Przymusowy wykup akcji (squeeze out) – co oznacza dla inwestora indywidualnego

Wezwania na akcje polskich spółek to coraz powszechniejsze zjawisko. Jest z nim nieodłącznie związane zjawisko przymusowego wykupu akcji. Istnieje bowiem w prawie zapis pozwalający na wymuszenie odsprzedaży papierów wartościowych od inwestorów mniejszościowych. Mówimy tu o tak zwanym „squeeze out”, czyli przymusowym wykupie akcji. Większościowi akcjonariusze mogą zażądać sprzedaży pozostałych walorów po z góry narzuconej cenie. Kiedy może do niego dojść? Co robić jak zostanie ogłoszone wezwanie do przymusowego wykupu akcji?

Kiedy możemy spodziewać się wezwania do sprzedaży akcji?

Squeeze out ma na celu przede wszystkim umożliwienie większościowemu akcjonariuszowi przejęcia pełnej kontroli nad spółką. Teoretycznie ten przepis prawny chroni właściciela przed mniejszościowymi udziałowcami, którzy mogliby w złej wierze działać na szkodę firmy. Jednak w przypadku spółek giełdowych, jest on przede wszystkim wykorzystywany do wycofania spółki z obrotu na giełdzie, czyli do zmniejszenia kosztów związanych z byciem spółką publiczną.

Aby główni akcjonariusze spółki notowanej na giełdzie mogli zastosować przymusowy wykup akcji, muszą być spełnione następujące warunki:

• mogą go ogłosić akcjonariusze posiadający łącznie co najmniej 90% liczby głosów w spółce,
• muszą to zrobić w terminie do trzech miesięcy od osiągnięcia tego progu,
• muszą zadeklarować chęć odkupienia naraz wszystkich pozostałych akcji
• oraz nie mogą się wycofać z raz już ogłoszonego wezwania.

Co należy zrobić jak zostanie ogłoszone wezwanie do przymusowego wykupu akcji?

Po ogłoszeniu wezwania na przymusowy wykup akcji nie musimy właściwie nic robić. W takiej sytuacji giełda zamraża notowania i nie można sprzedać akcji na rynku. Należy więc po prostu poczekać aż biuro maklerskie dokona za nas transakcji sprzedaży. Po pewnym czasie zamiast akcji zobaczymy gotówkę na rachunku. Trochę to jednak potrwa.

Przeważnie ogłoszenie przymusowego wykupu nie jest zaskoczeniem. Zwykle jest to kolejny krok po wcześniejszym ogłoszeniu chęci zdjęcia spółki z giełdy i przeprowadzeniu wezwania na sprzedaż wszystkich akcji. Inwestorzy, którzy nie chcą czekać na przymusowy wykup, mogą wcześniej pozbyć się akcji odpowiadając na wezwanie lub sprzedać akcje na giełdzie. Istnieje też możliwość zaskarżenia do sądu podjętej uchwały o przymusowym wykupie akcji.

Niestety zjawisko przymusowego wykupu nie jest rzadkie. W samym 2017 roku było kilkanaście takich przypadków zakończonych wycofaniem spółek z giełdy. Prawdopodobnie ta negatywna tendencja utrzyma się także w tym roku. Wskazują na to chociażby atrakcyjne wyceny rynkowe, które zachęcają właścicieli do wykupu i wycofywania spółek z giełdy.

Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule: „15 spółek, na które może być ogłoszone wezwanie w 2018 r.”