Bessa na giełdzie sprawia, że rośnie moda na skup akcji własnych. W wielu przypadkach ułatwi to skuteczne wezwanie i zdjęcie spółki z giełdy
Skupy akcji własnych przybrały na sile, to obok dywidendy sposób dzielenia się zyskiem z akcjonariuszami. W przypadku gdy skupywane są akcje jedynie z rynku wpływa to na zmniejszenie free float, co może ułatwić właścicielom zdjęcie spółek w przyszłości z giełdy.
Trwające załamanie na rynku obniżyło wyceny większości podmiotów notowanych na GPW. Bardzo duże spadki dotknęły także spółki rentowne z duża pozycją gotówkową i często ze stabilną perspektywą finansową. Nic więc dziwnego, że coraz częściej przedstawiane są inwestorom propozycje, by zamienić część dywidendy na skup wycenianych obecnie nisko akcji własnych.
Zobacz także: Wrzesień był kolejnym z rzędu miesiącem spadku wartości wniosków o kredyty mieszkaniowe, ale są też dobre wiadomości
Skupy akcji własnych, których celem jest ich umorzenie, a nie przeznaczenie na potrzeby programu motywacyjnego czy dalszą odsprzedaż, prowadzą ostatecznie do zmniejszenia liczby akcji w obrocie. Jest to jeden z skutecznych sposobów dzielenia się zyskiem z akcjonariuszami o ile realizowany jest przy niskich wycenach i nie powoduje pogorszenia płynności na giełdzie.
W tym roku zapowiedziane skupy akcji są duże i nierzadko przekraczają kilkanaście procent, a w niektórych przypadkach sięgają nawet 50 proc. liczby akcji poza kontrolą głównych właścicieli. Niektóre propozycje, trwających i zakończonych skupów akcji są na tyle duże, że mogą doprowadzić do zauważalnego ograniczenia akcji w wolnym obrocie i stworzenia warunków do delistingu spółek czyli zejścia z GPW.
Zobacz także: Skarb Państwa oczekuje wyższych dywidend w 2023. Sprawdzamy, które spółki notowane na GPW mogą podzielić się zyskiem
Znaczące obniżenie akcji w wolnym obiegu przy pomocy skupu akcji
Przejdźmy może do konkretnych przykładów. Przykładowo zakończone dwa skupy akcji: spółek CNT SA i CPD SA. przyniosą w obu przypadkach, po planowanym umorzeniu zebranych akcji, odsetek akcji w wolnym obrocie spadnie o 30-40 proc. czyli poniżej 20 proc. całkowitej liczby akcji. Zmniejszyła się więc drastycznie liczba akcji możliwa do handlu na rynku.
Podobny skutek może też mieć zaplanowany do września 2025 r. skup akcji Grodno. Spółka zamierza skupić i umorzyć 1,5 mln akcji. Jest to na tyle znacząca liczba, że przy utrzymaniu się obecnych wycen zmniejszy odsetek akcji pozostający poza kontrolą właścicieli aż o 30 proc. Jeżeli faktycznie dojdzie do skutku i akcje zostaną umorzone obniży to free float poniżej 20 proc., a trzeba zauważyć, że już teraz ok. 1/3 akcji poza kontrolą właścicieli jest w rękach funduszy inwestycyjnych. Skup obniży więc znacząco faktyczny free float na giełdzie. Jeśli uda się go szybko przeprowadzić to, przy wciąż niskiej cenie akcji, może ułatwić ewentualne wycofanie spółki z giełdy – choć, należy pokreślić, że są to spekulacje zależne od wielu warunków rynkowych i faktycznych planów właścicieli.
Zobacz także: Ceny nieruchomości mieszkaniowych w USA spadły po raz pierwszy od 10 lat
Znaczący spadek free float nastąpić może też przez trwające skupy akcji Prochem, Pepees i Polman. Po zakończeniu buy back-u spółki te mogą obniżyć odsetek akcji nienależących do właścicieli o 20-30 proc. czyli do wartości odpowiednio: 30, 20 i 25 proc. W przypadku spółki Polman umorzenie akcji jest jedną z opcji, więc obniżenie free float może finalnie nie dojść do skutku.
Niektóre z trwających skupów mogą wręcz doprowadzić do wyzerowania free float i faktycznego zakończenia notowań spółki na giełdzie. W maju zarząd CPI FIM (Orco Property Group) ogłosił skup akcji obejmujący wszystkie akcje w wolnym obrocie. Jeśli się powiedzie, to w rękach właścicieli i samej spółki będzie 100 proc. akcji. Podobna sytuacja jest w Netwise, spółce z rynku NewConnect.
Z kolei spółka Best już w pierwszej połowie roku zakończyła skup akcji i faktycznie umorzyła zakupione walory. Jeśli zarząd chciałby doprowadzić do delistingu, mógłby to zrobić w szybki sposób przymusowego wykupu.
Ponadto 5 spółek poprzez skup akcji może obniżyć odsetek akcji w wolnym obrocie o znaczące kilkanaście procent. Jednak wciąż liczba ta będzie duża: ok. 40 proc. Umorzenie akcji jest jednym z celów skupu, więc ostatecznie może nie dojść do zmniejszenia liczby akcji w obiegu. Są to Soho Development i Wawel, które już zakończyły skupy oraz GPM Vindexus, Mercator Medical i Action, których skup akcji jeszcze trwa.
Tabela trwających i zakończonych skupów akcji spółek z GPW
| Spółka | Skup akcji | Odsetek akcji poza kontrolą właścicieli przed skupem akcji | Odsetek akcji poza kontrolą właścicieli, jeś;i skup akcji dojdzie do skutku i akcje zostaną umorzone | O ile procent zmniejszy się odsetek akcji poza kontrolą właścicieli jeśli skup akcji dojdzie do skutku i akcje zostaną umorzone |
|---|---|---|---|---|
| CPI FIM (OPG) | Trwa; cel: umorzenie | 3% | 0% | -100% |
| Netwise (NTW) | Trwa; jeden z celów to umorzenie | 8% | 0% | -100% |
| CPD (CPD) | Zakończony; cel: umorzenie | 34% | 19% | -44% |
| Grodno (GRN) | Trwa; cel: umorzenie | 27% | 19% | -29% |
| CNT (CNT) | Zakończony; cel: umorzenie | 21% | 15% | -28% |
| Best (BST) | Zakończony; akcje już umorzone | 6% | 4% | -26% |
| Prochem (PRM) | Trwa; cel: umorzenie | 39% | 29% | -27% |
| Pepees (PPS) | Trwa; cel: umorzenie | 26% | 20% | -23% |
| Polman (PLM) | Trwa; jeden z celów to umorzenie | 32% | 25% | -21% |
| Soho Development (SHD) | Zakończony; cel: umorzenie | 57% | 48% | -16% |
| Wawel (WWL) | Zakończony; jeden z celów to umorzenie | 48% | 39% | -18% |
| GPM Vindexus (VIN) | Trwa; cel: niepodany | 54% | 47% | -12% |
| Mercator Medical (MRC) | Zakończony; jeden z celów to umorzenie | 44% | 38% | -13% |
| Action (ACT) | W planach; jeden z celów to umorzenie | 54% | 49% | -9% |
| AB (ABE) | Trwa; cel: umorzenie | 81% | 76% | -6% |
| BioMaxima (BMX) | Trwa; cel: umorzenie | 70% | 67% | -5% |
| BBI Development (BBD) | Trwa; cel: umorzenie | 68% | 65% | -5% |
| Comperia.pl (CPL) | Trwa; cel: umorzenie | 41% | 39% | -6% |
| Stalprodukt (STP) | Trwa; cel: umorzenie | 34% | 31% | -7% |
| Quercus TFI (QRS) | Zakończony; cel: umorzenie | 43% | 41% | -5% |
| Neuca (NEU) | Zakończony; cel: umorzenie | 35% | 33% | -4% |
| Dr. Finance (DRF) | Trwa; jeden z celów to umorzenie | 44% | 43% | -3% |
| Erbud (ERB) | Zakończony; cel: umorzenie | 45% | 44% | -2% |
| Onde (OND) | Zakończony; cel: umorzenie | 32% | 32% | -2% |
| R22 (R22) | Zakończony; jeden z celów to umorzenie | 40% | 39% | -1% |
| ASBISc Enterprises (ASB) | Zakończony; cel: niepodany | 63% | 63% | 0% |
| Solar Company (SOL) | Zakończony; cel: umorzenie | 27% | 30% | 9% |
Trwający okres niskich wycen akcji sprawia, że spółki chętniej sięgają po narzędzie skupu akcji własnych w alternatywie do dywidendy. Jednocześnie, w wielu przypadkach, ten ruch obniży o znaczący odsetek liczbę akcji niebędących w rękach właścicieli. Zmniejszy się więc ich free float na rynku i może finalnie zachęcić głównych akcjonariuszy do dalszych ruchów w kierunku delistingu, czyli zdjęcia spółkek z giełdy. Należy jednak zaznaczyć, że żadna z powyższych spółek nie ogłosiła do tej pory planów wezwań na pozostałe akcje i nie jest pewne, że do takiego kroku faktycznie dojdzie.
