W czwartek zostanie ogłoszony długo wyczekiwany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie kredytów we frankach szwajcarskich. Będzie to odpowiedź na pytania prejudycjalne, które dotyczą nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Sprawdzamy ile kredytów we frankach mają polskie banki i na co muszą być ewentualnie gotowe po ogłoszeniu wyroku TSUE.
Wciąż nie wiadomo jaki dokładnie będzie wpływ wyroku na polski sektor bankowy. Jednak pierwsze szacunki Związku Banków Polskich, w przypadku wyroku na korzyść kredytobiorców, mówią nawet o 60 mld zł, jakie poniosą polskie instytucje finansowe. Taka suma zostanie poniesiona w przypadku gdy wszyscy frankowicze zdecydowaliby się pójść do sądu, a ten orzekłby na ich korzyść. Z dnia na dzień nic się nie zmieni. Ewentualne straty, jeżeli rzeczywiście nastąpią, będą rozłożone w czasie, a banki będą zmuszone w krótkim terminie zawiązać rezerwy na poczet ewentualnego ich wystąpienia.
Zobacz także: Szacunek ok. 60 mld zł kosztów dla banków po negatywnym wyroku TSUE jest konserwatywny – ZBP
Które banki mają najwięcej kredytów w CHF
Według ostatnich danych z poszczególnych banków, wciąż na podium z największym odsetkiem kredytów w szwajcarskiej walucie znajduje się Getin Noble, Millennium oraz mBank. To między innymi z tego powodu cena akcji Millennium spadła o około 40%, natomiast mBanku o niecałe 20% od maja 2019 roku. To wtedy rzecznik generalny TSUE wydał opinię, która sugeruje, że sędziowie staną po stronie kredytobiorców.
Według rzecznika zapisy o indeksowaniu kredytu kursem obcej waluty powinno zostać usunięte z umów kredytowych. Jeżeli TSUE pójdzie w tym kierunku to może stwierdzić, że polskie sądy powinny zamienić kredyt na złotówki przy pozostawieniu stopy procentowej LIBOR. Jest też druga opcja w postaci unieważnienia umowy kredytu.
- Orzeczenie TSUE będzie miało znaczenie dla tych składów sędziowskich, które wbrew orzecznictwu TSUE próbują zamienić tabele kursowe na średni kurs NBP, nie dostrzegając, że wadliwość tych umów tkwi w indeksacji, a nie tabelach. Samo zastąpienie tabel kursowych nie uzdrowi wadliwości tych umów wynikającej z indeksacji - podkreślała mec. Barabara Garlacz w wywiadzie dla Strefy Inwestorów.
Zobacz także: Posiadacze kredytów we franku szwajcarskim mają 6 lat na skuteczną walkę w sądzie – rozmowa z mec. Barbarą Garlacz
Kredyty frankowe w polskich bankach
Jak pisaliśmy niedawno, w 2019 roku odsetek kredytów we frankach szwajcarskich spadł poniżej 10% udziału w całości kredytów i pożyczek polskich banków. W praktyce to oznacza, że problem jest dużo mniejszy niż jeszcze 10 lat temu. Jednak wciąż pozostaje ponad 80 mld zł do spłaty. Tutaj jednak należy zaznaczyć, że ewentualne przewalutowanie kredytów będzie dotyczyć również tych spłaconych, co zwiększa skalę problemu, która dotyczy banków.
Polska nie jest jedynym krajem, który ma problem z kredytami we frankach. W innych państwach UE również udzielano pożyczek w helweckiej walucie. Największy problem był na Węgrzech, gdzie w 2014 roku zdecydowano się na przewalutowanie kredytu w CHF na forinty. Natomiast w 2015 roku w Chorwacji przewalutowano pożyczki we franku, ale na euro. Chorwacki rząd podkreślał, że ich decyzja wynikała z niskiego oprocentowania kredytów w walucie euro. W tym roku podobną decyzję podjęto w Serbii.
W Polsce nie zdecydowano się na przewalutowanie kredytów we franku. Obecnie największy wartościowo portfel kredytów frankowych ma bank PKO BP (około 22 mld zł), Millennium (15 mld zł) oraz mBank (blisko 15 mld zł).
Kredyty i pożyczki we frankach szwajcarskich w polskich bankach według ostatnich danych (w mln zł)
Powyższe kwoty należy jednak porównać do wszystkich udzielonych przez banki kredytów i pożyczek aby ocenić skalę wpływu ewentualnej decyzji TSUE. Dzięki tym wynikom widać, że największy problem z kredytami w CHF ma Getin Noble, a na drugim i trzecim miejscu znajduje się bez zmian Millennium oraz mBank. W najlepszej sytuacji jest Alior Bank z najmniejszym odsetkiem.
Kredyty i pożyczki we frankach szwajcarskich jako procent wszystkich kredytów i pożyczek w bankach według ostatnich danych
Na wciąż wysoki odsetek kredytów w CHF ma wpływ kurs szwajcarskiej waluty względem polskiej złotówki. Od prawie dwóch miesięcy notowania tej pary utrzymują się na poziomie ponad 4 zł i nie widać na razie perspektyw na spadki.
Wysoki udział kredytów w obcej walucie blokuje Bankowi Millennium możliwość wypłaty dywidendy. Od 2014 roku nie podzielił się z akcjonariuszami zyskami. Połączenie Millenium z Eurobankiem miała odblokować możliwość wypłat dywidendy przez Millenium, ale zaprzepaścić to może wyrok TSUE. Podobnie jest w przypadku dywidendy z mBanku, ostatnia została wypłacona za 2017 rok, po 4-letniej przerwie.
Zobacz także: Kurs Banku Millennium najniższy od ponad dwóch lat. Odkąd sąd anulował kredyt we franku wycena spółki spadła o 27%
Wyrok TSUE w sprawie kredytów frankowych
Jeżeli TSUE wyda wyrok na korzyść kredytobiorców, to oznaczać będzie, że polskie sądy powinny w analogicznych sytuacjach przyjąć podobną linię orzeczniczą. Jak na razie echem odbiła się jedna ze spraw banku Millennium, w której to kredytobiorca wygrał spór sądowy. Jest to rzadki przypadek, kiedy sąd orzeka na niekorzyść instytucji finansowej.
Dzięki coraz większej liczbie wygranych spraw przez kredytobiorców, osoby decydują się na składanie pozwów przeciwko nieuczciwym indeksacjom stosowanym przez banki. Dotychczas banki nie deklarowały zawiązania rezerw w związku z rosnącą liczbą pozwów. W przypadku orzeczenia korzystnego dla kredytobiorców, więcej osób zdecyduje się iść do sądu.
Orzeczenie, które zostanie wydane w czwartek, będzie miało głównie wpływ na banki, które są w czołówce instytucji z największym odsetkiem kredytów w helweckiej walucie. Zablokuje to również ich drogę do wypłaty dywidendy dla akcjonariuszy.
