Alert europejski: Przetargi w energetyce na nowych zasadach. Unia pracuje już nad aktualizacją dyrektyw w sprawie zamówień publicznych

13 grudnia br. Komisja Europejska uruchomiła konsultacje publiczne związane z przeglądem 3 dyrektyw ws. zamówień publicznych. Przegląd obejmie udzielanie koncesji, zamówienia publiczne, a w tym również te związane z sektorem gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych.

SUBSKRYBUJ NASZ NEWSLETTER LEGISLACYJNY

Oficjalne rozpoczęcie prac nowej Komisji Europejskiej

W wytycznych politycznych na bieżącą kadencję Komisji Europejskiej (2024-2029) zaproponowanych przez Przewodniczącą Ursulę von der Leyen nazwanych „Wybór Europy” znalazł się fragment związany bezpośrednio z zamówieniami publicznymi:

„Musimy również lepiej wykorzystywać zamówienia publiczne – odpowiadają one za 14 proc. PKB UE (to ok. 2,4 bln EUR rocznie). Jednoprocentowy wzrost efektywności zamówień publicznych mógłby przynieść 20 mld euro oszczędności rocznie. Zamówienia publiczne są również jedną z głównych dźwigni rozwoju innowacyjnych wyrobów i usług oraz tworzenia rynków pionierskich w zakresie czystych i strategicznych technologii”.

To właśnie powyższa wzmianka determinuje obecnie uruchomione konsultacje, które śmiało można określić pierwszym elementem realizacji politycznych zapowiedzi nowej szefowej organu wykonawczego UE.

Nowa wartość dodana dla unijnej gospodarki

Uruchomione 13 grudnia br. konsultacje mają na celu zebranie uwag zainteresowanych stron na temat 3 dyrektyw:

1)    dyrektywy 2014/23/UE w sprawie udzielania koncesji,
2)    dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych,
3)    dyrektywy 2014/25/UE w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych.

Wszystkie ww. dyrektywy związane są z sektorami o strategicznym znaczeniu. Cel zaś został jasno określony – przegląd ma „umożliwić preferencyjne traktowanie produktów europejskich w ramach zamówień publicznych w niektórych sektorach o strategicznym znaczeniu. Pozwoli to zapewnić największą unijną wartość dodaną dla obywateli wraz z bezpieczeństwem dostaw kluczowych technologii, produktów i usług. Pozwoli to również usprawnić i uprościć przepisy dotyczące zamówień publicznych, przede wszystkim z korzyścią dla unijnych start-upów i przedsiębiorstw innowacyjnych”.

Przebieg procesu legislacyjnego

Konsultacje publiczne (kwestionariusz) zakończą się po 3 miesiącach tj. 7 marca 2025 r. Będzie to więc około 2 tygodnie po planowanym opublikowaniu komunikatu ws. Czystego Ładu Przemysłowego.

Za przygotowanie i przeprowadzenie konsultacji publicznych związanych z omawianymi rozporządzeniami odpowiedzialna jest Dyrekcja Generalne ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP (DG GROW), a w niej m.in. Departament ds. Inwestycji (GROW.C) oraz Wydziałem ds. Zamówień Publicznych (GROW.C.2).

Na efekty prac ww. Dyrekcji Generalnej przyjdzie nam jednak chwilę poczekać. Sprawozdanie – ponieważ to właśnie ma powstać w wyniku konsultacji – zaprezentowane zostanie (planowo) dopiero w III kwartale 2025 r. Dokument ten będzie zaś stanowił „swoiste” preludium do dalszych działań legislacyjnych Komisji Europejskiej, a konkretniej w postaci właściwego pakietu nowelizacji dyrektyw.

Co z tego wynika?

Jednym z fundamentów obecnych działań organu wykonawczego UE w tym obszarze jest raport Mario Draghiego, w którym „zamówienia publiczne uznano za kluczowe narzędzie wspierania realizacji celów UE”.

Realizowany w ramach obecnie uruchomionej inicjatywy przegląd będzie dot. oceny funkcjonowania aktualnie funkcjonującej legislacji na przestrzeni ostatnich 8 lat (2016-2024). Jej nieodłącznym elementem będzie również: „dogłębna analiza stanu konkurencji na unijnym rynku zamówień publicznych”.

W ramach procesu oceniana ma być:

•    Skuteczność – w zakresie wpływu obecnie funkcjonującego prawodawstwa na realizację założonych celów (przyczynienie się do wysokiego poziomu konkurencji na jednolitym rynku; zwiększenie udziału MŚP w postępowaniach o udzielenie zamówienia; uproszczenie i elastyczność procedur udzielania zamówień; przejrzystość i uczciwość wydatków publicznych; efektywne wykorzystanie funduszy publicznych; uczynienie gospodarki UE bardziej ekologiczną, społeczną i innowacyjną).
•    Efektywność – w zakresie kosztów korzyści zarówno dla nabywców publicznych, jak i podmiotów gospodarczych, w tym MŚP.
•    Adekwatność – w kontekście obecnie zmieniających się potrzeb gospodarki UE (a w tym nabywców, dostawców i użytkowników).
•    Spójność – w obszarze aktualnych działań UE, zwłaszcza w kontekście konkurencyjności (i ekspansji chińskich podmiotów w UE).
•    Unijna wartość dodana – w zakresie harmonizacji krajowych przepisów i praktyk dot. zamówień publicznych oraz ograniczenia fragmentacji prawa UE.