Alert europejski: Nowy cel OZE na poziomie 45%. Zakończyły się trylogi dyrektywy RED III

Parlament Europejski finalizuje prace nad nowym celem udziału OZE. Wraz z zakończonymi trylogiami nowy cel dla OZE na poziomie UE został wyznaczony na poziomie 42,5%. W ramach wstępnego porozumienia trójstronnego państwa członkowskie UE będą jednak zobligowane do działań w zakresie osiągnięcia celu 45% udziału OZE w finalnym zużyciu energii brutto w 2030 r.

Obszar legislacyjny:

Osiągnięcie założeń polityki energetyczno-klimatycznej UE, przedstawionych w prawie klimatycznym (neutralność klimatyczna), w opinii Komisji Europejskiej wymagało zrewidowania środków regulacyjnych. Środki te zostały zaprezentowane w pakiecie „Fit for 55”, który horyzontem czasowym obejmuje okres do 2030 r. Pakiet ten zawierał w sobie zestaw inicjatyw legislacyjnych, z których część (m.in. CBAM, EU ETS) została już ostatecznie przyjęta pod koniec kwietnia br.

Pozostała wciąż znajduje się w procesie legislacyjnym prowadzonym obecnie przez Parlament Europejski. Wśród kluczowych przepisów, które w najbliższym czasie zostaną uchwalone znajduje się m.in. dyrektywa o OZE (RED III), która pierwotnie (!) zakładała zwiększenie minimalnego udziału OZE w unijnym miksie energetycznym do poziomu 40% do 2030 r.

Przepisy wchodzące w skład w/w dyrektywy określają ramy wdrażania OZE we wszystkich sektorach gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem sektorów, które w ocenie Komisji Europejskiej nie wykazywały odpowiednich postępów (tj. transport, budownictwo, przemysł). W ramach rewizji Komisja Europejska zaproponowała także nowe przepisy usuwające bariery w procedurach wydawania pozwoleń dla nowych instalacji OZE, a także te, których celem było ułatwienie zawierania zbiorowych umów o zakup energii ze źródeł odnawialnych.

W kontekście RED III niezwykle istotne są również nowe przepisy dot. metodologii znakowania produktów przemysłowych wytwarzanych z wykorzystaniem energii odnawialnej oraz kwestie odnoszące się do zakazu stosowania biomasy pochodzącej z lasów pierwotnych o wysokiej różnorodności biologicznej, czy też zaostrzenia przepisów dot. redukcji emisji gazów cieplarnianych pochodzących z instalacji opartych na tym paliwie.

Ścieżka legislacyjna:

Właściwe prace nad nową wersją dyrektywy o OZE (RED III) rozpoczęły się 17 listopada 2020 r. Konsultacje publiczne (kwestionariusz) był dostępny do wypełnienia przez podmioty oraz osoby zainteresowane do 9 lutego 2021. Następnie - 14 lipca 2021 r. – po zakończonych konsultacjach oraz przeanalizowaniu ponad 39 tys. kwestionariuszy, Komisja Europejska oficjalnie przedstawiła projekt i przekazała go do prac w Parlamencie Europejskim.

Po pracach przygotowawczych, 27 czerwca 2022 r. Rada uzgodniła tzw. podejście ogólne i udzieliła zgody na rozpoczęcie działań Parlamentu. Prace nad rewizją rozpoczęłyby się wcześniej, jednakże ze względu na rosyjską agresję na Ukrainę, której efektem był m.in. kryzys energetyczny w UE, priorytetem stała się inicjatywa pn. „REPowerEU”. Została ona przedstawiona 18 maja 2022 r.

Alert europejski: Parlament Europejski pracuje nad nowymi normami emisji dla pojazdów ciężkich

Wniosek RED III został skierowany do Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) [komisja przewodząca pracom]. Ze względu na zakres tematyczny wniosku do wsparcia prac członków Komisji ITRE zostały wyznaczone także m.in.: Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), Komisja Rozwoju (DEVE), Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO) oraz inne. Na posła sprawozdawcę został wyznaczony Markus Pieper (EPL), a sprawozdawcami cieniami zostali: Nicolás Casares González (S&D), Christophe Grudler (Renew), Ville Niinistö (Zieloni), Paolo Borchia (ID), Evžen Tošenovsky (EKiR) oraz Sira Rego (GUE/NGL).

W Parlamencie rewizja dyrektywy procedowana jest w trybie zwykłej inicjatywy ustawodawczej. Do tej pory – w ramach prac – odbyło się 7 trylogów (w dniach: 6 października 2022 r., 15 listopada 2022 r., 15 grudnia 2022 r., 14 lutego 2023 r., 6 marca 2023 r., 21 marca 2023 r. oraz 29-30 marca 2023 r.), których efektem jest tymczasowe porozumienie.

Uzgodniona podczas trylogów treść będzie przedmiotem głosowania – początkowo podczas posiedzenia Komisji ITRE dnia 23 maja br., a następnie podczas posiedzenia plenarnego Parlamentu Europejskiego. Głosowanie eurodeputowanych planowane jest tuż przed rozpoczęciem wakacji, jednakże termin może ulec przesunięciu na okres powakacyjny (termin ostatecznego głosowania uzależniony jest od tempa prac tłumaczy).

Co z tego wynika?

Poniżej przedstawiamy kluczowe zmiany wynikające z tymczasowego porozumienia osiągniętego podczas trylogów:

Unijny cel w zakresie OZE do 2030 r. (art. 3):

„Cel UE dotyczący udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 r. został podniesiony do co najmniej 42,5%. Ponadto państwa członkowskie wspólnie dążą do osiągnięcia w tym samym terminie unijnego celu na poziomie 45%. Państwa członkowskie ustanawiają również cel indykatywny dla innowacyjnych technologii energii odnawialnej w wysokości co najmniej 5% nowej zainstalowanej mocy energii odnawialnej do 2030 r.”

Kwestie dot. biomasy (art. 3 oraz 29):

„Wprowadza się tzw. zasadę kaskadową wraz z odstępstwami określonymi w podejściu ogólnym, dodając jako odstępstwo bezpieczeństwo dostaw. Bezpośrednie wsparcie finansowe będzie zakazane dla energii produkowanej poprzez wykorzystanie kłód tartacznych, kłód fornirowych, drewna klasy przemysłowej oraz pniaków i korzeni”.

„Stosowanie kryteriów zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do paliw z biomasy stałej będzie miało zastosowanie do instalacji o całkowitej nominalnej mocy cieplnej 7,5 MW lub wyższej. Utrzymano podejście oparte na ryzyku, ale wprowadzono tzw. "no-go-areas" w odniesieniu do biomasy leśnej w krajach, w których brak jest krajowych przepisów oraz systemów monitorowania i egzekwowania prawa zapewniających spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju”.

Kwestie dot. przemysłu (art. 22a oraz 22b):

„Zachęca się państwa członkowskie do zwiększenia udziału źródeł odnawialnych w sektorze przemysłu o orientacyjne 1,6 punktu procentowego jako średnią roczną obliczoną dla okresów 2021-2025 i 2026-2030. […] nakłada na państwa członkowskie obowiązek dopilnowania, aby RFNBO w przemyśle stanowiły co najmniej 42% wodoru wykorzystywanego w tym sektorze do 2030 r., a 60% do 2035 r. Artykuł 22a wymaga również, aby Komisja opracowała unijną strategię dotyczącą wodoru importowanego i krajowego”.

„Wprowadza się możliwość uzyskania przez państwa członkowskie 20% zniżki od wyżej wymienionego celu RFNBO pod pewnymi ścisłymi warunkami. W szczególności państwa członkowskie będą musiały być co najmniej na bieżąco ze swoim wkładem krajowym w realizację unijnego celu w zakresie energii odnawialnej, a udział wodoru pochodzącego z paliw kopalnych nie może przekraczać 23% w 2030 r. i 20% w 2035 r.”.

Kwestie dot. sektora ciepłowniczego (art. 15a, oraz 23-23):

„Państwa członkowskie określają orientacyjny krajowy udział energii odnawialnej wytwarzanej w sektorze budynków w 2030 r., który jest zgodny z celem orientacyjnym wynoszącym co najmniej 49 % na poziomie Unii”.

„Państwa członkowskie zwiększają udział energii odnawialnej w sektorze ogrzewania i chłodzenia o co najmniej 1,1 punktu procentowego jako średnia roczna obliczona dla okresów 2021-2025 oraz o co najmniej 1,1 punktu procentowego jako średnia roczna obliczona dla okresu 2026-2030. Ponadto państwa członkowskie dążą również do zwiększenia swojego krajowego udziału energii odnawialnej w sektorze ogrzewania i chłodzenia o dodatkowe orientacyjne punkty procentowe, o których mowa w załączniku 1a”.

„Państwa członkowskie dążą do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych oraz ciepła odpadowego i chłodu w ciepłownictwie i chłodnictwie komunalnym o orientacyjne 2,2 punktu procentowego jako średniej rocznej obliczonej dla okresu 2021-2030”.

Opracował Michał Partyka: ekspert w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej oraz doradca strategiczny sektora energetycznego, ciepłowniczego oraz przemysłowego. Absolwent trzech kierunków studiów związanych z: bezpieczeństwem narodowym, zarządzaniem strategicznym oraz energetyką (SGH). Obecnie uczestnik studiów MBA na INE PAN.

Normy emisji metanu zaproponowane przez PE akceptowalne dla górnictwa