Podczas dzisiejszej sesji dolar amerykański umacnia się do liry tureckiej o 6%, a w ciągu 3 miesięcy urósł o 101%.
W trakcie ostatnich 3 miesięcy turecka lira jest najsłabszą walutą świata. Najważniejsze waluty świata umocniły się w tym okresie w stosunku do niej o około 100%. Najbardziej osłabiła się turecka lira w stosunku do bitcoina (kurs BTC/TRY urósł o 112%). Od początku roku kurs USD/TRY poszedł w górę o 134%, a wykres ilustrujący zachowanie tej pary walutowej wygląda naprawdę unikalnie.
Notowania USD/TRY – 5 lat
Źródło: Trading Economics
Warto zauważyć, że zagraniczni inwestorzy zaczęli obawiać się hiperinflacji w Turcji. Dowód? Turecki rynek akcji nie rekompensuje już skali osłabienia liry - dolarowy ETF z ekspozycją na tureckie akcje stracił w piątek prawie 14%.
Notowania iShares MSCI Turkey ETF – 5 lat
Źródło: Bloomberg
Erdoganowi nie zależy na mocnej lirze
Jakie są przyczyny krachu na lirze? W ostatnich dniach znów poważnie i gwałtownie się osłabia, gdyż prezydent Recep Tayyip Erdogan zacytował przepisy z prawa islamskiego, uzasadniając brak podwyżek stóp. Takie ruchy mogłyby wspomóc turecką walutę, hamując proces jej gwałtownej deprecjacji.
Co ciekawe, ostatnio prezydent Erdogan zmusił turecki bank centralny do… obniżek stóp, mimo że inflacja sięga już 20% w skali roku. Czyli generalnie przyczyna tegorocznego krachu na lirze jest jedna: nieodpowiednia polityka pieniężna, na którą wpływa wydatnie prezydent Turcji. Przypomnijmy, że wymienił on niedawno władze banku centralnego poza prawem, w sposób autorytarny.
Czemu rządzący nad Bosforem autokrata tak robi? Bo według niego, priorytetem dla władz państwowych jest dbanie o poziom inwestycji, o przemysł, miejsca pracy i eksport. Zdaniem Erdogana, wysokie stopy procentowe szkodziłyby tym priorytetom. Od września br. stopy procentowe w Turcji obniżono aż o 4 punkty procentowe, z 19 do 15%, przy inflacji na poziomie 20%.
Stopa inflacji w Turcji
Źródło: Trading Economics
Stopa procentowa w Turcji
Źródło: Trading Economics
Zobacz także: Model biznesowy Ubera ma sens, a jego akcje są niedowartościowane – uważa inwestor Vitaliy Katsenelson
Poparcie dla Erdogana i jego partii słabnie, ale wciąż jest relatywnie wysokie
Co na ten temat sądzą ekonomiści? Pojawiają się prognozy, że stopa inflacji w Turcji w przyszłym roku sięgnie 30%. „Nie możesz kierować nowoczesną gospodarką w ten sposób, ręcznie. Nawet Arabia Saudyjska nie stosuje szariatu w bezpośredni sposób w polityce gospodarczej i pieniężnej” – zwrócił uwagę Timothy Ash z BlueBay Asset Management, cytowany przez Reutersa.
Co ciekawe, Partia Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) cieszy się wciąż relatywnie wysokim (20%) poparciem w Turcji. Nie jest bowiem tak, że w gospodarce wszystko jest źle – za Erdogana (który rządzi już od 2003 r.) doszło do budowlanego boomu, dzięki któremu mnóstwo Turków kupiło swoje pierwsze mieszkania, a poza tym znacznej poprawie uległa jakość służby zdrowia.
Z drugiej strony, to poparcie dla AKP znajduje się teraz na rekordowo niskim poziomie. Wedle sondażu biura badania opinii publicznej Metropol z października, aż 81% Turków uważa, że gospodarka idzie w złym kierunku, a podobnie sądzi aż 61% zwolenników AKP. Poparcie dla samego Erdogana jest na poziomie 38% - jest najniższe od 6 lat.
