Alert europejski: bezpłatne przydziały uprawnień CO2 dla ciepłownictwa? Komisja właśnie nad tym pracuje

W Komisji Europejskiej trwa analiza uwag zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych do projektu rozporządzenia delegowanego dot. przejściowych przepisów odnoszących się do zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji. Dokument zawiera zestaw zmian odnoszących się m.in. do sektora ciepłowniczego, choć w Polsce temat pozostał niemalże niezauważony.

Obszar legislacyjny:

W następstwie znowelizowanej w ubiegłym roku dyrektywie o handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS) Komisja Europejska zobowiązana została do aktualizacji kluczowych aktów wykonawczych, a w tym m.in. rozporządzenia delegowanego dot. przejściowych przepisów odnoszących się do zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji (rozporządzenie dot. bezpłatnej alokacji).

W obecnym kształcie propozycji Komisja Europejska odnosi się do m.in. do kwestii sektora ciepłowniczego, który – w Polsce – jako sektor uzależniony od węgla, uznawany jest za klucz w zakresie ekologicznej transformacji miast, a także element niezbędny do eliminacji zjawiska niskiej emisji.

Zobacz także: Sejm przeciwko mrożeniu cen energii przez cały 2024 r. Nowa większość chce rekompensat tylko do 30 czerwca mimo groźby wzrostu opłat o 60-70 proc.

Ścieżka legislacyjna

Działania konsultacyjne związane z obecnie omawianą inicjatywą legislacyjną uruchomione zostały przez Komisję Europejską już w kwietniu 2023 r. Dokument został skierowany do opiniowania przez ekspertów z Grupy ds. polityki przeciwdziałania zmianie klimatu (CCEG – Commision Expert Group on Climate Change Policy), w skład której wchodzą zarówno przedstawiciela państw członkowskich UE, jak i reprezentanci stowarzyszeń branżowych oraz społeczeństwa. Na etapie konsultacji wewnętrznych eksperci wyrazili ogólne poparcie dla zmian w zasadach przydziału bezpłatnych i przedstawili dużą liczbę ogólnych i technicznych uwag na temat wszystkich szczegółowych aspektów ustawy.

W pierwotnym planie organu wykonawczego UE dokument miał zostać przyjęty w IV kwartale ubiegłego roku, jednakże formalne uruchomienie konsultacji publicznych projektu rozporządzenia nastąpiło dopiero 5 grudnia 2023., a zakończyło się 2 stycznia br. Obecnie trwa analiza ponad 123 przekazanych stanowisk, wśród których dominują te zgłoszone przez organizacje z Belgii (33% zgłoszeń) oraz Niemiec (15% zgłoszeń). Formalnego przyjęcia projektu przez Komisję Europejską należy spodziewać się w ciągu 2-4 tygodni.

Zobacz także: Alert europejski: Doliny wodorowe sposobem na neutralność klimatyczną?

Co z tego wynika?

Konsultowany przez Komisję Europejską projekt rozporządzenia opiera się na zapisach znowelizowanej dyrektywy ETS (UE) 2023/959, która wprowadziła warunkowość w zakresie bezpłatnego przydziału. Podkreślono w niej, że (art. 10b ust. 4):

„W państwie członkowskim, w którym w latach 2014–2018 średni udział emisji z systemów ciepłowniczych w całej Unii podzielony przez udział tego państwa członkowskiego w całkowitym PKB Unii jest większy niż pięć, sieciom ciepłowniczym przydziela się dodatkowe przydziały bezpłatnych uprawnień w wysokości 30 % ilości określonej zgodnie z art. 10a na lata 2026–2030, pod warunkiem że dokonuje się inwestycji odpowiadających wartości tego dodatkowego przydziału bezpłatnych uprawnień w celu znacznego zmniejszenia emisji przed 2030 r. zgodnie z planami neutralności klimatycznej, o których mowa w akapicie trzecim niniejszego ustępu oraz że osiągnięcie celów i celów pośrednich, o których mowa w lit. b) tego akapitu, zostało potwierdzone w drodze weryfikacji przeprowadzonej zgodnie z akapitem czwartym niniejszego ustępu”.

Aby jednak instalacje mogły zakwalifikować się do otrzymania pomocy:

• „do dnia 30 maja 2024 r. operatorzy sieci ciepłowniczej (muszą) opracować plan osiągania neutralności klimatycznej dla instalacji, w odniesieniu do których ubiegają się o dodatkowy przydział bezpłatnych uprawnień”.
• „instalacja lub przedsiębiorstwo ciepłownicze zainwestowały ilość co najmniej równoważną wartości ekonomicznej dodatkowej liczby bezpłatnych uprawnień na okres od 2026 r. do 2030 r., zgodnie z celami pośrednimi i celami pośrednimi określonymi w planie na rzecz neutralności klimatycznej w celu pomiaru, do dnia 31 grudnia 2025 r. i do dnia 31 grudnia każdego piątego roku po tej dacie”.
• „inwestycje, o których mowa w lit. b), prowadzą do znacznej redukcji emisji przed 2030 r.”.