Alert europejski: Parlament Europejski pracuje nad nowymi normami emisji dla pojazdów ciężkich
W Parlamencie Europejskich wystartowały prace nad nowymi normami emisji dla pojazdów ciężkich, których celem jest przyspieszenie redukcji emisji CO2 pochodzących z sektora transportu drogowego.
Obszar legislacyjny
Nowelizacja rozporządzenia (UE) 2019/1242 w odniesieniu do wzmocnienia norm emisji CO2 dla nowych pojazdów ciężkich oraz włączenia obowiązków sprawozdawczych, a także uchylenie rozporządzenia (UE) 2018/956 jest kolejnym działaniem Komisji Europejskiej wynikającym ze sztandarowej inicjatywy znanej pn. „Europejski Zielony Ład” oraz wynikającej z niej „Strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności”.
Obecnie obowiązujące regulacje ustanawiające średnie normy emisji CO2 dla nowych ciężkich samochodów ciężarowych (powyżej 16 t) od 2025 r., które zostaną następnie zaostrzone począwszy od 2030 r., oparte były na rozporządzeniu (UE) 2017/2400 w sprawie certyfikacji emisji CO2 oraz rozporządzeniu (UE) 2018/956 w sprawie monitorowania i sprawozdawczości. Regulacje te obligowały Komisję Europejską do dokonania stosownego przeglądu (rewizji) skuteczności prawodawstwa w tej materii oraz przedstawienia nowego wniosku.
Jak informuje Komisja: „Sektor transportu drogowego odpowiada za około 21 proc. całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE. Same pojazdy ciężkie generują około 6 proc. całkowitej emisji gazów cieplarnianych. […] Transport drogowy w znacznym stopniu przyczynia się do zmiany klimatu, a emisje CO2 z pojazdów ciężarowych o dużej ładowności wzrosły o 25 % od 1990 r., stanowiąc ponad jedną czwartą emisji CO2 z transportu drogowego”. Przy braku dalszych działań (tj. zaostrzania polityki w tym obszarze), nie uda się zrealizować celów klimatycznych na 2030 r. oraz 2050 r.
Ścieżka legislacyjna
Konsultacje publiczne (w formie kwestionariusza) nowelizacji rozporządzenia stanowiły przedmiot konsultacji publicznych zorganizowanych w okresie 20 grudnia 2021 – 14 marca 2022 r. Prace nad nowelizacją były prowadzone przez Dyrekcję Generalną ds. Klimatu (DG CLIMA), Departament ds. Rynków Węglowych i Czystej Mobilności (CLIMA B) oraz Wydział ds. Mobilności Drogowej (B3).
Komisja Europejska zaprezentowała oficjalną treść rozporządzenia dnia 14 lutego br. i skierowała ją do Parlamentu Europejskiego. Obecnie – na poziomie Komisji Europejskiej – trwa jednak ostateczny etap konsultacji, który częściowo będzie wpływał na stanowisko Komisji podczas trylogów. Wniosek dot. nowelizacji rozporządzenia zostanie przyjęty w drodze zwykłej procedury ustawodawczej.
W Parlamencie Europejskim nowelizacją zajmują się 4 komisje: Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) [komisja przewodząca pracom], Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE), Komisja Transportu i Turystki (TRAN), Komisja ds. Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO) oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI).
Kluczowymi osobami w przypadku w/w regulacji są: Yannick Jadot (Grupa Zielonych) [poseł sprawozdawca], Jens Gieseke (EPL) [poseł sprawozdawca cień], Christel Schadelmose (S&D) [poseł sprawozdawca cień], Miapetra Kumpula-Natri (S&D) oraz Andris Amerikis (S&D).
W Radzie Komisja przedstawiła wniosek ministrom środowiska w dniu 1 marca 2023 r., a Grupa Robocza ds. Środowiska rozpoczęła analizę wniosku i jego ocenę skutków.
Co z tego wynika?
Proponowane rozporządzenie integruje i uchyla rozporządzenie (UE) 2018/956 w sprawie monitorowania i raportowania emisji CO2 i zużycia paliwa przez nowe pojazdy ciężarowe o dużej ładowności. Zmiana rozszerzyłaby zakres rozporządzenia o autobusy miejskie, autokary, przyczepy i inne rodzaje samochodów ciężarowych. Średnie emisje CO2 pojazdów ciężarowych, w porównaniu z poziomami z 2019 r., musiałyby spaść o 45% od 2030 r., o 65% od 2035 r. i o 90% od 2040 r.
We wniosku określono wymogi dotyczące emisji CO2 dla nowych przyczep i ustalono, że od 2030 r. 100 % nowo zarejestrowanych autobusów miejskich będzie pojazdami o zerowej emisji. System zachęt dla pojazdów o zerowej i niskiej emisji (ZLEV) zakończyłby się w 2029 r., ale producenci mogliby uwzględniać kredyty emisyjne lub długi emisyjne również po 2029 r.
Co więcej, producenci pojazdów ciężkich, aby osiągnąć poziomy docelowe emisji, będą musieli przeznaczyć na rozwój technologii docelowo 3 400–9 700, 5 300–11 800 oraz 6 500–13 100 EUR/pojazd w roku 2030, 2035 i 2040. Będzie to więc wymagało dodatkowych inwestycji, które szacowane są na około 4,9–8,7 mld EUR rocznie w okresie od 2031 do 2050 r.
Jak wskazuje Komisja: „Chociaż ogólne skutki dla PKB będą pozytywne, szacuje się, że utrata dochodu z tytułu opłaty paliwowej w 2030 r. wyniesie około 0,004 % PKB UE-27. Straty te można zrównoważyć na poziomie państw członkowskich, np. za sprawą opodatkowania pośredniego”.
Opracował Michał Partyka: ekspert w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej oraz doradca strategiczny sektora energetycznego, ciepłowniczego oraz przemysłowego. Absolwent trzech kierunków studiów związanych z: bezpieczeństwem narodowym, zarządzaniem strategicznym oraz energetyką (SGH). Obecnie uczestnik studiów MBA na INE PAN.
