Kryzys energetyczny może zakończyć walkę ze smogiem w polskich miastach

Rząd chwilowo zawiesił normy jakości sprzedawanego węgla i szykuje kolejne ustępstwa w tej sprawie. Pojawiają się propozycje poluzowania uchwał antysmogowych i przedłużenia czasu na wymianę kotłów bezklasowych. Całej sprawie zaczęła przyglądać się Unia Europejska.

Walka ze smogiem w czasie kryzysu energetycznego

Pomysłodawcy ustępstw powołali się na przepisy ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, które przewidują możliwość wprowadzenia odstępstw w przypadku „wystąpienia na rynku nadzwyczajnych zdarzeń skutkujących zmianą warunków zaopatrzenia w paliwa stałe, które powodują utrudnienia w przestrzeganiu wymagań jakościowych lub zagrażających bezpieczeństwu energetycznemu RP”.

W Polsce mamy łącznie 1,7 mln tzw. „kopciuchów”. Taka ilość i opał szkodliwym dla środowiska miałem węglowym w diametralny sposób pogorszy jakość powietrza. W Małopolsce gmina Budzów i Stryszawa wystosowały petycję w sprawie przedłużenia okresu na wymianę pieców. Podczas poniedziałkowej sesji Sejmiku Województwa Małopolskiego radni nie odrzucili petycji oraz skarg zapowiadając ich analizę.

,,Rozumiemy przesłanki i obawy mieszkańców Małopolski, które są odzwierciedleniem apeli samorządowców, biorąc pod uwagę aktualną sytuację społeczną i ekonomiczną zdecydowaliśmy, że konieczna będzie pogłębiona analiza obowiązujących przepisów dotyczących ochrony powietrza" – mówił podczas sesji wicemarszałek Józef Gawron.

Rząd rozważa możliwość palenia odpadami kopalnianymi, a PGE ostrzega przed niedoborami ciepła i energii

Ustępstwa pod lupą Brukseli

Zmianom bacznie przygląda się Komisja Europejska. Wydłużenie terminów wymiany kopciuchów może naruszyć Umowę Partnerstwa, mówiącą o wsparciu programu Czyste Powietrze, który ma na celu przyspieszenie pozbycia się kotłów węglowych. Jest to niezbędne do spełnienia wymagań regionalnych programów ochrony powietrza i uchwał smogowych. Polska ma dostać największe dofinansowanie – 76 mld euro.  Komisja Europejska powołuje się na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości, UE który w 2018 roku orzekł o naruszeniu przez Polskę dyrektywy ws. jakości powietrza. W 2019 roku Bruksela wezwała polskie władze do przyspieszenia wymiany przestarzałych kotłów oraz do koordynacji działań antysmogowych . Rząd wprowadził dodatek osłonowy dofinansowując głównie posiadaczy pieców węglowych. Komisja chce mieć pewność, że fundusze unijne nie będą przeznaczane na działania szkodliwe dla środowiska.

Czekają nas kilkuset procentowe podwyżki cen energii i kilkudziesięcioprocentowe podwyżki cen ciepła

Co z tego wynika?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyjaśniło, że decyzja została podjęta pod wpływem wzrostu cen węgla po inwazji Rosji na Ukrainę.

„W Polsce, ale także i w całej Europie mamy trudną sytuację jeżeli chodzi o kwestie ogrzewania i kwestie bezpieczeństwa na jesień czy zimę. W tej sytuacji, kiedy się wybiera pomiędzy bezpieczeństwem, a pewnymi wcześniej obowiązującymi przepisami, to należy je skorygować”- wyjaśnił rzecznik rządu Piotr Mϋller

Rząd przez ostatnie lata prowadził politykę wspomagającą wyeliminowanie kotłów bezklasowych, jednak mimo zapowiedzi na początku roku nie podniesiono progu dochodowego uprawniającego do skorzystania z programu. Nastąpił poważny krok wstecz.  Najnowszy projekt rozporządzenia skierowany na komisję prawniczą dopuszcza do sprzedaży zakazany w 2018 rok miał węglowy. Polski Alarm Smogowy uważa, że normy jakości węgla, zakaz sprzedaży kopciuchów i uchwały antysmogowe są filarami polityki antysmogowej w Polsce.