Alert europejski: Aukcje OZE na nowych zasadach. Komisja chce poprawić konkurencyjność sektora energii wiatrowej

W związku z zaprezentowanych w październiku unijnym Planie działania na rzecz wiatru Komisja Europejska przechodzi do dalszej ofensywy. Na warsztat bierze kwestię, która dziś w wielu krajach uznawana jest za główny czynnik blokujący rozwój energetyki wiatrowej na lądzie – system aukcyjny.

Obszar:

24 października 2023 roku Komisja Europejska zaprezentowała dokument strategiczny pn. „Europejski plan działania na rzecz energii wiatrowej”. W celu wsparcia realizacji założeń w/w dokumentu niezbędne jest jednak wprowadzenie „kilku” usprawnień. W tym zakresie organ wykonawczy UE postawił na formę zaleceń oraz wytycznych, które z założenia mają wezwać państwa członkowskie UE dot. uwzględnienia w swoich aukcjach „obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriów jakościowych, a także środków mających na celu zmaksymalizowanie wskaźnika realizacji projektu w obszarze energetyki wiatrowej”.

O „Europejskim planie działania na rzecz energii wiatrowej” pisaliśmy tutaj.

Dla przypomnienia, strategia UE dla energetyki wiatrowej na lądzie zakładała m.in. ulepszenie systemu aukcyjnego, w celu poprawy jego struktury, a tym samym przyczynienie się do osiągnięcia unijnego celu OZE na 2030 r. Docelowo, nowe wytyczne miałyby doprowadzić do harmonizacji struktury aukcji, ograniczenia kosztów transakcyjnych oraz „przyczynić się w znacznym stopniu do zapewnienia, aby aukcje były adekwatne do zakładanych celów oraz opierały się na istniejących doświadczeniach i przykładach dobrych praktyk, pozostawiając jednocześnie wystarczające możliwości w zakresie elastyczności i innowacji na szczeblu państw członkowskich”.

Jak podaje Komisja Europejska: „Jednym z głównych czynników powodujących trudności w łańcuchu dostaw energii wiatrowej jest fakt, że struktura krajowych przetargów w zakresie rozwoju energii ze źródeł odnawialnych często nie wynagradza w odpowiedni sposób wysokich norm środowiskowych i społecznych unijnych produktów ani nie uwzględnia potrzeby zapewnienia odporności łańcucha dostaw, ponieważ przetargi te opierają się wyłącznie lub głównie na cenie (choć niektóre państwa członkowskie zaczęły wprowadzać kryteria pozacenowe). Ponadto niektóre przetargi w zakresie morskiej energii wiatrowej, takie jak przetargi organizowane w oparciu o „brak ograniczeń na składanie ofert z ujemnymi cenami”, mogą prowadzić do bardzo wysokich ofert ze strony operatorów, co może sprawić, że pełna i terminowa realizacja projektów będzie mniej pewna, jeżeli zachęty, np. kary za niewykonanie, nie będą wystarczające do zapewnienia realizacji. Ogólnie rzecz biorąc, taka sytuacja komplikuje planowanie inwestycji przez producentów, destabilizuje linie produkcyjne i zmniejsza korzyści skali”.

Ścieżka legislacyjna:

Wstępne konsultacje publiczne zostały uruchomione przez Komisję Europejską 2 lutego br., a ich planowane zakończenie nastąpi 1 marca. Termin przyjęcia nowych wytycznych planowany jest na II kwartał br. Dokumentu należy się więc spodziewać tuż przed tuż tu po wyborach do Parlamentu Europejskiego (zakładając, że po drodze nie pojawią się żadne opóźnienia w pracach).

Tematyka obecnie prowadzonych konsultacji jest „wąska i techniczna”. Oznacza to, że pełne konsultacje publiczne z wykorzystaniem kwestionariusza nie są przewidziane. Co więcej, celem zebrania wstępnych uwag Komisja przeprowadziła dwa warsztaty (13 listopada i 1 grudnia 2023 r.), w których udział wzięli zarówno zainteresowani przedstawiciele państw członkowskich UE, jak i przedsiębiorcy, którzy funkcjonują w sektorze energetyki wiatrowej (na lądzie).

Za przeprowadzenie konsultacji, analizę zgłoszonych uwag, a także przygotowanie ostatecznego dokumentu odpowiada Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER), a w jej strukturach Departament ds. Zielonej Transformacji oraz Integracji Systemów Energetycznych (ENER.C) wraz z Wydziałem ds. OZE, oraz Polityki Integracji Systemów Energetycznych (ENER.C.1).

Co z tego wynika?

Wytyczne Komisji są niewiążącym aktem nie legislacyjnym, który nie będzie narzucał państwom członkowskim nowych obowiązków prawnych. Nie oznacza to jednak, że organ wykonawczy UE nie będzie kontrolował w jaki sposób przeprowadzane są aukcje. Ostatecznie jednak będzie to miało znaczący wpływ na rozwój rynków, a także realizację założeń przedstawionych zarówno w strategii dla wiatru, jak i bezpośrednio w zakresie osiągnięcia przyjętego celu w zakresie OZE na 2030 r.

Nowe wytyczne będą się koncentrowały na:

1)    „Kryteriach kwalifikacji wstępnej związanych z cyberbezpieczeństwem oraz międzynarodowym przekazywaniem danych, zgodnie z przepisami UE i zobowiązaniami międzynarodowymi, a także innymi kryteriami, takimi jak zrównoważony rozwój/środowisko/ochrona basenów morskich oraz zdolność do realizacji projektów”.

2)    „Pozacenowych kryteriach udzielenia zamówień, które mają kluczowe znaczenie dla nagradzania zrównoważonego rozwoju, innowacji, integracji systemu energetycznego, produktów wysokiej jakości oraz wkładu w odporny łańcuch dostaw”.

3)    „Środkach zachęcających do pełnego i terminowego ukończenia projektów, takie jak kary za brak realizacji projektów i indeksacja cen, aby pomóc przemysłowi lepiej radzić sobie ze zmianami kosztów, w szczególności podczas realizacji projektu”.

4)    „Ocenie skutków składania ofert z ujemnymi cenami i badaniu rozwiązań służących uniknięciu potencjalnego negatywnego wpływu na szybkość i skalę wdrażania oraz na łańcuch wartości”.

5)    „Względach dotyczących ustalania pułapów ofert i wpływu na niedostateczną liczbę ofert na aukcjach”.

Zobacz także: Alert europejski: Bezpieczna przyszłość w UE? Tak – z nowym celem klimatycznym na 2040 r.