Alert legislacyjny: Rząd implementuje rozporządzenie SoS i wprowadza system rezerw strategicznych gazu

Rząd proceduje projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach. Zmiany dotyczą zasad tworzenia rezerw gazu ziemnego i reagowania w przypadku wystąpienia problemów z jego podażą. Projekt ma na celu wdrożenie unijnego rozporządzenia SoS, którego rolą jest przeciwdziałać kryzysom w sektorze gazu.

SUBSKRYBUJ NASZ NEWSLETTER LEGISLACYJNY

Obszar – bezpieczeństwo gazowe, rezerwy strategiczne i ochrona odbiorców

Projekt ustawy zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw ma na celu ulepszenie państwowego systemu gromadzenia zapasów gazu ziemnego oraz objęcie ochroną podmiotów szczególnie narażonych w przypadku wystąpienia kryzysu energetycznego.

Ścieżka legislacyjna

Projekt ustawy jest przedmiotem prac Rady Ministrów i znajduje się obecnie na etapie opiniowania.

Rezerwy strategiczne, opłata gazowa i odbiorca chroniony.

Głównym celem projektu ustawy jest włączenie RARS w system zapewniający bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego. Wg założeń projektu ustawy RARS ma szczególnie dbać o dostawy dla odbiorców chronionych poprzez dokonywanie w imieniu Skarbu Państwa zakupów gazu ziemnego i utrzymywanie jego zapasów jako „zapasów strategicznych gazu ziemnego”. Wolumen zapasów strategicznych ma wynosić iloczyn 35% łącznej wielkości zapotrzebowania odbiorców na gaz ziemny w okresie kolejnych 30 dni nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz występującego z prawdopodobieństwem statystycznym raz na 20 lat oraz korekcyjnego współczynnika ryzyka bezpieczeństwa gazowego.

Ponadto w myśl projektu ustawy Fundusz Zapasów Interwencyjnych ma zostać przekształcony w Fundusz Zapasów Interwencyjnych i Zapasów Strategicznych Gazu Ziemnego. Koszty tworzenia i utrzymywania zapasów strategicznych gazu ziemnego mają być pokrywane z wpływów pochodzących z opłaty gazowej uiszczanej co miesiąc przez przedsiębiorstwa zobowiązane. Maksymalna stawka opłaty gazowej wynosi 100 PLN/MWh.

Prezes RARS ma także uzyskać uprawnienia do sporządzania planu inwestycyjnego na budowę i rozbudowę infrastruktury do magazynowania zapasów strategicznych gazu, co ma wzmocnić bezpieczeństwo krajowego rynku gazu ziemnego.

Projekt wprowadza również definicję odbiorcy chronionego, która obejmuje podmioty niepodlegające ograniczeniom w poborze gazu tj. m.in.: gospodarstwa domowe, przedsiębiorców, rolników, podmioty zapewniające świadczenia opieki zdrowotnej.

Projekt wprowadza zmiany przygotowujące rynek na zakłócenia lub przerwy w dostawach gazu. Istotne znaczenie w tym zakresie mają przepisy zobowiązujące przedsiębiorstwa energetyczne do opracowania oraz aktualizacji procedur postępowania gwarantujących nieprzerwane dostawy gazu ziemnego do odbiorców chronionych m.in. w przypadku wystąpienia zakłócenia funkcjonowania największej pojedynczej infrastruktury gazowej w przeciętnych warunkach w okresie zimowym – na okres 30 dni.

Co z tego wynika?

Naszym zdaniem projekt ustawy zmierza w dobrym kierunku, gdyż każda zmiana legislacyjna mająca na celu dbałość o zapasy gazu oraz ich objętość na czas kryzysu na rynku jest krokiem właściwym. Wydaje się, że pozytywnie należy także ocenić określenie konkretnego organu państwa, który będzie odpowiedzialny za gromadzenie zapasów. Tym niemniej projekt ma niestety wiele wad.

Powstaje bowiem wątpliwość, czy akurat RARS wokół, której nagromadziło się ostatnio mnóstwo kontrowersji powinna odpowiadać za gromadzenie zapasów gazu. Powierzenie tak istotnych i szerokich kompetencji RARS może mieć jednak sens pod warunkiem, że zostanie wprowadzona odpowiedna procedura nadzoru w dokonywaniu przez nią transakcji, aby zapobiegać kontrowersjom podobnym do tych, jakie miały miejsce w przypadku zakupu agregatów prądotwórczych dla Ukrainy. Warto w tym miejscu również wspomnieć, że RARS już w 2022 r. podjęła się awaryjnego zakupu węgla, aby zażegnać kryzys energetyczny, ale proces zakupu trwał niemal pół roku. Ostatecznie to PGE Paliwa i Węglokoks zakupiły niezbędne ilości węgla, a gdy węgiel zakontraktowany przez RARS dotarł do Polski, okazało się, że kryzys już został zażegnany.

Ważną zmianą jest także przepis wedle, którego przedsiębiorstwa zobowiązane czyli operator systemu gazowego, operator systemu skraplania gazu ziemnego, operator systemu magazynowania gazu oraz zleceniodawca usługi przesyłania gazu ziemnego, na rzecz którego gaz ziemny jest transportowany będą zobowiązane do uiszczania opłaty gazowej, co z pewnością wpłynie na ich kondycję finansową. Naszym zdaniem jest to szczególnie ważna informacja dla spółki Gaz System S.A., która poza dbałością o bezpieczeństwo dostaw i infrastruktury przesyłu gazu będzie musiała dokładać się finansowo do gromadzenia zapasów gazu.