Co tak naprawdę ograniczyło smog w Rybniku?

Rybnik stał się na początku tego roku symbolem skutecznej walki ze smogiem. Kluczowe okazały się determinacja władz miasta, edukacja mieszkańców oraz wymiana przestarzałych pieców węglowych. Jednak bardzo trudno jest ustalić, jakie konkretnie źródło energii zastąpiło tzw. kopciuchy.

Znaczna poprawa jakości powietrza

Raport Europejskiego Centrum Czystego Powietrza „Poprawa jakości powietrza dzięki antysmogowym działaniom w Rybniku” przyniósł optymistyczne wieści. Wyniki badań wskazują, że aż 71% redukcji smogu w Rybniku można przypisać efektywności wdrożonych działań antysmogowych, niezależnie od wpływu warunków pogodowych

W Rybniku nastąpiła poprawa jakości powietrza o 39,7%. Średnioroczne stężenie pyłu PM10 zmniejszyło się z 48,6 µg/m³ w 2015 roku do 29,3 µg/m³ w 2022 roku. Ten znaczący spadek jest wynikiem intensywnych działań na rzecz ochrony środowiska

Samorząd Rybnika odgrywał aktywną rolę w promowaniu działań antysmogowych. Lokalne władze, na czele z prezydentem miasta, zaangażowały się w inicjatywy wykraczające poza jego granice. W 2017 roku, po licznych apelach z Rybnika, województwo śląskie przyjęło uchwałę antysmogową, co stanowiło istotny krok w walce ze smogiem. Jej efektem jest zakaz spalania od 1 września 2017 r. węgla brunatnego, mułu i flotu oraz ich mieszanek, węgla o udziale ziarna 0-3mm powyżej 15%, biomasy o wilgotności powyżej 20%.

Zobacz także: Niska jakość raportowania ESG staje się poważnym ryzykiem dla polskich firm

Drastyczne przekroczenia norm PM10

W przeszłości Rybnik borykał się z ekstremalnym zanieczyszczeniem powietrza. W 2017 roku odnotowano rekordowe stężenia pyłu PM10, które wyniosły nawet 1563 µg/m³, a średnia dobowa osiągnęła 860 µg/m³. Dla porównania, zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2021 roku określają, że dobowe stężenie PM10 nie powinno przekraczać 45 µg/m³.

W 2023 roku miasto zainicjowało kampanię edukacyjną pod hasłem „Ni ma gańby, jest luft”, której celem jest podniesienie świadomości mieszkańców na temat smogu oraz zachęcanie do wymiany starych pieców na bardziej ekologiczne źródła ciepła. Jednak bardzo trudno jest ustalić jakie konkretnie źródła energii zastąpiły kopciuchy.

Kluczowa wymiana kopciuchów

Jednym z najważniejszych elementów działań antysmogowych w Rybniku była wymiana przestarzałych pieców węglowych, tzw. kopciuchów, na nowoczesne rozwiązania. Mimo że krok ten okazał się kluczowy w redukcji zanieczyszczeń powietrza, trudno jest ustalić, czy za poprawę jakości powietrza odpowiada głównie gaz ziemny, czy odnawialne źródła energii (OZE)?

Pomimo wielokrotnych prób uzyskania informacji od rzecznika miasta Rybnik, nie udało się jednoznacznie ustalić, czym zastąpiono kopciuchy. Również Polski Alarm Smogowy nie posiada takich danych i polecił nam kontakt z NFOŚiGW. NFOŚiGW przekierował z kolei nasze pytania do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Być może tu uda się ustalić, kto jest realnym bohaterem najbardziej spektakularnego przykładu walki ze smogiem? Póki co próbujemy to ustalić już od miesiąca.