Rok na rynku gazu. Nowy kontrakt LNG, rozbudowa floty gazowców, szybki rozwój wydobycia w Norwegii i rozbudowa magazynów

Wojny na Ukrainie oraz w Strefie Gazy pogłębiają globalną niestabilność geopolityczną. Orlen, skupiający w swojej strukturze korporacyjnej większość kluczowych aktywów węglowodorowych, podjął w minionym roku szereg inicjatyw wzmacniających polskie bezpieczeństwo energetyczne. 

Obszar gazu skroplonego (LNG)

W styczniu br. Orlen nawiązał długoterminową współpracę z amerykańską firmą Sempra Infrastructure w zakresie zakupu LNG. Zgodnie z umową, Orlen zobowiązał się odbierać rocznie 1 mln ton LNG z terminalu w Teksasie. Ta inicjatywa ma zwiększyć niezależność energetyczną Polski i regionu, pokrywając niemal 10 proc. krajowego zapotrzebowania na gaz.

Uwzględniając umowę z Sempra, Orlen planuje otrzymać aż 8 mln ton LNG rocznie od dostawców z USA. 6,5 mln ton, będzie nabywana na zasadzie kontraktów FOB, co daje Orlenowi kontrolę nad transportem i wyborem portu docelowego. Możliwy będzie więc globalny handel tym gazem, jeśli sytuacja rynkowa w Polsce będzie temu sprzyjać. 

Do 17 grudnia br. zrealizowano już 265 dostaw LNG do Polski o łącznym wolumenie 20,9 mln ton, pochodzących w przytłaczającej większości z Kataru i Stanów Zjednoczonych, ale także z innych krajów (tu warto odnotować Norwegię). Część dostaw Orlen realizuje własnymi statkami.

W październiku Orlen przyjął do swojej floty dwie nowe jednostki przeznaczone do przewozu LNG - "Świętą Barbarę" i "Ignacego Łukasiewicza". Każda z tych jednostek jest w stanie przewieźć około 70 tysięcy ton LNG, co równa się niemal 100 mln m3 gazu ziemnego w stanie gazowym. Dzierżawienie własnych gazowców ma duże znaczenie np. w kontekście wspomnianych już kontraktów FOB.

Dostawy LNG są odbierane z dwóch terminali LNG w polskim Świnoujściu i litewskiej Kłajpedzie, ale planowane jest także uruchomienie gazoportu w Zatoce Gdańskiej. Po ukończeniu budowy, terminal ten będzie w stanie przyjmować aż 58 dostaw LNG rocznie. Orlen zawarł umowę z Gaz - Systemem dotyczącą rezerwacji zdolności regazyfikacyjnych tej instalacji na poziomie 6,1 miliarda metrów sześciennych rocznie. Projekt powinien osiągnąć operacyjność 1 stycznia 2028 roku.

Zobacz także: Rozwój polskiego sektora petrochemicznego w dobie transformacji energetycznej

Obszar gazu ziemnego

Orlen aktywnie poszukuje nowych złóż gazu ziemnego na terenie Polski. W ubiegłym roku udało się potwierdzić odkrycie znacznej ilości gazu w złożu Jastrzębiec koło Biłgoraja (500 mln m3), co pozwoli grupie kapitałowej utrzymać własną produkcję gazu na poziomie około 20% krajowego zapotrzebowania. 

Dodatkowo, firma skupiła się na ekspansji na norweskim rynku m.in. poprzez przejęcie aktywów Lotos Exploration and Production Norge przez PGNiG Upstream Norway, spółkę zależną od Grupy Orlen. Działania te umocniły pozycję koncernu na Norweskim Szelfie Kontynentalnym, który obecnie odpowiada za znaczną część wydobycia. 

Orlen przejął również kontrolę nad firmą KUFPEC Norway przez swoją spółkę PGNiG Upstream Norway. Dzięki tej transakcji, wydobycie gazu ziemnego w Norwegii zwiększy się o jedną trzecią, przekraczając 4 mld m3 rocznie. Aktywa objęte transakcją obejmują udziały w pięciu złożach, a wydobywany gaz będzie przesyłany do Polski poprzez gazociąg Baltic Pipe.

To już druga tak duża akwizycja Orlenu w tym roku na norweskim rynku. Poprzednio PUN nabyło udziały w złożach Sabina i Adriana na obszarze Skarv. W sumie, w latach 2017-2022, firma zrealizowała 10 takich transakcji, w tym przejęła aktywa spółki INEOS E&P Norge, co znacząco zwiększyło produkcję gazu ziemnego z 0,5 mld m3 w 2020 roku do 3,1 mld m3 w 2022 roku.

Planowana ekspansja Orlenu na norweskim Szelfie Kontynentalnym przewiduje posiadanie 94 koncesji, co da firmie 5. miejsce w rejonie Morza Północnego. Oczekuje się, że zasoby wydobywalne sięgną około 400 mln boe, z PUN plasującym się na 9. miejscu. Znaczący udział w tym mają zasoby gazu ziemnego, szacowane na około 60 mld m3. Produkcja w 2024 roku ma osiągnąć ponad 100 tys. baryłek ekwiwalentu ropy naftowej dziennie, co zakwalifikuje Grupę Orlen do grona dużych producentów ropy i gazu w Norwegii.

Dodatkowo, firma już wcześniej, wraz z partnerami koncesyjnymi, odkryła zasoby gazu w pobliżu złoża Gina Krog i rozpoczęła eksploatację złoża Tommeliten A. Ten ostatni dostarcza dodatkowe 0,5 mld m3 gazu ziemnego rocznie do Polski za pośrednictwem gazociągu Baltic Pipe. 

Zobacz także: Sejm przeciwko mrożeniu cen energii przez cały 2024 r. Nowa większość chce rekompensat tylko do 30 czerwca mimo groźby wzrostu opłat o 60-70 proc.

Krajowa gospodarka

Orlen skupia się na wzmocnieniu bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego do Polski i wspieraniu transformacji energetycznej. W tym kontekście zainicjowano znaczący projekt rozbudowy Podziemnego Magazynu Gazu w Wierzchowicach, największego tego typu obiektu w Polsce. Magazyn, zlokalizowany na terenie gmin Milicz i Krośnice, wykorzystuje dawne złoże gazu ziemnego jako miejsce przechowywania. Jego głównym celem jest zatłaczanie i odbiór gazu ziemnego wysokometanowego. Po zakończeniu inwestycji, pojemność magazynu wzrośnie o 60%, osiągając 2,1 mld m3.

Warto podkreślić, że ta inicjatywa ma istotne znaczenie dla realizacji ambitnego programu transformacji energetycznej, zwłaszcza w kontekście odchodzenia od węgla w produkcji energii elektrycznej i ciepła. Gaz ziemny pełni tu rolę paliwa przejściowego. Projekt w Wierzchowicach stanowi największą inwestycję w krajowe magazyny gazu w historii, a jego skutkiem będzie zwiększenie krajowych zdolności magazynowych o 25%, przekraczając 4 mld m3. To wystarczająca ilość gazu, by zasilić wszystkie gospodarstwa domowe w Polsce przez około 10 miesięcy.

Dodatkowo Orlen nie ogranicza się tylko do magazynowania gazu. Wchodzi w obszar zielonej energii poprzez projekty magazynowania energii w kawernach solnych, co ma stabilizować dostawy wodoru dla przemysłu. Kolejnym krokiem dekarbonizacyjnym jest rozwój oferty dotyczącej odbioru i zarządzania emisjami dwutlenku węgla. W perspektywie przyszłości, magazynowanie CO2 w Polsce, szczególnie pod Morzem Bałtyckim, stanie się kluczowe dla konkurencyjności krajowego przemysłu. Aby w pełni przygotować się do takich usług, Orlen nawiązał współpracę z norweskim Horisont Energi AS przy zaawansowanym projekcie magazynowania dwutlenku węgla na Norweskim Szelfie Kontynentalnym w Morzu Barentsa. 

Zobacz także: Orlen z nową strategią zrównoważonego rozwoju. 25 proc. redukcji emisji CO2 w 7 lat, koniec węgla do 2035 r.

Rok na rynku gazu

2023 r. na rynku gazu obfitował w liczne wydarzenia. Ich wspólnym mianownikiem jest zwiększanie bezpieczeństwa Polski zarówno poprzez zwiększanie kontraktacji LNG jak i planowaną budowę nowego terminalu. Równie istotne wydają się akwizycje złóż w Norwegii i podtrzymanie wydobycia krajowego, czy istotne zwiększanie zdolności magazynowania gazu ziemnego.