Zmiana czasu z zimowego na letni ma negatywny wpływ na ludzi i giełdy
Obrazek użytkownika Piotr Rosik
06 mar 2020, 07:00

Zmiana czasu z zimowego na letni źle wpływa na giełdę i inwestorów

Zmiana czasu podnosi poziom stresu. Na giełdach skutkuje spadkową poniedziałkową sesją.

Zmiana czasu z letniego na zimowy będzie miała miejsce 29 marca 2020 roku. W ostatnią niedzielę marca przestawimy wskazówki zegarów z 2:00 na 3:00. Nie będzie więc miała bezpośredniego wpływu na giełdę i inwestorów (niedziela – to się wyśpią), ale może mieć wpływ pośredni.

Zmiana czasu podnosi poziom stresu

Zmiana czasu (zarówno ta z letniego na zimowy, jak i odwrotna) była już przedmiotem wielu badań. Okazuje się, że generalnie ma ona wpływ negatywny na zdrowie człowieka. Powoduje rozregulowanie zegara biologicznego i zmianę rytmu życia. Może prowadzić do podwyższenia poziomu stresu. Badania wykazały, że u mężczyzn skutkuje zwiększonym ryzykiem zawału w trakcie pierwszych trzech dni po niej.

Jak wiadomo, inwestorzy to w 90% mężczyźni. Już tutaj możemy dojść więc do wniosku, że dla własnego dobra, w dbałości o zdrowie, inwestorzy powinni odstąpić od handlu - a szczególnie do wywołującej emocje spekulacji – w trakcie kilku sesji następujących po zmianie czasu.

Zobacz także: Odporność psychiczna to jedna z najważniejszych cech skutecznego inwestora – wskazują eksperci

Poniedziałkowa sesja po zmianie czasu jest przeważnie spadkowa

To jednak nie wszystko. 20 lat temu ukazał się artykuł, który zmienił postrzeganie zmiany czasu przez inwestorów. Mark Kamstra, Lisa A. Kramer i Maurice D. Levi z Schulich School of Business przy York University opublikowali tekst pt. „Losing Sleep at the Market: The Daylight Saving Anomaly" na łamach American Economic Review, który wywołał sporą dyskusję.

Kamstra, Kramer i Levi przebadali zachowanie indeksów NYSE, AMEX, NASDAQ w latach 1967-1997, S&P500 w latach 1928-1997, kanadyjskiego TSE (1967-1997) oraz niemieckiego DAX 100 (1973-1998). Okazało się, że straty w pierwszym dniu po weekendzie ze zmianą czasu są jeszcze większe, niż po weekendzie bez zmiany. Autorzy przywołanego artykułu doszli do wniosku, że w efekcie zmiany czasu poniedziałkowa sesja jest o 200–500% gorsza, niż zwykle, co wywołuje straty rzędu nawet kilku dziesiątek miliardów dolarów za każdym razem, gdy zmieniany jest czas.

W polemikę z przywołanym artykułem wszedł Andrew C. Worthington z Griffith University. Opublikował tekst pt. „Losing sleep at the market: An empirical note on the daylight saving anomaly in Australia” (2003), w którym udowodnił, że na australijskiej giełdzie w latach 1980-2003 nie było widać negatywnych efektów zmiany czasu.

Co ciekawe, Andrew C. Worthington nie wykluczył tego, że zmiana czasu może mieć wpływ na inwestorów i ich decyzje. Wskazał, że zaburzenia snu wywołane zmianą mogą wzmacniać wpływ negatywnych informacji na decyzje inwestorów. Poza tym proces „dostrajania się” organizmów do nowego trybu trwa kilka dni, więc inwestorzy mogą popełniać błędy nie tylko podczas pierwszego dnia po weekendzie ze zmianą czasu.

W 10 lat po badaniu naukowców z York University zespół pod wodzą prof. Hakana Berumenta z Bilkent University powtórzył badanie. Jego wyniki opublikował w artykule „Effects of daylight savings time changes on stock market volatility” na łamach Psychological Reports (2010). Po raz kolejny okazało się, że widać na giełdach amerykańskich negatywny efekt zmiany czasu. Jest on co prawda ledwie widoczny w przypadku m.in. Nasdaq, a w przypadku S&P500 raczej go nie ma, ale tym niemniej liczby w poniższej tabelce mówią same za siebie. Warto zauważyć, że negatywny efekt jest bardziej widoczny na jesieni - przy zmianie czasu z letniego na zimowy - niż wiosną.
 

Wpływ zmiany czasu na poniedziałkowe sesje na giełdach w USA

zmiana czasu efekt gielda

Źródło: H. Berument (2010)

Wnioski? No cóż, może w tygodniu rozpoczynającym się 30 marca lepiej darować sobie inwestowanie, albo chociaż podejmowanie kluczowych decyzji? W każdym razie zmiana czasu (jedna z ostatnich w historii naszego kontynentu) już za nieco ponad 3 tygodnie.

Zobacz także: Polska giełda wyceniana poniżej wartości księgowej. Indeks WIG zapalił najniższą wartość wskaźnika C/WK od 2012 roku

Śledź Strefę Inwestorów w Google News

Sprawdź więcej artykułów i analiz

Więcej praktycznej wiedzy o inwestowaniu na giełdzie, takiej jak analizy, artykuły, czy portfele edukacyjne, znajdziesz w części premium serwisu StrefaInwestorow.pl. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.