Alert legislacyjny: Rząd zmienia specustawę jądrową i szuka pieniędzy na budowę elektrowni atomowej

Rząd proceduje projekt ustawy o zmianie specustawy jądrowej. Zakłada on przeznaczenie 60 mld zł na działalność Spółki Polskiej Elektronie Jądrowej (PEJ) i budowę pierwszego bloku elektrowni jądrowej w gminie Choczewo.

SUBSKRYBUJ DARMOWY NEWSLETTER LEGISLACYJNY

Obszar – budowa EJ1, bezemisyjna gospodarka i transformacja energetyczna

Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw ma na celu dofinansowanie działalności PEJ i wsparcie budowy EJ1. Rząd planuje wydać na te cele 60 mld zł w ciągu 5 lat. Projekt zakłada wsparcie państwa zarówno w formie pieniężnej jak i papierów wartościowych.

Ścieżka legislacyjna

Projekt ustawy jest przedmiotem prac Rady Ministrów i znajduje się obecnie na etapie obrad Stałego Komitetu Rady Ministrów.

Działalność PEJ, finansowanie budowy EJ1 i gospodarka bezemisyjna

Projekt ustawy przewiduje, że spółka PEJ będzie otrzymywała wsparcie publiczne na bieżącą działalność oraz na budowę elektrowni jądrowej w ramach pierwszej lokalizacji i realizację inwestycji jej towarzyszących. Finansowanie PEJ będzie się odbywało w drodze podwyższenia kapitału zakładowego poprzez wniesienie wkładu pieniężnego lub wkładu niepieniężnego w formie skarbowych papierów wartościowych.

Zgodnie z założeniami dotyczącymi modelu finansowania inwestycji, Skarb Państwa jest bezpośrednio zaangażowany w jej realizację, zarówno w roli bezpośredniego inwestora jak i gwaranta wierzytelności innych kredytodawców, a projekt ma zostać sfinansowany w 30 proc. z kapitału własnego i w 70 proc. z kapitału obcego.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu: „Wskazać należy, że w przypadku inwestycji w zakresie EJ1 wystąpi konieczność zaciągnięcia znacznych zobowiązań przez spółkę PEJ w ramach prowadzenia prac przygotowawczych, kontraktowych i projektowych oraz postępowań w sprawie uzyskania niezbędnych zezwoleń, a także zawarcia umów finansowych”

W ramach projektu ustawy Rada Ministrów przewiduje m.in.:
- mechanizm występowania o podwyższenie kapitału zakładowego,
- mechanizm podejmowania decyzji w zakresie formy dokapitalizowania,
- podmioty zaangażowane w proces podwyższenia kapitału zakładowego,
- roczne limity wydatków z budżetu państwa na wniesienie wkładu pieniężnego.

Wg projektu ustawy w ciągu 5 lat (lata 2025-2030) na finansowanie działalności PEJ ma zostać przeznaczone 60 mld zł w formie pieniężnej. W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego w formie papierów wartościowych wartość wkładu pieniężnego na kapitał zakładowy zostanie zmniejszona o wartość wkładu niepieniężnego. Wartym odnotowania jest także to, że projekt przewiduje obowiązek sprawozdawczy w zakresie gospodarowania środkami finansowymi przez PEJ. Sprawozdanie ma być składane co roku na ręce pełnomocnika rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

Jak jednak zaznaczono wsparcie dla PEJ jest jednak uzależnione od decyzji KE udzielającej zgody na pomoc publiczną.

Co z tego wynika?

Naszym zdaniem projekt ustawy ma na celu przyspieszyć budowę elektrowni jądrowej. Najlepiej świadczy o tym fakt, że projekt został poddany pod prace Komitetu Stałego RM bez jego uprzedniego przyjęcia przez Komitet Ekonomiczny RM. Pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej argumentuje, że nie było takiej potrzeby, ponieważ inwestycja w EJ1 została już uwzględniona w ramach Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. oraz aktualizacji Polskiego Programu Energetyki Jądrowej, które podlegały konsultacjom publicznym. Jest to zgrabne uzasadnienie, ale to nie zmienia ono faktu, że rząd proceduje projekt w szczególnie szybkim trybie, co jest zrozumiałe, gdyż budowa EJ1 ma już ogromne opóźnienie.

Sama treść ustawy nie jest natomiast żadnym zaskoczeniem, ponieważ tak wielka inwestycja jak elektrownia jądrowa wymaga adekwatnej pomocy ze strony państwa. Pozytywnie należy ocenić to, że poprzez uchwalenie takiej ustawy rząd stara się planować budowę elektrowni jądrowej w dłuższej perspektywie czasowej. Warto także odnotować, że kwota 4,6 mld zł przeznaczona na budowę elektrowni jądrowej i działalność PEJ na 2025 r. w projekcie ustawy pokrywa się z kwotą przeznaczoną na budowę elektrowni jądrowej w projekcie ustawy budżetowej na 2025 r. Trudno zatem nie odnieść wrażenia, że ustawa budżetowa ma na celu wykonanie założeń ustawy zmieniającej specustawęjądrową.

Należy jednak pamiętać, że wydatki przedstawione w projekcie ustawy pozostają w sferze planów, gdyż jak przyznał rząd samo wsparcie finansowe dla budowy EJ1 jest uzależnione od zgody Komisji Europejskiej na udzielenie pomocy publicznej. Nie ulega także wątpliwości, że rząd celem pomocy PEJ będzie się musiał solidnie zadłużyć, co także przyznaje w samym projekcie. 

Biorąc pod uwagę, że projekt ustawy budżetowej zakłada w najbliższym roku potężne wydatki na obronę narodową i służbę zdrowia należy sobie zadać pytanie o realność wydatków na EJ1. Zagadką pozostaje również to jak przekonać rynek finansowy, do pożyczenia Polsce kilkudziesięciu mld zł na budowę EJ1 w Choczewie, która spłaci kiedyś ten kredyt z procentami. The last but not least, pamiętajmy, że zawarte przepisy w projekcie ustawy mówią jedynie częściowo o sposobie sfinansowania budowy EJ1, ale pomijają temat modelu biznesowego w jakim elektrownia ma funkcjonować, co także rodzi wiele pytań co do kształtu tej inwestycji.