Alert europejski: Parlament Europejski zajmie się aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie

23 maja br. podczas posiedzenia Komisja ITRE odbędzie się wysłuchanie publiczne dot. aktu w sprawie przemysłu neutralnego klimatycznie. Dokument stanowi część zapowiedzianych przez Komisję Europejską działań mających na celu uproszczenie ram regulacyjnych i poprawę otoczenia inwestycyjnego w zakresie zdolności produkcji technologii, które mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celu neutralności klimatycznej.

Obszar legislacyjny

Jak wskazuje Komisja Europejska: „Przejście na neutralną dla klimatu i ekologiczną gospodarkę oraz związane z tym przekształcenie unijnego systemu energetycznego stwarzają znaczne możliwości w zakresie rozwoju sektorów technologii neutralnych emisyjnie oraz tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i wzrostu gospodarczego. Do 2030 r. światowy rynek kluczowych, masowo produkowanych technologii neutralnych emisyjnie ma wzrosnąć trzykrotnie i osiągnąć roczną wartość około 600 mld EUR”. W tym kontekście organ wykonawczy UE przygotował wniosek dot. rozporządzenia ws. ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji produktów technologii neutralnych emisyjnie (potocznie zwany „aktem ws. przemysłu neutralnego klimatycznie”).

Dokument ma na celu m.in. poprawę pewności inwestycji (oraz inwestorów), zmniejszenie obciążeń administracyjnych związanych z opracowywaniem projektów produkcji neutralnych emisyjnie, w tym poprzez uproszczenie wymogów administracyjnych i ułatwienie wydawania pozwoleń (również poprzez ustanowienie piaskownic regulacyjnych), a także ułatwianie dostępu do rynków za pomocą szczególnych środków m.in. poprzez aukcje (rozumiane jako mechanizm konkurencyjny do procedur przetargowych) oraz systemy wspierania prywatnego popytu ze strony konsumentów.

Proponowane przepisy mają za zadanie zwiększenie skali produkcji czystych technologii w UE, przy czym głównym założeniem jest zapewnienie co najmniej 40% rocznego zapotrzebowania UE na strategiczne technologie zerowe netto do 2030 r.

Alert europejski: Nowy cel OZE na poziomie 45%. Zakończyły się trylogi dyrektywy RED III

Ścieżka legislacyjna

Inicjatywa jest pokłosiem posiedzenia Europejskiej Platformy Czystych Technologii z dnia 30 listopada 2022 r., podczas którego przedstawiciele państw członkowskich UE oraz reprezentanci przemysłu podkreślili pilną potrzebę zwiększenia zdolności produkcji technologii neutralnych emisyjnie (wskazano kwestie dot. wąskich gardeł oraz długotrwałych procedur jako barier dla rozwoju technologii). Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen już 2 miesiące później, 17 stycznia 2023 r. na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos zapowiedziała stworzenie właściwej regulacji, będącej odpowiedzią na głosy płynące ze strony unijnego przemysłu.

Po pracach wewnętrznych, a także uruchomieniu krótkiej ankiety konsultacyjnej, Komisja Europejska ostatecznie przedstawiła propozycję projektu dnia 16 marca br. i skierowała ją do prac w Parlamencie Europejskim. To jednak nie był koniec działań Komisji w tym obszarze. Wraz z publikacją projektu uruchomione zostały dodatkowe konsultacje, które oficjalnie zakończą się 27 czerwca br.

W Parlamencie Europejskim wniosek dot. rozporządzenia został skierowany do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) [komisja przewodząca pracom]. Ze względu na zakres tematyczny wniosku do wsparcia prac członków Komisji ITRE zostały wyznaczone także m.in.: Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO) oraz inne. Na posła sprawozdawcę został wyznaczony Christian Ehler (EPL), a sprawozdawcami cieniami zostali: Tsvetelina Penkova (S&D), Christophe Grudler (Renew), Damien Carême (Zieloni), Evžen Tošenovský (EKiR), Paolo Borchia (ID) oraz Marc Botenga (Lewica).

23 marca br. podczas posiedzenia Komisji ITRE odbędzie się wysłuchanie publiczne, którego efekty zostaną wzięte pod uwagę podczas tworzenia sprawozdania uwzględniającego potencjalne propozycje poprawek do dokumentu. Całość prac nad rozporządzeniem prowadzona jest w formie zwykłej inicjatywy ustawodawczej.

Alert europejski: Parlament Europejski pracuje nad nowymi normami emisji dla pojazdów ciężkich

Co z tego wynika?

Dokument zawiera listę 8 „strategicznych technologii neutralnych emisyjnie”, których rozwój przyczyni się do poprawy konkurencyjności unijnej gospodarki, a także realizacji celów politycznych dot. neutralności klimatycznej. Wśród nich znalazły się:

1. Technologie fotowoltaiczne i technologie energii słonecznej termicznej.

2. Technologie lądowej energii wiatrowej (onshore) i technologie wytwarzania energii z OZE na morzu (offshore).

3. Technologie magazynowania energii w akumulatorach.

4. Pompy ciepła i technologie energii geotermicznej.

5. Elektrolizery i ogniwa paliwowe.

6. Zrównoważone technologie biogazu/biometanu.

7. Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS).

8. Technologie sieciowe.

Jak wskazuje Komisja Europejska: „Technologie te odgrywają kluczową rolę w otwartej strategicznej autonomii Unii, zapewniając obywatelom dostęp do czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii, a także w zakresie utrzymania konkurencyjności sektorów energochłonnych, takich jak sektor chemiczny, stalowy, czy też cementowy”. To jednak nie wszystko. Poniżej przedstawiamy kluczowe przepisy przedstawione przez Komisję Europejską w dokumencie:

Art. 6 - Czas trwania procesu wydawania pozwoleń:

„Czas trwania procesu wydawania pozwoleń na projekty produkcji technologii neutralnych emisyjnie nie może przekraczać następujących terminów:

• 12 miesięcy w przypadku budowy projektów produkcji technologii neutralnych emisyjnie o rocznej zdolności produkcji poniżej 1 GW;

• 18 miesięcy w przypadku budowy projektów produkcji technologii neutralnych emisyjnie o rocznej zdolności produkcji powyżej 1 GW”.

Art. 13 - Czas trwania procesu wydawania pozwoleń na strategiczne projekty technologii neutralnych emisyjnie:

„Czas trwania procesu wydawania pozwoleń na strategiczne projekty technologii neutralnych emisyjnie nie może przekraczać następujących terminów:

• 9 miesięcy w przypadku budowy strategicznych projektów technologii neutralnych emisyjnie o rocznej zdolności produkcji poniżej 1 GW;

• 12 miesięcy w przypadku budowy strategicznych projektów technologii neutralnych emisyjnie o rocznej zdolności produkcji powyżej 1 GW;

• 18 miesięcy w przypadku wszystkich niezbędnych pozwoleń na eksploatację składowiska zgodnie z dyrektywą 2009/31/WE”.

Art. 16 - Cel na poziomie Unii dotyczący mocy zatłaczania CO2:

„Do 2030 r. musi zostać osiągnięta roczna moc zatłaczania wynosząca co najmniej 50 mln ton CO2 w składowiskach, które znajdują się na terytorium Unii Europejskiej […]”.

Rozporządzenie powołuje również do życia „Platformę Europy Neutralnej Klimatycznie” (art. 28-29), której zadaniem będzie koordynacja partnerstw przemysłowych oraz wsparcie działań państwa członkowskich UE w realizacji celów klimatycznych (w obszarze przemysłu).

Opracował Michał Partyka: ekspert w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej oraz doradca strategiczny sektora energetycznego, ciepłowniczego oraz przemysłowego. Absolwent trzech kierunków studiów związanych z: bezpieczeństwem narodowym, zarządzaniem strategicznym oraz energetyką (SGH). Obecnie uczestnik studiów MBA na INE PAN.