Lawinowo rośnie liczba pozwów o kredyty frankowe w polskich sądach. Coraz częściej zapadają wyroki na korzyść kredytobiorców

Polskie sądy są przepełnione pozwami w sprawie kredytów we frankach szwajcarskich. Wydane orzeczenie TSUE w październiku było punktem zapalnym dla kredytobiorców, którzy domagają się teraz swoich praw od banków stosujących nieuczciwe zapisy o indeksowaniu kredytu kursem obcej waluty. Coraz częściej polskie sądy orzekają też na korzyść kredytobiorców.

W lipcu br. Sąd Apelacyjny w Warszawie unieważnił w całości umowę kredytu frankowego w Banku Millennium. Był to pierwszy taki wyrok, a w końcu Millennium ma największy odsetek kredytów w CHF. Według prof. Lecha Kurklińskiego, kredyty we franku szwajcarskim są istotnym czynnikiem ryzyka dla polskich instytucji finansowych. Kolejne wyroki korzystne dla kredytobiorców będą jednak osłabiać banki z portfelami w CHF.

- Na pewno w efekcie tego orzeczenia perspektywy dla sektora się pogorszyły. Ta sprawa osłabia atrakcyjność inwestycyjną polskiego sektora bankowego, szczególnie w oczach inwestorów zagranicznych. Tutaj wchodzi w grę również kwestia wizerunkowa, gwarancji stabilności reguł gry, bo kapitał spoza Polski naprawdę nie wnika o co dokładnie w tym wszystkim chodzi. W tle jest również problem z systemem sądownictwa w Polsce – powiedział prof. Lech Kurkliński w rozmowie ze Strefą Inwestorów.

Zobacz także: Zapadł wyrok TSUE w sprawie kredytów we frankach. Czy polskie banki są gotowe na skutki orzeczenia?

Liczba pozwów o kredyty frankowe przeciwko bankom rośnie

Przypomnijmy, że na początku października TSUE stwierdziło nieważność warunków umowy kredytów indeksowanych, w których polskie banki zastępowały różnice kursowe przepisami o charakterze ogólnym. Tym samym, sądy, które orzekają w sprawach dotyczących kredytów w CHF mogą unieważnić taką umowę.

To skłoniło osoby, które mają kredyty we franku szwajcarskim do składania pozwów przeciwko bankom, które stosują nieuczciwe klauzule w swoich umowach. Teraz sądy rozpatrują każdą sprawę indywidualnie. Prawnicy nie polecają w tym przypadku pozwów grupowych, które są znane ze swojej rozwlekłości postępowania.

- Korzystne dla frankowiczów orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w polskiej sprawie frankowej w pierwszej kolejności wpłynęło na rekordową ilość kontraktów w sprawach frankowych, jakie zawarte zostały w październiku 2019 r. Można oczekiwać, że czwarty kwartał również potwierdzi rosnące zainteresowanie tym produktem – komentuje Kacper Jankowski, Dyrektor Departamentu Spraw Bankowych z Votum - Biorąc jednak pod uwagę czas, jaki jest niezbędny do przygotowania powyższych spraw do procesu, czyli od sześciu do dziewięciu miesięcy dla indywidualnej sprawy, uznać należy, że następny skokowy wzrost ilości wytoczonych powództw przeciwko bankom może nastąpić w drugim oraz trzecim kwartale 2020 roku – dodaje.
 

Liczba wytoczonych powództw w sprawach frankowych

Źródło: Votum S.A.

Liczba pozwów w III kwartale 2019 roku diametralnie wzrosła. W raporcie finansowym Votum za ten okres, spółka odszkodowawcza odnotowała wzrost liczby spraw z tytułu umów bankowych w swojej firmie. W III kwartale stanowiły one 49% wszystkich spraw przyjętych do prowadzenia, natomiast rok wcześniej było to jedynie 7%.

Zobacz także: Mamy już 1400 spraw sądowych o kredyt we franku szwajcarskim – mówi Bartłomiej Krupa, prezes Votum

Pomimo wydania orzeczenia przez europejski Trybunał, polskie sądy nie są jednomyślne w wydawanych wyrokach. Co prawda, większość z nich zapada na korzyść kredytobiorców, a jedynie część roszczeń wygrywają banki. Kilka spraw trafia również do ponownego rozpatrzenia.

- Wyeliminowane zostało ryzyko rozliczenia umowy kursem średnim NBP, jednak banki nie złożyły broni i poszukują alternatywnych rozwiązań. Dlatego, w sądach nadal trzeba być czujnym oraz nie popełniać błędów proceduralnych, które poszczególne sądy mniej przychylne dla tzw. frankowiczów będą chciały wykorzystać – mówi mec. Barbara Garlacz - Obecnie trwa proces transponowania wyroku Dziubak i innych wyroków TSUE do spraw sądowych i poszukiwanie prób rozliczenia kredytobiorców na przyszłość. Póki co w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie rysuje się koncepcja nieważności umowy ale to wymaga jeszcze pracy po stronie pełnomocników kredytobiorców aby właśnie taki kierunek ostatecznie został obrany, także w Sądzie Najwyższym. Apelacja warszawska będzie rozpoznawała większość tego typu spraw w Polsce dlatego ważne jak się tu ukształtuje orzecznictwo – dodaje.

Problemy polskiego sektora bankowego

Według prof. Lecha Kurklińskiego wysoki odsetek kredytów we franku szwajcarskim jest istotnym czynnikiem ryzyka dla banków. Według danych zebranych przez nas w październiku, jednym z nich jest Millennium, który ma największy portfel kredytów w CHF. Obok znajduje się mBank oraz Getin Noble.

- Po wydaniu przez TSUE orzeczenia nie zauważyliśmy żadnych gwałtownych wzrostów liczby spraw sądowych wnoszonych przez kredytobiorców, w sprawach dotyczących hipotecznych kredytów walutowych w CHF. Wśród innych rozstrzygnięć, po 3 października br. wydane zostały m.in. dwa orzeczenia korzystne dla Banku Millennium, w tym jedno prawomocne. W listopadzie zapadło pozytywne rozstrzygnięcie przed sądem I instancji w sprawie, w której klient podważał skuteczność klauzuli indeksacyjnej w umowie. Sąd oddalił w tej sprawie powództwo kredytobiorcy. Drugą sprawę Bank wygrał w sądzie II instancji. W grudniu b.r. Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok, w którym nie zakwestionował skuteczności wystawionego przez bank tytułu wykonawczego i jego wysokości ustalonej przy zastosowaniu klauzuli indeksacyjnej do CHF - komentuje Bank Millennium. 

Wysoki udział kredytów w obcej walucie blokuje niektórym bankom możliwość wypłaty dywidendy. Millennium od 2014 roku nie podzielił się z akcjonariuszami zyskami. Jego połączenie z Eurobankiem również może okazać się niewystarczające do odblokowało możliwości wypłaty dywidendy.

- Coraz częściej można usłyszeć, że w przypadku wyroków unieważniających umowy kredytowe, banki będą dochodziły od kredytobiorców roszczeń z tytułu bezumownego korzystania z kapitału. Prezentowane stanowisko sektora znajduje odzwierciedlenie również na etapie postępowania sądowego, gdyż banki w pismach sądowych przytaczają wielowątkową argumentację prawną, dołączając do nich obszerne i zawierające kilkuset stronicowe załączniki. Dodatkowo banki zgłaszają liczne dowody do przeprowadzenia podczas postępowania sądowego, które niewątpliwe wpływają na czas trwania postępowania – podkreśla Kacper Jankowski z Votum.

W tym roku równie niesprzyjający był kurs franka szwajcarskiego. Po 2 latach przebił on poziom 4 zł, który utrzymywał się przez kilka miesięcy. Po orzeczeniu TSUE, cena za jednego franka spadła poniżej 3,90 zł, jednak jak na razie nie przekroczyła granicy 3,85 zł. Obecnie znajduje się na poziomie 3,89 zł.
 

Notowania CHF/PLN w 2019 roku

Zobacz także: W tej chwili 4 banki komercyjne i 13 banków spółdzielczych generuje straty, a przecież ogólna sytuacja gospodarcza jest dobra - zwraca uwagę prof. Lech Kurkliński