Przegląd reformy wskaźników referencyjnych może potrwać kilka miesięcy, a emisje SPW z alternatywą dla WIBOR raczej nie będą możliwe w III kw. br., jak początkowo zakładał MF - poinformował PAP Biznes wiceminister finansów Jurand Drop. Dodał, że przegląd umożliwiła m.in. większa zawartość informacyjna wskaźników niż w 2022 r.
"Dla Ministerstwa Finansów bardzo ważny jest wybór właściwego wskaźnika, bo w oparciu o niego będziemy emitowali obligacje. (...) Wiemy, że rynek czeka na emisje z nowym wskaźnikiem. Poprosiliśmy o przegląd także dlatego, że uznaliśmy, że nie możemy z pełnym zaufaniem przeprowadzić emisji w oparciu o WIRON. Nie będziemy pospieszać w kwestiach przeglądu, oczywiście zależy nam na tempie, ale nie za szybkim. Myślę, że jest to kwestia kilku miesięcy, raczej szybciej niż później" - powiedział Drop.
"Początkowo myśleliśmy o emisji z nowym wskaźnikiem w III kw., ale obecnie wiemy, że raczej nie jest to możliwe” – dodał.
Pod koniec marca Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych na wniosek MF rozpoczął proces przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR. Przegląd będzie obejmował WIRON i inne możliwe indeksy lub wskaźniki.
W związku z przeglądem możliwe są ewentualne zmiany kamieni milowych dotychczasowej Mapy Drogowej reformy, ale bez zmiany ostatecznego terminu jej zakończenia, czyli do końca 2027 r.
Drop wskazuje, że wskaźnik referencyjny powinien jak najlepiej odzwierciedlać warunki rynkowe w zakresie stóp procentowych, a jego jakość ocenia się na podstawie danych historycznych.
"Wskaźnik ma być stabilny i charakteryzować się wysoką zawartością transakcyjną, po to żeby odzwierciedlał rynek. Z kolei sama decyzja o wyborze nowego wskaźnika referencyjnego powinna nastąpić na podstawie rzeczowej analizy, w całkowicie pozapolitycznych okolicznościach i na pewno nie w pośpiechu” – powiedział Drop.
„Tymczasem w 2022 r. decyzje ws. wskaźników były podejmowane, naszym zdaniem, na podstawie przesłanek politycznych i w bardzo szybkim tempie. To jeden z powodów za decyzją o przeglądzie reformy” – dodał.
Kolejna kwestia związana z przeglądem to zawartość informacyjna wskaźników. Drop zauważa, że w okresie pandemii stopy procentowe były stabilne i kształtowały się w okolicy zera, więc wartość informacyjna szeregów czasowych wskaźników referencyjnych była niewielka.
„Natomiast od jesieni 2021 r. stopy procentowe zaczęły być podwyższane, pauza nastąpiła we wrześniu 2022 r., a potem na jesieni 2023 r. mieliśmy dwie obniżki stóp. Wartość informacyjna szeregów czasowych różnych wskaźników referencyjnych jest więc obecnie znacznie większa i możemy dużo lepiej zobaczyć, jak te wskaźniki się zachowują w zależności od zmian kosztu pieniądza w gospodarce” – powiedział.
„Widzimy, że okres od połowy 2022 r. do teraz dostarczył nowych informacji na temat kształtowania się poszczególnych wskaźników, w tym WIRONu. Wiele podmiotów mówi nam też, że WIRON nie był najlepszym wyborem, m.in. ze względu na sporą zmienność tej stawki, szczególnie w specyficznych okresach na rynku. WIRON oparty jest też w dużym stopniu o depozyty przedsiębiorstw, których oprocentowanie może być ustalane w bardziej dyskrecjonalny sposób” – dodaje.
W związku z powyższym MF zawnioskowało do KS NGR o ponowny przegląd wskaźników. Drop zaznacza, że nie oznacza to, że z góry rezygnuje się ze wskaźnika WIRON.
„Podchodzimy do przeglądu bez uprzedzeń. Chcemy jeszcze raz przemyśleć i zdecydować, który wskaźnik powinien zostać wybrany, żeby zastąpić WIBOR w przyszłości. Może to być WIRON, ale nie musi. W ramach wcześniejszych konsultacji publicznych pod uwagę brane były także WIRF oraz WRR. Ostateczne propozycje przedstawi do konsultacji GPW Benchmark. Decyzja musi być podjęta na podstawie obiektywnych analiz” – wskazuje wiceminister.
Jeżeli chodzi o odzew ze strony partnerów zagranicznych, to zdaniem MF kwestia przeglądu jest odbierana dobrze.
„(…) Ponowny przegląd reformy zwiększa naszą wiarygodność, skoro celem tego procesu jest upewnienie się, że reforma będzie na pewno zrealizowana na podstawie rzetelnych analiz” – konkluduje wiceminister.
Pod koniec kwietnia 2022 r. ówczesny premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że od 1 stycznia 2023 r. rząd będzie chciał narzucić bankom posługiwanie się inną niż WIBOR stawką referencyjną, bardziej korzystną dla kredytobiorców.
Na początku sierpnia 2022 r. większość uczestników konsultacji publicznych ws. reformy wskaźników wskazało WIRF jako alternatywę dla WIBORu. Miesiąc później KS NGR wybrał jednak WIRD jako docelowy wskaźnik RFR dla Polski, którego nazwa została zmieniona następnie na WIRON. Z kolei wcześniej, na początku 2021 r., zespół roboczy przy Ministerstwie Finansów (nieformalny poprzednik NGR) wskazał docelowo wybór Warsaw Repo Rate (WRR) jako wskaźnika alternatywnego dla WIBOR.
Wskaźniki różnią się zakresem rynków bazowych, służących do wyliczania kosztu pieniądza.
Indeksy WIRF i WIRON oparte są o transakcje depozytów niezabezpieczonych w grupie instytucji kredytowych, instytucji finansowych oraz - w przypadku WIRON – dużych przedsiębiorstw, przez co stawka ta systematycznie kształtuje wyraźnie poniżej poziomu WIBOR. Z kolei WRR to indeks mierzący stopę procentową transakcji warunkowych, na krajowym rynku REPO oraz Buy/Sell Back i Sell/Buy Back (bsb/sbb).
WIRON charakteryzuje się także wyraźnie większą zmiennością niż WIBOR, szczególnie w okresach niskiej aktywności uczestników rynku.
GPW Benchmark zasygnalizowała w lutym, że specyfika i systemowy charakter niektórych czynników wpływających na pojawianie się silnie odstających odczytów WIRONu mogą uzasadniać podjęcie dialogu z rynkiem finansowym i instytucjami publicznymi, który pozwoli wyjaśnić tę kwestię w celu promowania stosowania nowego wskaźnika referencyjnego.
Jesienią 2023 r. KS NGR przesunęła horyzont zakończenia reformy wskaźników do końca 2027 r. z 2025 r.
Rafał Tuszyński (PAP Biznes)
tus/ asa/
