Polski złoty obchodził setną rocznicę wprowadzenia do obiegu. Jak wskazują dane, to fundament niezależności i siły polskiej gospodarki
W 2024 r. obchodziliśmy setną rocznicę wprowadzenia do obiegu waluty narodowej – polskiego złotego – oraz utworzenia Banku Polskiego SA jako narodowego banku centralnego. To wyjątkowy moment, który skłania do refleksji nad rolą własnej waluty i niezależnego banku centralnego w budowaniu silnej i stabilnej gospodarki na przestrzeni ostatnich lat.
Własna waluta – fundament tożsamości i niezależności
Polski złoty ma nie tylko znaczenie ekonomiczne, ale także jest ważnym elementem tożsamości narodowej, porównywalnym z flagą, hymnem czy językiem. Posiadanie własnej waluty jest fundamentalne dla niezależności państwa i możliwości prowadzenia suwerennej polityki pieniężnej. Pozwala bankowi centralnemu na szybką reakcję na wstrząsy gospodarcze bez konieczności uzgadniania decyzji z instytucjami międzynarodowymi.
„Posiadanie własnej waluty jest tak samo ważne, jak posiadanie własnego terytorium, własnego parlamentu czy własnego prezydenta. To podstawowy element polskiej niepodległości i niezależności, o które przez wieki walczyły pokolenia Polaków” – powiedział prof. dr hab. Adam Glapiński, Prezes NBP, podczas uroczystości wręczenia odznaczeń zasłużonym bankowcom.
Skuteczna polityka pieniężna NBP w czasie kryzysów
Dzięki niezależności Narodowy Bank Polski, prowadząc odpowiednią politykę pieniężną, mógł skutecznie reagować na megaszoki społeczne i ekonomiczne, takie jak pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie. Możliwe były obniżki stóp procentowych oraz skup obligacji na rynku wtórnym w odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią, a później podwyżki stóp procentowych w reakcji na rosnącą inflację.
„W czasie kryzysu pandemicznego obniżyliśmy stopy procentowe niemal do zera i uruchomiliśmy skup obligacji. Zdecydowana reakcja NBP pozwoliła ograniczyć ekonomiczne skutki pandemii. Było to widoczne w relatywnie niewielkiej skali spadku PKB w 2020 r. W Polsce spadek ten wyniósł jedynie 2,0 proc. W strefie euro spadek PKB był trzykrotnie silniejszy” – podkreślił prezes Glapiński.
Szybka dezinflacja i wyższy wzrost PKB niż w innych krajach
Zdecydowana reakcja NBP przyczyniła się do szybkiego obniżenia inflacji wywołanej przez globalne szoki pandemiczne i wojenne. Jednocześnie koszty społeczne dezinflacji zostały skutecznie ograniczone i Polska w 2025 r. powinna pozostać w gronie najszybciej rozwijających się gospodarek w całej Unii Europejskiej.
„Odpowiedź NBP na globalny szok inflacyjny związany z zaburzeniami pandemicznymi oraz gwałtownym wzrostem cen surowców po rosyjskiej agresji na Ukrainę była zdecydowana. Została również podjęta we właściwym momencie. […] w odpowiedzi na wzrost inflacji NBP podniósł stopy procentowe z 0,1 proc. w październiku 2021 r. do 6,75 proc. we wrześniu 2022 r. Co istotne, podwyżki stóp procentowych nastąpiły w Polsce wcześniej i w większej skali niż w większości państw OECD, w tym w takich wiodących gospodarkach, jak: strefa euro (o 9 miesięcy wcześniej), Stany Zjednoczone (prawie pół roku wcześniej), Wielka Brytania, Szwecja i Szwajcaria” – wskazał prezes Glapiński.
Płynny kurs złotego to amortyzator wstrząsów gospodarczych
Płynny kurs złotego stabilizuje gospodarkę Polski w okresach zawirowań ekonomicznych. Pozwala absorbować szoki poprzez zmiany kursu, a nie poprzez wzrost bezrobocia i spadek aktywności gospodarczej. Własna waluta umożliwia też prowadzenie niezależnej, dostosowanej do potrzeb polskiej gospodarki, polityki pieniężnej. Byłoby to niemożliwe, gdyby Polska należała do strefy euro, gdzie polityka pieniężna jest dostosowana przede wszystkim do potrzeb największych gospodarek Europy Zachodniej.
„Polski PKB był w III kwartale 2024 r. o około 12 proc. większy niż przed pandemią, a stopa bezrobocia w Polsce pozostaje jedną z najniższych w Unii Europejskiej. Szybka dezinflacja przy niewielkich kosztach dla sfery realnej jest jednym z największych osiągnięć polskiej polityki pieniężnej ostatnich dekad” – powiedział szef polskiego banku centralnego.
Deprecjacja złotego w czasie kryzysu finansowego pozwoliła Polsce przejść przez ten kryzys „suchą stopą”, czego nie mogą powiedzieć społeczeństwa krajów zachodniej i południowej Europy. Płynny kurs wspiera konkurencyjność polskiego eksportu i wzrost udziału Polski w handlu międzynarodowym.
„Płynny kurs walutowy wspiera jednocześnie wysoką konkurencyjność polskiego eksportu i sprzyja wzrostowi udziału Polski w handlu międzynarodowym. W 2023 r. udział ten był ponad 2,5 razy większy niż w połowie lat 90. Ten wzrost nastąpił w czasie, gdy wiele krajów Europy Zachodniej, w tym Niemcy, Francja czy Włochy, traciło swoją pozycję w handlu światowym” - zaznaczył Prezes NBP.
Wyzwania na przyszłość dla polskiej gospodarki i NBP
Najważniejszym zadaniem NBP jest trwałe sprowadzenie inflacji do celu (cel inflacyjny NBP wynosi 2,5 proc. +/- 1 pkt proc.). Dziś dynamika cen jest wysoka przede wszystkim w związku ze wzrostem cen regulowanych i podatków. W IV kwartale 2024 r. inflacja wyniosła 4,8 proc. r/r, przy czym wkład czynników regulacyjno-podatkowych można szacować na 2,7 pkt proc. Prognozy wskazują, że inflacja w najbliższych kwartałach pozostanie wyższa od celu inflacyjnego. W tych warunkach NBP utrzymuje obecnie stopy procentowe na niezmienionym poziomie.
„Prognozy wskazują, że w najbliższych kwartałach inflacja będzie nadal przekraczać 5 proc., a więc dwukrotnie cel inflacyjny. W II połowie 2025 r. może nastąpić wzrost rachunków za energię elektryczną dla gospodarstw domowych. Jednocześnie inflacja bazowa pozostanie według prognoz podwyższona przez cały 2025 r. Dlatego NBP utrzymuje stopy procentowe na niezmienionym poziomie, co będzie sprzyjać trwałemu powrotowi inflacji do celu w średnim okresie” – wyjaśnił profesor Glapiński.
Przestrzeni na zmianę polityki pieniężnej nie widać – powiedział Adam Glapiński podczas konferencji
Cytaty zawarte w artykule pochodzą z przemówienia prof. Adam Glapińskiego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, które zostało wygłoszone podczas uroczystości wręczenia Odznaki Honorowej „Za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej” oraz „Medali za Długoletnią Służbę” 10 grudnia 2024 r. w Warszawie.
Materiał Partnera