Alert europejski: ruszają konsultacje ws. technologii wychwytywania i magazynowania CO2

8 czerwca br. Komisja Europejska uruchomiła konsultacje publiczne „Strategii przemysłowego zarządzania emisjami dwutlenku węgla”. Dokument będzie pełnił funkcję swoistego drogowskazu dla producentów technologii, a także przedstawicieli sektorów przemysłowych, w których dekarbonizacja jest szczególnie trudna. Określi on zakres działań regulacyjnych koniecznych do realizacji w celu przyspieszenia rozwoju infrastruktury CCS/CCU. 

Obszar legislacyjny 

Jak wskazuje Komisja Europejska: „Chociaż wzrosła dynamika wdrażania przemysłowego zarządzania emisjami CO2, w UE brakuje nadal specjalnego otoczenia regulacyjnego dla infrastruktury transportu i składowania CO2. To z kolei utrudnia planowanie inwestycji podmiotom emitującym i wykorzystującym CO2, jak również firmom zajmującym się jego usuwaniem.  

Obecnie nie ma na przykład przepisów gwarantujących otwarty dostęp do infrastruktury transportowej i składowisk. Brak jest również minimalnych norm jakościowych CO2 warunkujących dostęp do infrastruktury. Co więcej, planowanie infrastruktury nie jest koordynowane ani planowane na szczeblu UE. Wszystko to grozi rozdrobnieniem rynku i powstaniem sytuacji, w której przepisy krajowe utrwalą nieefektywne inwestycje i rozwiązania, uniemożliwiając tworzenie jednolitego rynku […].  

Do tej pory, na terenie EOG zatłoczono jedynie niespełna 2 mln ton CO2 rocznie. Tymczasem same projekty wychwytywania CO2, które zostały już wybrane do wsparcia z funduszu innowacyjnego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, będą wymagać pojemości składowania rzędu 4,6 mln rocznie do 2029 r.”. 

W tym celu, na poziomie UE, tworzona jest obecnie „Strategia przemysłowego zarządzania emisjami dwutlenku węgla”, której celem nadrzędnym jest „stworzenie rynku łańcuchów wartości CCS, CCU i usuwania dwutlenku węgla obejmujący europejskich dostawców technologii”. Rynek ten pozwoli na rozwiązanie problemu wolnego tempa rozwoju infrastruktury przez podmioty, które mierzą się obecnie z wysokimi kosztami rozpoznania, przygotowania i oceny planowanych projektów inwestycyjnych. 

Źródło: Komisja Europejska 

Tworzony obecnie dokument jest pochodną opublikowanego w grudniu 2021 r. Komunikatu Komisji ws. zrównoważonego obiegu węgla COM(2021) 800 final, który określił 3 kluczowe działania: 

1) Drastyczne ograniczenie zależności od węgla – np. poprzez zwiększenie efektywności budynków, środków transportu i przemysłu, zmniejszenie zużycie surowca pierwotnego i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, jak również zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. 

2) Odzyskiwanie węgla (w tym przypadku CO2) ze strumieni odpadów, ze zrównoważonych źródeł biomasy lub bezpośrednio z atmosfery, aby wykorzystywać go zamiast węgla kopalnego w sektorach gospodarki, które nieuchronnie pozostaną zależne od węgla – gospodarka o obiegu zamkniętym i sektory zrównoważonej biogospodarki mogą pomóc w osiąganiu tego celu, a w ich ramach należy propagować rozwiązania technologiczne w zakresie wychwytywania i utylizacji dwutlenku węgla (CCU) oraz produkcję zrównoważonych paliw syntetycznych lub innych niekopalnych produktów węglowych. 

3) Propagowanie rozwiązań w zakresie usuwania CO2 pozwalających na wychwytywanie CO2 z atmosfery i składowanie go przez długi czas – w ekosystemach przy zastosowaniu rozwiązań z zakresu ochrony przyrody i uprawy sprzyjającej pochłanianiu CO2 przez glebę albo przy zastosowaniu innych form przechowywania w drodze rozwiązań przemysłowych.  

Co istotne, obecna inicjatywa jest spójna z „Aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie”, który przewiduje „uproszczenie otoczenia regulacyjnego inwestycji w CCS i wyznacza roczny cel dla działających miejsc trwałego składowania CO2, tj. osiągnięcie do 2030 r. operacyjnej mocy zatłaczania CO2 na poziomie 50 mln ton rocznie”. 

Alert europejski: „Fast fashion” na cenzurowanym. Do 2030 r. wyroby włókiennicze wprowadzane na rynek UE będą trwałe i nadające się do recyklingu

Ścieżka legislacyjna 

Dokument stanowi inicjatywę strategiczną (forma komunikatu). Konsultacje publiczne (kwestionariusz) zostały uruchomione dnia 8 czerwca i zakończą się 31 sierpnia br. Po zakończeniu konsultacji nastąpi wewnętrzny etap analiz uwag i stanowisk przesłanych przez zainteresowane strony. 

Jednostkami odpowiedzialnymi za prowadzenie prac nad w/w Strategią jest Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER) Dyrekcja Generalna ds. Klimatu (DG CLIMA). W DG ENER dokumentem zajmuje się Departament ds. Zielonej Transformacji i Integracji Systemów Energetycznych (ENER.C) oraz Wydział ds. Dekarbonizacji oraz Zrównoważonych Źródeł Energii (C.2), a w DG CLIMA – Departament ds. Innowacji na rzecz niskoemisyjnej i odpornej gospodarki (CLIMA.C) wraz z Wydziałami ds. Technologii Zrównoważonych (C.2 oraz C.3). 

Docelowe przyjęcie dokumentu planowane jest na IV kwartał br. 

Alert europejski: Parlament Europejski zdecyduje o ostatecznym kształcie przepisów dot. surowców krytycznych. To ważne dla KGHM i JSW

Co z tego wynika? 

„Strategia przemysłowego zarządzania emisjami dwutlenku węgla” określi rolę, jaką technologie CCS/CCU miałyby odegrać w procesie dekarbonizacji gospodarki UE w perspektywie zarówno 2030, jak i 2040 oraz 2050 r. Przedstawi również zakres środków niezbędnych do optymalizacji w/w technologii, w tym w zakresie wdrażania infrastruktury transportu i składowania CO2. 

To jednak nie wszystko. Celem nadrzędnym dokumentu jest stworzenie do 2030 r. rynku przemysłowego zarządzania emisji CO2, po to, aby wesprzeć sektory, które obecnie mierzą się z problemami w zakresie redukcji emisji i osiągnięcia neutralności klimatycznej. W inicjatywie określony został także szereg celów pobocznych, które obecnie są rozważane. Wśród nich wymienić można: 

• „Wyznaczenie celów w zakresie infrastruktury składowania na lata 2040 i 2050, aby zmniejszyć ryzyko i lepiej ukierunkować inwestycje na nowo powstałym rynku rozwiązań w dziedzinie przemysłowego zarządzania emisjami CO2. 

• Określenie potrzeb regulacyjnych dla tworzonej infrastruktury transportu i składowania CO2, w tym dot. dostępu osób trzecich (zasada TPA?), norm jakościowych CO2, nadzoru regulacyjnego i długofalowego planowania infrastruktury. 

• Zbadanie roli przemysłowego usuwania CO2 w polityce klimatycznej UE. 

• Zbadanie możliwości skoordynowanego finansowania przez UE państwa członkowskie projektów dot. przemysłowego zarządzania emisjami, które pobudzają prywatne inwestycje w dekarbonizację. 

• Wyznaczenie etapów rozwoju rynku. 

• Zbadanie innych potencjalnych środków, które mogłyby ułatwić wdrażanie przemysłowego zarządzania emisjami w UE”. 

Podsumowując – inicjatywa docelowo określi luki regulacyjne, które w dalszych pracach Komisji Europejskiej będą konsekwentnie „łatane” poprzez dedykowane projekty legislacyjne. 

Opracował Michał Partyka: ekspert w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej oraz doradca strategiczny sektora energetycznego, ciepłowniczego oraz przemysłowego. Absolwent trzech kierunków studiów związanych z: bezpieczeństwem narodowym, zarządzaniem strategicznym oraz energetyką (SGH). Obecnie uczestnik studiów MBA na INE PAN.