynarodowej konferencji 71st CFA Institute Annual Conference, zorganizowanej w Hong Kongu. Ekspert w swoim przemówieniu udzielił inwestorom czterech najważniejszych wskazówek o tym jak lepiej podejmować decyzje inwestycyjne i również te życiowe. Oto one.
1. Nie ufaj ludziom, zaufaj algorytmom
To pierwsza zasada, na którą zwrócił uwagę Daniel Kahneman. Problem jest w tym, że ufamy naszej intuicji nawet gdy się ona myli. Dlatego nie powinniśmy do końca ufać sobie ani innym ludziom.
- Jeśli ktoś mówi Ci, że ma silne przeczucie co do rynku finansowego, to najbezpieczniejszą rzeczą jest mu nie wierzyć – powiedział podczas wykładu Daniel Kahneman.
Algorytmy sprawdzą się o wiele bardziej niż samodzielny ludzki osąd danej sytuacji.
- W połowie przypadków zastosowanie algorytmu będzie lepsze niż poleganie na własnym osądzie. Jest tylko kilka przykładów, gdzie ludzie osiągają lepsze wyniki niż specjalnie ułożony do tego algorytm i chodzi głównie o przewidywalne osądy. Dlatego jeśli pojawia się możliwość zastosowania algorytmu, to powinniśmy to zrobić – tłumaczy noblista.
Źródło: annual.cfainstitute.org
Oczywiście ekspert zdaje sobie sprawę jak trudno jest ułożyć poprawny algorytm. Niemniej jednak radzi, żebyśmy odpowiednio szkolili do tego ludzi. Przede wszystkim w sposobie myślenia.
2. Patrz szeroko
Jeśli chcesz podjąć dobrą decyzję musisz patrzeć na całą sytuację z szerokiej perspektywy. Nie możesz analizować każdego problemu oddzielnie. Wszystkie elementy są ze sobą w jakiś sposób powiązane.
- Patrz na podejmowaną decyzję jak na jedną z części wielu decyzji, które prawdopodobnie będziesz musiał podjąć – wskazał Daniel Kahneman.
3. Zrób test na uczucie żalu
- Wydaje się, że uczucie żalu to największy wróg dobrego podejmowania decyzji inwestycyjnych – powiedział Kahneman.
Jak tłumaczył sławny ekonomista ludzie bardziej odczuwają straty niż zyski. Trzeba oszacować jak bardzo jesteśmy podatni na uczucie wielkiego żalu. Im bardziej mamy skłonność do żałowania podejmowanych decyzji tym większe prawdopodobieństwo, że będą one złe. Tacy inwestorzy na rynku popełniają klasyczne błędy np. kupują papier po wysokiej cenie.
Dlatego spróbuj oszacować jakie ryzyko jesteś w stanie ponieść, żeby nie bać się później podejmować trudnych i czasami szybkich decyzji.
Tę radę mogą także zastosować doradcy inwestycyjni wobec swoich klientów. Bo często zdarza się, że klient, który ma poczucie wielkiej straty i bardzo żałuje podjętej decyzji, później zwalnia swojego doradcę.
4. Szukaj dobrych rad na zewnątrz
Jeśli chcesz mieć szeroki ogląd sytuacji, to rozwijaj swoją ciekawość i szukaj dobrych rad na zewnątrz. Kto będzie dobrym doradcą?
- Osoba, której na Tobie zależy, ale potrafi być względem Ciebie szczera – powiedział Daniel Kahneman.
Jak powiedział Kahneman, dla niego taką osobą jest Richard H. Thaler, który w 100% spełnia opis idealnego doradcy.
Zobacz także: Richard Thaler laureatem tegorocznej Nagrody Nobla z ekonomii. Oto co każdy inwestor powinien wiedzieć o jego pracach
Biznesowe duety to żadna nowość. Wystarczy choćby wspomnieć o jednym z najsławniejszych, czyli Warrenie Buffetcie i Charliem Mungerze.
Jakimi jeszcze innymi spostrzeżeniami z publicznością podzielił się Daniel Kahneman?
Optymizm napędza kapitalizm
Kahneman wyraźnie podkreślił, że optymizm i duża pewność siebie to podstawa kapitalizmu.
- Optymizm napędza kapitalizm, a duża pewność siebie wytacza odpowiedni kierunek. Jeśli popatrzymy w przeszłość, to ludzie, którzy robili wielkie rzeczy, byli zazwyczaj optymistyczni i zbyt pewni siebie. Oni podejmowali się wielkiego ryzyka bo nie zdawali sobie sprawy jak duże ono jest – powiedział Kahneman.
Jednak nie można uczyć się tylko od tych, którym się udało. Musisz spojrzeć na wszystkich wokół aby uświadomić sobie też jak dużo pojawia się porażek.
Znany noblista przypomniał także kilka innych uniwersalnych zasad, które mówią prawdę o ludzkim umyśle. Po pierwsze, ludzie często przeceniają swoje szanse na sukces, szczególnie kiedy zastanawiają się długo nad podjęciem decyzji. Co więcej, dopiero zawsze po fakcie łatwo nam jest wytłumaczyć, dlaczego coś wyszło, a coś innego skończyło się fiaskiem. Nasz umysł ma wtedy niesamowitą zdolność do łączenia wszystkich elementów układanki w jedną całość.
- Kiedy coś się wydarzy, od razu przychodzi Ci odpowiedź do głowy na pytanie dlaczego tak się właśnie stało. Natychmiast pojawia się cała historia i wyjaśnienie sytuacji – zwrócił uwagę Kahneman.
I na sam koniec powinieneś się nauczyć, że świat jest o wiele bardziej niepewny niż Ci się wydaje. Dlatego nie da się przewidzieć w zupełności tego, co się wydarzy na rynku.
