UE wycofa się z Traktatu o Karcie Energetycznej?
7 lipca br. Komisja Europejska przedstawiła propozycję decyzji dla Rady UE w zakresie wycofania się z Traktatu o Karcie Energetycznej. To kolejny krok na ścieżce dekarbonizacji Unii Europejskiej.
Traktat o Karcie Energetycznej
Traktat o Karcie Energetycznej jest wielostronną umową międzynarodową mającą zastosowanie dla sektora energetycznego, który został podpisany w 1994 roku i wszedł w życie już 4 lata później (w 1998 r.). Traktat zawiera postanowienia dotyczące ochrony inwestycji, handlu i tranzytu materiałów i produktów energetycznych oraz mechanizmów rozstrzygania sporów. Umowa ustanowiła także tzw. „Konferencję Karty Energetycznej”, międzyrządową organizację, która spotyka się regularnie w celu omówienia kwestii mających wpływ na współpracę energetyczną. Obecnie pod Traktatem podpisanych jest 56 sygnatariuszy i umawiających się stron, a w tym zarówno Unia Europejska, jak i Euratom.
Energetyczno-klimatyczne „być albo nie być”
Jak podaje Dyrekcja Generalna ds. Energii w opublikowanej ostatnio informacji: „UE i jej państwa członkowskie wezwały do modernizacji przestarzałego Traktatu Karty Energetycznej w 2018 r. i z powodzeniem przeprowadziły negocjacje w latach 2019-2022 w celu dostosowania Traktatu do prawa europejskiego, w szczególności w zakresie polityki inwestycyjnej oraz celów energetycznych i klimatycznych. Pomimo spełnienia wszystkich wymogów mandatu negocjacyjnego udzielonego przez Radę, państwa członkowskie nie znalazły niezbędnej większości do ratyfikacji zmodernizowanego Traktatu, zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej z października 2022 roku. Biorąc pod uwagę tę sytuację, skoordynowane wystąpienie UE, Euratomu i wszystkich państw członkowskich UE jest obecnie najbardziej spójnym podejściem z prawnego i politycznego punktu widzenia”.
W tym kontekście kluczowe są także wypowiedzi 2-óch unijnych komisarzy, którzy będąc odpowiedzialni za działania Unii w obszarze klimatu i energii jednomyślnie popierają prezentowany pomysł wycofania się Unii z Traktatu.
„Wraz z Europejskim Zielonym Ładem zmieniamy naszą politykę energetyczną i inwestycyjną na rzecz zrównoważonej przyszłości. Przestarzały Traktat Karty Energetycznej nie jest dostosowany do naszego unijnego prawa klimatycznego i naszych zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego. Nadszedł czas, aby Europa wycofała się z tego traktatu i skoncentrowała się na budowaniu wydajnego i konkurencyjnego systemu energetycznego, który promuje i chroni inwestycje w energię odnawialną" – powiedział Frans Timmermans, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za realizację założeń Europejskiego Zielonego Ładu.
„Utrzymanie niezmodernizowanego Traktatu o Karcie Energetycznej nie jest realną opcją dla UE. Traktat w obecnej formie nie jest zgodny z polityką inwestycyjną UE ani z naszymi celami w zakresie energii i klimatu. Obecna – niezmieniona – treść Traktatu jest po prostu niezgodna ze zrównoważoną wizją przyszłości UE i inwestycjami, które są potrzebne do przejścia na czystą energię” – dodała Kadri Simpson, unijna komisarz ds. energii.
Co z tego wynika?
Propozycja Komisji Europejskiej zostanie teraz przedłożona Radzie UE. Do jej zatwierdzenia niezbędne będzie uzyskanie kwalifikowanej większości głosów. Dyskusje na temat przygotowanego przez Komisję dokumentu odbędą się podczas nieformalnego posiedzenia Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii (TTE) w bieżącym tygodniu w hiszpańskim Valladolid, w której brać udział będą ministrowie ds. energii państw wchodzących w skład Wspólnoty.
