Pracownicze Plany Kapitałowe czym są i jak pozwolą oszczędzać na emeryturę

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) mają zachęcić Polaków do oszczędzania na emeryturę, również za pośrednictwem giełdy. Sprawdziliśmy główne założenia uchwalonego projektu ustawy i oto co warto o nim wiedzieć.

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to jeden z elementów Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Mateusza Morawieckiego. PPK to powszechny system dobrowolnych programów oszczędzania na cele emerytalne w sektorze przedsiębiorstw. Składkę będzie odprowadzać pracodawca i pracownik. Pomoże także państwo. Program będzie dobrowolny, a środki zgromadzone na rachunku w całości prywatne.

Stabilny rynek finansowy to jeden z celów PPK

Rząd skupia się przede wszystkim na realizacji Programu Budowy Kapitału, a w tym mają pomóc właśnie Pracownicze Plany Kapitałowe. Ich założeniem jest nie tylko podwyższenie emerytur, ale także stworzenie długoterminowych produktów inwestycyjnych. Zwiększona stopa inwestycji Polaków ma przyśpieszyć rozwój lokalnego rynku kapitałowego. Jednocześnie w ramach PPK 30% inwestycji będzie można lokować zagranicą, co powinno przyciągnąć do naszego rynku inwestorów zagranicznych.

- Wzrost aktywów akumulowanych w ramach PPK i zarządzanych przez profesjonalne instytucje finansowe będzie miał wpływ na rozwój potencjału nie tylko najbardziej płynnych obecnie segmentów rynku, jak obligacje skarbowe czy akcje, ale też obligacje korporacyjne, czy instrumenty związane z rynkiem nieruchomości. Będzie miał również wpływ na ograniczenie ryzyka związanego z obecnością kapitału zagranicznego na lokalnym rynku finansowym – czytamy w ocenie skutków regulacji, dołączonej do projektu ustawy o PPK.

Pracownicze Plany Kapitałowe mają być powszechne i wprowadzane etapowo

Podmiot zatrudniający ma obowiązek zawrzeć umowę o zarządzanie PPK, jeżeli zatrudnia co najmniej jedną osobę. Umowę zawiera z towarzystwem funduszy inwestycyjnych (TFI) dopuszczonym do udziału w portalu PPK administrowanym przez Polski Fundusz Rozwoju. Drugą umowę zawiera uczestnik PPK z instytucją finansową.

W tym przypadku podmiotem zatrudniającym jest nie tylko pracodawca (w rozumieniu Kodeksu Pracy), ale także zleceniodawca, nakładca, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych i podmioty, w których działają rady nadzorcze, jeżeli ich członkowie są wynagradzani z tytułu pełnienia tych funkcji.

Program ma być wprowadzany etapami, w zależności od wielkości lub typu podmiotu zatrudniającego. Kształtuje się on następująco:

• podmiot zatrudniający co najmniej 250 osób – od 1 stycznia 2019 r.
• podmiot zatrudniający co najmniej 50 osób – od 1 lipca 2019 r.
• podmiot zatrudniający co najmniej 20 osób – od 1 stycznia 2020 r.
• podmiot zatrudniający co najmniej 1 osobę jednostki sektora finansów publicznych – od 1 lipca 2020 r.

Osoba zatrudniona może przystąpić do PPK dobrowolnie

Uczestnik PPK będzie mógł w każdej chwili zrezygnować z oszczędzania w PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu.

Projekt ustawy o PPK wprowadza mechanizm ponownego (co dwa lata), automatycznego odprowadzania składek za uczestnika, który uprzednio złożył deklarację o rezygnacji z odprowadzania składek. Po rozpoczęciu ponownego odprowadzania składek, uczestnik będzie mógł kolejny raz zrezygnować z oszczędzania. Autorzy projektu ustawy chcą w ten sposób przeciwdziałać bierności uczestników, którzy z jakichś względów rezygnują z PPK.

Odprowadzasz składki podstawowe, ale możesz także płacić składki dodatkowe

Pracodawca odprowadza składkę podstawową w wysokości 1,5% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a ponadto może odprowadzić składkę dodatkową do 2,5%. Przy czym wpłaty finansowane przez pracodawcę nie są uwzględniane w podstawie składek na ubezpieczenie społeczne.

Wpłaty finansowane przez pracownika, potrącane są z jego wynagrodzenia netto: składka podstawowa w wys. 2,0% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz opcjonalnie składka dodatkowa do 2,0%.

W sumie pracodawca i pracownik mogą odprowadzić łącznie składki podstawowe i dodatkowe w wysokości 8% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Na początku czeka składka powitalna, a później dopłata roczna

Rząd proponuje wszystkim, którzy do 2020 r. zgłoszą się do PPK, składkę powitalną w wysokości 250 zł. Uczestnicy PPK w każdym roku będą mogli także liczyć na dopłatę roczną w wysokości 240 zł. Muszą spełnić tylko jeden warunek: odprowadzić w danym roku kalendarzowym składki w łącznej wysokości równej co najmniej kwocie składek podstawowych, należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia w danym roku.

W 2017 r. dopłata roczna zostałaby więc wypłacona, gdyby do PPK odprowadzone zostały składki w łącznej wysokości 420 zł (6 x 2100 PLN x 3,5%). Natomiast w 2018 r. należałoby odprowadzić składki w wysokości 441 zł (6 x 2100 PLN x 3,5%).

Wypłata środków z PPK po 60 roku życia

Po osiągnięciu przez uczestnika PPK 60 roku życia 25% środków zgromadzonych w PPK będzie wypłacone jednorazowo, a pozostałe 75% – w 120 ratach miesięcznych. Uczestnik PPK może zażądać wypłaty w mniejszej liczbie rat, ale wtedy zapłaci podatek od dochodów kapitałowych od kwoty wypłaty przekraczającej 25% wartości aktywów zgromadzonych w PPK. Na żądanie uczestnika PPK istnieje także możliwość rozłożenia na raty całości środków zgromadzonych w PPK.
 

Źródło: ocena skutków regulacji dołączona do projektu ustawy o PPK

Koszty dla przedsiębiorców kontra korzyści dla przyszłych emerytów

Szacunki mówią, że wszyscy przedsiębiorcy w ciągu 10 lat będą musieli wydać na PPK ponad 55 mld zł.

Źródło: ocena skutków regulacji dołączona do projektu ustawy o PPK

Natomiast autorzy projektu ustawy wskazują na niemierzalne skutki wprowadzanej regulacji, które w długiej perspektywie czasowej, są pozytywne.

- W długim horyzoncie czasowym wprowadzenie PPK powinno mieć, mimo wzrostu obciążeń związanych ze składką po stronie podmiotu zatrudniającego, pozytywny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Wzrost stopy oszczędności Polaków i zmiana ich struktury w kierunku oszczędności długoterminowych sprzyjać będzie wzrostowi stopy inwestycji z uwagi na lepsze dopasowanie struktury czasowej oszczędności i inwestycji – czytamy w OSR.

PPK mają przede wszystkim zapewnić wyższe emerytury. Projektodawcy wyliczają, że przy średnim wynagrodzeniu 4,5 tys. zł i odprowadzaniu składki do PPK tylko w podstawowej wysokości, tj. 3,5%, oszczędzający przez okres 25 lat będą mogli liczyć na 12% stopy zastąpienia oszczędności, a po 40 latach na 21%. Biorąc pod uwagę obecną sytuację ZUS-u oraz przewidywaną kwotę emerytury stanowiącej 35% ostatniego wynagrodzenia, PPK wydają się rozsądnym planem na zwiększenie przyszłych oszczędności.