Przejdź do treści

udostępnij:
Piotr Rosik
Piotr Rosik
Ekonomia

Nobel z ekonomii 2022 przyznany. Jest kontrowersyjnie, bo dostał go m.in. były szef Fed Ben Bernanke

Udostępnij

Ben Bernanke, Douglas Diamond i Philip Dybvig otrzymali nagrodę Nobla z dziedziny ekonomii. Jest to kontrowersyjne posunięcie w przypadku tego pierwszego nazwiska.

Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała w tym roku ekonomicznego Nobla trzem naukowcom. Nagrodzeni zostali Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond, Philip H. Dybvig za „badania nad bankami i kryzysami finansowymi”.

Za podkreślenie roli banków, szczególnie w kryzysie

Ben S. Bernanke to były szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej (2006-14), obecnie pracuje dla The Brookings Institution. Douglas W. Diamond to profesor z University of Chicago, a Philip H. Dybvig to naukowiec z Washington University w St. Louis. W opinii szwedzkich akademików, przyczynili się oni do pełniejszego zrozumienia tego, w jaki sposób społeczeństwa reagują na kryzysy finansowe.

„Tegoroczni laureaci znacząco zwiększyli nasze rozumienie roli banków w gospodarce, szczególnie w dobie kryzysu finansowego. Przede wszystkim uzmysłowili nam swoimi badaniami, jak ważne jest to, by banki nie upadały. Współczesne badania nad bankowością wyjaśniają, dlaczego mamy banki, jak uczynić je mniej podatnymi na kryzysy i jak bankructwa banków pogłębiają kryzysy finansowe. Fundamenty tych badań położyli na początku lat 80. Ben Bernanke, Douglas Diamond i Philip Dybvig. Ich analizy miały ogromne znaczenie praktyczne w regulowaniu rynków finansowych i radzeniu sobie z kryzysami finansowymi” – stwierdzili członkowie Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.

I dodali: „Aby gospodarka mogła funkcjonować, oszczędności muszą być kierowane na inwestycje. Pojawia się tu jednak konflikt: oszczędzający chcą mieć natychmiastowy dostęp do swoich pieniędzy w przypadku niespodziewanych wydatków, natomiast przedsiębiorcy i właściciele domów muszą wiedzieć, że nie będą zmuszeni do przedwczesnej spłaty swoich kredytów. W swojej teorii Diamond i Dybvig pokazują, jak banki oferują optymalne rozwiązanie tego problemu. Działając jako pośrednicy, którzy przyjmują depozyty od wielu oszczędzających, banki mogą pozwolić deponentom na dostęp do swoich pieniędzy kiedy chcą, jednocześnie oferując długoterminowe pożyczki dla kredytobiorców. Ich analiza pokazała jednak również, że połączenie tych dwóch rodzajów działalności sprawia, że banki są narażone na plotki o ich rychłym upadku. Jeśli duża liczba oszczędzających jednocześnie biegnie do banku, aby wypłacić swoje pieniądze, plotka może stać się samospełniającą się przepowiednią - nastąpi run na bank i bank upadnie. Tej niebezpiecznej dynamice można zapobiec, zapewniając rządowi ubezpieczenie depozytów i działając jako pożyczkodawca ostatniej szansy dla banków”.

Zdaniem akademików, Diamond pokazał, że banki pełnią jeszcze jedną ważną społecznie funkcję. Jako pośrednicy między wieloma oszczędzającymi i pożyczającymi, banki są lepiej przystosowane do oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorców i zapewnienia, że pożyczki są wykorzystywane na dobre inwestycje.

W opinii przyznających nagrodę, Ben Bernanke przeanalizował dogłębnie Wielki Kryzys z lat 30. XX wieku - najgorszy kryzys gospodarczy w historii nowożytnej. „Pokazał między innymi, że runy na banki były czynnikiem decydującym o tym, że kryzys stał się tak głęboki i długotrwały. W momencie upadku banków utracono cenne informacje o kredytobiorcach, których nie można było szybko odtworzyć. W ten sposób zdolność społeczeństwa do kierowania oszczędności na produktywne inwestycje została poważnie ograniczona” – stwierdzili akademicy.

"Spostrzeżenia laureatów poprawiły naszą zdolność do unikania zarówno poważnych kryzysów, jak i kosztownych akcji ratunkowych" - powiedział Tore Ellingsen, przewodniczący Komitetu przyznającego Nagrodę w dziedzinie nauk ekonomicznych.

Zobacz także: Kryzys na rynku nieruchomości sprawił, że właściciele mogą wykupić spółki deweloperskie z GPW za otrzymane dywidendy

Kontrowersje wokół Nobla dla byłego szefa Fed

Nobel dla Bena Bernanke wzbudził kontrowersje. Twitter aż huczy. Bernanke jest bowiem przez wielu analityków, ekonomistów, naukowców i dziennikarzy obwiniany, w pewnym stopniu, za… wybuch kryzysu finansowego w 2008 roku. Już w 2010 roku wielu ekspertów pisało w swoich analizach, że gdyby Ben Bernanke zrozumiał rzeczywiste przyczyny Wielkiego Kryzysu, podjąłby w 2008 r. takie decyzje, które by go zablokowały, a ożywienie gospodarcze po kryzysie mogłoby być szybsze, gdyby nie zła polityka pieniężna szefa Fed.

„Bernanke jest przedstawiany jako ekspert od Wielkiego Kryzysu, którego wiedza o wydarzeniach z lat 30. uchroniła nas przed podobnym losem w 2009 r. W rzeczywistości jego brak wiedzy na temat rzeczywistych czynników Wielkiego Kryzysu należał do istotnych powodów wybuchu światowego kryzysu finansowego” – twierdził choćby Steve Keen z University of Western Sydney, a jego analiza na ten temat została opublikowana m.in. TUTAJ.

No to teraz kilka ważnych tweetów w tej sprawie:

Jednakże, są też głosy chwalące tę decyzję. Wedle niektórych, Bernanke zasłużył.

Zobacz także: RPP wstrzymało cykl podwyżek stóp procentowych, ale nie ogłasza jego zakończenia - twierdzi prezes NBP Adam Glapiński

Udostępnij

Tagi

nobelprize