Brudne zyski spółek z WIG20. Sprawdzamy ile CO2 emitują największe polskie spółki na giełdzie

Największa polska spółka energetyczna PGE produkuje więcej CO2 niż wszystkie spółki z indeksu WIG20, które publikują takie dane. Sama Elektrownia Bełchatów wypuszcza do atmosfery 100 tysięcy ton dwutlenku węgla w ciągu doby. Rocznie emitowane przez nią CO2 odpowiada zanieczyszczeniom emitowanym przez 6,5 mln samochodów (wg danych organizacji ClientEarth). Emisja dwutlenku węgla w przeliczeniu na mieszkańca Ziemi to średnio 4,9 ton na osobę rocznie, ale za większość emisji gazów cieplarnianych odpowiadają firmy. Zebraliśmy dane, ile CO2 emitują spółki z WIG20 i porównaliśmy je z ich przychodami oraz zyskami.

Największym emitentem gazów cieplarnianych w WIG20 jest PGE. Polska spółka energetyczna emituje najwięcej CO2, zarówno netto, jak i w przeliczeniu na wypracowane zyski. Dużymi emitentami są również PKN Orlen oraz JSW. Przyzwoicie prezentują się za to CCC czy LPP oraz banki. Przy czym opublikowane przez spółki dane nie uwzględniają emisji pośredniej gazów cieplarnianych, jaka jest generowana przy wykorzystywanych przez nie urządzeniach i półproduktach.

Zobacz także: Walka Unii Europejskiej ze smogiem i emisją CO2 to wielka szansa dla polskich firm i Polaków - Piotr Biernacki wiceprezes SEG

Których polityków i prezesów nie obchodzi jutro?

Według raportu naukowców z politechniki w Zurychu, temperatury na świecie zmienią się znacząco, szczególnie na półkuli północnej. Jeżeli nic z tym nie zrobimy, to w Europie i w Ameryce Północnej miasta w 2050 roku będą miały klimat, który obecnie mają regiony położone kilka tysięcy kilometrów na południe. Warszawa będzie mieć klimat dzisiejszego Tbilisi, Manchester będzie jak Montevideo, a Kijów jak Canberra, stolica Australii.

Dlatego też w 2015 roku w Paryżu zorganizowano Konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Zgodnie z postanowieniami końcowymi uczestników konferencji przyjęto bardzo ambitne cele, a mianowicie „ograniczenia wzrostu średniej temperatury powierzchni Ziemi na poziomie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza ponad poziom przedindustrialny i kontynuowanie wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 stopnia”. Będzie to cel trudny do osiągnięcia, bo wymaga ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 45% do 2030 roku w porównaniu z 2010 rokiem,To ma pozwolić nam na przeżycie i uniknięcie katastrofy klimatycznej.

Względy gospodarcze nie powinny mieć dużego znaczenia, kiedy chodzi o naszą planetę, naszą przyszłość. Co więcej, jak zauważa Piotr Biernacki wiceprezes SEG - jedyny Polak uczestniczący w tworzeniu nowych przepisów unijnych dotyczących sustainable finance, czyli także emisji zanieczyszczeń - odejście od węgla i przejście na zielony typ gospodarki jest wielką szansą dla Polaków. Biernacki wskazuje, że UE pracuje nad przepisami, które powinny wygenerować od 170 do 240 mld euro rocznie na finansowanie zielonych inwestycji.
 

Elektrownia Bełchatów

Ile CO2 rocznie emitują spółki notowane w WIG20?

Krokiem milowym dla rozwijania odpowiedzialnej, bardziej zielonej gospodarki było wprowadzenie nowego prawa UE na drodze nowelizacji ustawy o rachunkowości, która weszła w życie 1 stycznia 2017 roku. Tym samym największe spółki giełdowe (zatrudniające więcej niż 500 pracowników przez co najmniej 2 lata z rzędu i które przekroczyły 85 mln zł sumy aktywów lub przekroczyły 170 mln zł przychodu ze sprzedaży netto) zobligowane zostały do publikacji raportów niefinansowych, w których powinny odnieść się do zagadnień odpowiedzialnego biznesu, w tym wpływu na środowisko naturalne. Za niedopełnienie tego obowiązku przewidziane są wysokie kary finansowe zarówno dla prezesa czy członków rady nadzorczej, jak i całej spółki. Co ciekawe, mimo to nie wszystkie spółki - nawet te z indeksu WIG20 - publikują dane o emisjach gazów cieplarnianych.

Przygotowując niniejszy materiał przeanalizowałem raporty spółek indeksu WIG20, w celu dotarcia do informacji o emisjach gazów cieplarnianych do środowiska. Zestawienie pokazuje, że niestety tylko nieco ponad połowa (11) największych spółek na warszawskim parkiecie, udostępnia informacje o emisji gazów cieplarnianych. Niektóre firmy poruszają w swych raportach temat emisji zanieczyszczeń tylko ogólnikowo, deklarując, że są ekologiczne, jednak bez przedstawienia danych, które by to potwierdzały.
 

Zgromadzone dane dotyczące emisji spółek muszą budzić niepokój. PGE - największa polska spółka energetyczna - emituje ponad 70 bilionów ton (milionów milionów megagramów) gazów cieplarnianych rocznie. Na kolejnych dwóch miejscach plasują się Tauron Polska Energia oraz PKN Orlen, emitujące – odpowiednio - 16,5 mln ton i 15,1 mln ton gazów. Kolejna para o zbliżonej skali to JSW (8,1 mln t) i PGNiG (6,9 mln t). Powyżej biliona ton CO2 emitują KGHM (3,5 mln t) i Lotos (1,8 mln t). Jak widać z tabeli najwięcej emitują spółki z branż przemysłu ciężkiego i energetyki. Pozostałe spółki - w tym Bank Santander, CCC, LPP i Orange - wykazują duże niższe poziomy emisji. Jednak jeśliby uwzględnić także emisje pośrednie, to wartości emisji spółek usługowych wzrosłyby znacząco.

Warto odnotować, że spółki PZU, Alior Bank, CD Projekt, Cyfrowy Polsat, Dino Polska, mBank, Pekao, PKO Bank Polski oraz Play nie zamieszczają danych o emisji gazów cieplarnianych w swoich rocznych raportach niefinansowych. Po przesłaniu zapytań dotyczących publikacji takich informacji do powyższych 9 spółek, otrzymaliśmy odpowiedzi jedynie od 4.

Pozostałe firmy nie odpowiedziały. Brak reakcji na przesłane zapytanie redakcji może rodzić wątpliwości co do poważnego traktowania standardów Corporate Social Responsibility. W niedalekiej przyszłości liczba firm zobowiązanych do publikacji danych niefinansowych będzie się zwiększać, a za tym będzie szła coraz szersza świadomość ludzi dotycząca odpowiedzialnego biznesu.

Przedstawione powyżej zestawienie potwierdza generalne odczucie, że polscy przedsiębiorcy nie przejawiają wielkich chęci do zmiany kursu na rzecz prowadzenia zielonych biznesów. Alarmujące dane płyną z zestawienia najbardziej zanieczyszczonych rakotwórczym benzopirenem miast w Europie. Na liście 20 takich miast aż 19 to miasta polskie.

Elektrownia Bełchatów znalazła się na 1. miejscu wśród 10 największych producentów dwutlenku węgla według tegorocznego zestawienia Komisji Europejskiej. Na liście znalazło się także 7 elektrowni z Niemiec i jedna z Bułgarii oraz, co ciekawe, niskokosztowy przewoźnik lotniczy Ryanair. Pokazuje to, że do skutków środowiskowych zaliczać należy także ślad węglowy wynikający z podróży pracowników. Tak więc, nawet pozornie dalekie od energetyki firmy (np. informatyczne) mogą w efekcie wykazywać znaczna emisję dwutlenku węgla w konsekwencji swych licznych podróży służbowych po świecie.

Zobacz także: GPW chce uruchomić fundusz na Respect Index. Sprawdzamy czy to dobry czy zły pomysł

Nierówna wina, ale odpowiedzialność zbiorowa

Szeroko znane są już scenariusze migracji ludów, jakie nastąpić mogą w wyniku zmian klimatu. Rejony świata, które w efekcie zmian przestaną się nadawać do zamieszkania, to głównie Afryka i Azja. Liczba uchodźców klimatycznych stamtąd będzie stale rosnąć i Europa może sobie z tym problemem nie poradzić. Możliwy kryzys migracyjny pozostaje jednak w nieokreślonej przyszłości. Ale już dziś zagadnienia ekologiczne mają bezpośredni wpływ na wartość firm, w tym spółek giełdowych. Bez danych nie możemy podejmować decyzji i cały mechanizm finansowania zielonych inwestycji i ograniczania CO2 nie może funkcjonować.

Inwestorzy powinni mieć informacje w akcje jakiej spółki inwestują. Ignorowanie problemu wysokich emisji przez niektóre firmy mogłyby się rychło skończyć, gdyby inwestorzy przestali wkładać pieniądze w “brudne” przedsiębiorstwa. Rozwiązanie, o którym powiedział Piotr Biernacki w wywiadzie z Pawłem Biedrzyckim - czyli upowszechnienie czytelnych danych na temat działalności firmy, a także wystandaryzowanie wymogów emisyjnych oraz klasyfikacja działalności firm pod względem CSR - mogłyby znacząco przyczynić się do zmiany roli tych spółek w gospodarce.

Polskie banki wycofują się z finansowania brudnej energii

Przykładem tego, jak skuteczna może być akcja oddolna ze strony zwykłych obywateli, może być wycofanie się Banku ING z finansowania budowy nowego bloku elektrowni węglowej Ostrołęka C. Bank zmienił swoją strategię i zadecydował, że nie wesprze budowy nowych elektrowni opalanych węglem.

Podobną decyzję wydał mBank. Ekolodzy szybko zarzucili bankowi hipokryzję, przypominając, że wspierał on emisję obligacji Enei, odpowiedzialnej za rozbudowę elektrowni w Ostrołęce. Musimy mieć świadomość, że w obliczu coraz powszechniejszych danych o emisji CO2 tego rodzaju decyzje będą podejmowane w stosunku do coraz większej liczby spółek. Należy jednak zaznaczyć, że mBank odpowiedział, iż wspieranie emisji obligacji Enei wynikało jeszcze z umowy podpisanej w 2014 roku i nie oznacza finansowania budowy elektrowni. Jednak, jak widzimy - mimo zapewnień o swej ekologiczności - mBank nie publikuje danych o emisjach, co może budzić duże zastrzeżenia.

Gospodarka, klimat, polityka, nasze codzienne życie, to - jak widać - system naczyń połączonych. Decyzje podejmowane przez biznes i władze w sprawach klimatu będą miały kluczowe znaczenie dla naszej przyszłości. Potrzebne są reformy, przeciwko którym nie powinniśmy oponować, nawet kosztem względnego spowolnienia gospodarczego. Nie mamy w zapasie planety B do zamieszkania. A wszystko to, co dziś zyskujemy nie wprowadzając zasad CSR, możemy stracić, gdy zmiany klimatyczne wstrząsną starym ładem na Ziemi.