Efektywność energetyczna, elektryfikacja i inwestycje VC w startupy sektora OZE - te trendy inwestycyjne zdominują sektor energii
Na początku czerwca tego roku ukazał się raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE), który traktuje o predykcjach dotyczących inwestycji w sektorze globalnej energetyki. Raport przedstawia analizy dotyczące stanu inwestycji na 2020 rok oraz obecne predykcje na 2021 rok.
W ostatnim artykule omówiliśmy strukturę inwestycji oraz główne trendy przedstawione w raporcie, tym razem skupimy się na głównych czynnikach wzrostu sektora energetycznego w najbliższej przyszłości, do których mają należeć: efektywność energetyczna, zwłaszcza dotycząca budynków, elektryfikacja społeczeństwa, czyli przede wszystkim samochody elektryczne, oraz innowacje popychane przez fundusze venture capital.
Efektywność energetyczna i elektryfikacja społeczeństwa wychodzą na pierwszy plan zielonych nakładów inwestycyjnych
Za największą część wzrostu globalnych inwestycji w energetykę w 2021 roku nie będą odpowiadały inwestycje w tworzenie zielonej energii, ani też inwestycje w energię nuklearną – za wzrostem w tym i prawdopodobnie w przyszłym roku będą stały nakłady inwestycyjne na infrastrukturę oraz efektywność energetyczną i tzw. elektryfikację społeczeństwa.
Globalne nakłady inwestycyjne na czystą energię i efektywność energetyczną, lata 2017-2021
Źródło: opracowanie MAE.
Według raportu MAE, inwestycje w czystą energię i efektywność energetyczną, stanowiące największy czynnik globalnych inwestycji energetycznych (drugim w kolejności są inwestycje w ropę i gaz), które od wielu lat nieprzerwanie rosną, wzrosną także w 2021 roku, choć po raz pierwszy od dawna z innego powodu. Do tej pory rosły one dzięki linearnie wzrastającym nakładom na zieloną energię, jednak tym razem sytuacja jest inna – w 2021 roku obserwujemy pierwszy tego typu zwrot w kierunku efektywności energetycznej i elektryfikacji społeczeństwa, odbiegający od zwrotu ku zielonej energii. Powodem wzrostu na obu z tych pól ma być zmiana polityki wielu państw, w tym Unii Europejskiej, która przestawia się ze zorientowanej na tworzenie nowych mocy za wszelką cenę, na zorientowaną ku usprawnianiu tego, co jest możliwe do usprawnienia na obecnym etapie niewielkim kosztem – szczególnie mocno widać to w wielu programach unijnych, w których o elektryfikacji mówi się bardzo dużo. Mimo to, MAE zwraca uwagę, że wcale może nie być tak kolorowo: trendy w inwestycjach w efektywność energetyki w 2021 roku pozostają wysoce niepewne i w dużej mierze będą zależeć od tempa ożywienia gospodarczego, kształtującego popyt konsumencki i korporacyjny, a także od wsparcia rządowego i włączenia środków efektywnościowych do pakietów naprawczych, co w Unii niemal na pewno potoczy się zgodnie z planem. Autorzy raportu wskazują, że kilka kluczowych wskaźników kształtujących inwestycje w efektywność energetyczną i elektryfikację w Chinach, Stanach Zjednoczonych i Europie ma wzrosnąć. Będą to, w szczególności: sprzedaż pojazdów elektrycznych i wskaźniki aktywności budowlanej i przemysłowej.
Inwestycje w efektywność energetyczną od ostatnich 5 lat raczej stały w miejscu – a na pewno nie udało im się przebić poziomu z 2014 roku, w którym globalnie przekroczyły 300 miliardów dolarów. W 2021 roku, po 7 latach, mają się zbliżyć do tego poziomu – przez cały ten czas były raczej pobocznym planem walki ze zmianami klimatu, a nie główną przestrzenią inwestycji, jednak Unia Europejska, w dużej mierze stojąca za przewidywanym wzrostem w 2021 roku, zaczyna dostrzegać potencjał tego segmentu inwestycji. Za wzrost mają odpowiadać przede wszystkim nakłady na efektywność energetyczną oraz elektryfikację budynków. Co ważne, nakłady te w samym tylko 2020 roku wzrosły aż o 11% przy malejących o 2% globalnych nakładach inwestycyjnych na budowy. W poszczególnych składowych, które przyczynią się do kontynuacji wzrostów w 2021 roku, MAE podaje zwiększone zapotrzebowanie na pompy ciepła oraz postępujący trend budowania konstrukcji zeroemisyjnych.
Globalne nakłady inwestycyjne na efektywność energetyczną i elektryfikację w sektorze budowlanym, lata 2015-2021.
Źródło: opracowanie MAE.
Za dużą część omawianego wzrostu ma odpowiadać silnie rosnący udział sprzedaży samochodów elektrycznych w całościowej sprzedaży pojazdów. Pomimo ogromnego spadku, jaki zanotował sektor sprzedaży samochodów w 2020 roku, udział pojazdów elektrycznych w całościowej sprzedaży pojazdów nieprzerwanie wzrasta. Zdaniem MAE wynika to z efektywności użytej w nich technologii – pomimo spadającego poziomu dopłat coraz więcej ludzi decyduje się na zakup „elektryka”. MAE oczekuje kontynuacji tego trendu w przyszłości. Konsumenci mają wydawać coraz więcej na elektryczne samochody, a spowodowane ma to być zwiększoną dostępnością, malejącymi kosztami technologii oraz coraz wyższymi cenami aut spalinowych, na które nakładane są dodatkowe opłaty przerzucane przez koncerny na klientów. Co więcej, za niemal całość wzrostu udziału samochodów elektrycznych w ogóle sprzedanych aut w 2020 roku odpowiadała Europa – naturalnie ma to związek z coraz bardziej wymagającymi normami WLTP. Jako ciekawostkę z branży motoryzacyjnej dodamy, iż połowę samochodów sprzedanych w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku stanowiły… SUVy (z wyłączeniem pikapów i pojazdów użytkowych).
Udział samochodów elektrycznych w rynku pojazdów oraz udział wydatków na zakup pojazdów elektrycznych, lata 2011-2020
Źródło: opracowanie MAE.
Zobacz także: Inwestycje w energetykę będą rosły, ale i tak są za małe aby Polska osiągnęła neutralność klimatyczną w 2050 roku
Magazyny energii mają się świetnie, choć stanowią tylko małą część rynku, a inwestycje w sieci elektroenergetyczne wreszcie mają odbić
MAE za dobrą wiadomość uznaje wzrastające po raz pierwszy od 4 lat nakłady inwestycyjne na sieci elektroenergetyczne, które na obecnym poziomie, zdaniem agencji, zasługują na znacznie większy udział w ogóle inwestycji. Podczas gdy w Europie poziom inwestycji od lat pozostaje bez zmian, a w Indiach konsekwentnie spada, w 2021 roku to Chiny i Stany Zjednoczony mają odpowiadać za wzrost inwestycji w tym segmencie – rozwijająca się dynamicznie gospodarka Chin wymaga wielkich nakładów inwestycyjnych, aby zmodernizować swoją strukturę sieci przesyłowych oraz doprowadzić energię elektryczną w nowe miejsca. Podobny problem ma Polska, choć u nas w tej kwestii, póki co, niewiele się dzieje. Warto przypomnieć, że – wraz z nakładami inwestycyjnymi na magazyny energii – jest to nominalnie trzeci co do wielkości rodzaj nakładów inwestycyjnych w energetyce.
Segment inwestycji w magazynowanie energii od lat bardzo dynamicznie wzrasta (z drobnymi korektami trendu), a odpowiadają za to przede wszystkim Chiny i Stany Zjednoczone. Pomimo pandemii, inwestycje w magazyny energii wzrosły w 2020 roku o prawie 40%, do 5,5 miliarda dolarów. Biorąc pod uwagę silne tempo rozwoju sektora i dużą liczbę projektów, trend ten powinien się utrzymać także w 2021 roku. Inwestycje w magazyny energii stosowane w infrastrukturze sieciowej do bilansowa szczytów produkcji i zapotrzebowania wzrosły rok do roku o ponad 60%, co – zdaniem MAE – wynikało z impulsu do inwestowania w OZE oraz wzrastającej popularności aukcji hybrydowych. Co więcej, oprócz wzrostu nakładów, średnie koszty ponownie znacząco spadały, średnio o 20% w 2020 roku. Trend ten również ma się utrzymać w 2021 roku, co oznacza, że czasy świetności dla magazynów energii dopiero nadchodzą – w 2020 roku same tylko Chiny zainstalowały dodatkowo 1 GW mocy magazynowej, a MAE przewiduje, że największe nakłady inwestycyjne w 2021 roku i ogromny wzrost na tej przestrzeni będą udziałem Stanów Zjednoczonych.
Nakłady inwestycyjne na magazyny energii, lata 2014-2021.
Źródło: opracowanie MAE.
Inwestycje venture capital w startupy z sektora OZE mają się bardzo dobrze, zwłaszcza w Europie, choć dużych transakcji było w 2020 roku znacznie mniej
Mimo iż startupy z branży czystej energii – pomimo kryzysu wywołanego pandemią wirusa SARS-CoV-2 – wciąż przyciągały inwestorów z sektora VC, rynek stracił swój wcześniejszy impet w pierwszej połowie 2020 roku. Inwestycje VC w sektor energetyki zmalały w 2020 roku względem 2019 roku, spadając do 3,5 miliarda dolarów. Kwoty te wciąż są znacznie niższe niż kwoty wydawane przez rządy i przedsiębiorstwa prywatne na badania i rozwój w dziedzinie energii, jednak nie neguje to znaczenia prywatnego kapitału wysokiego ryzyka we wzroście sektora OZE. Zdaniem MAE, kapitał ten pozwala na tworzenie zdrowego rynku o proporcjonalnej strukturze i zwiększanie skali przemian technologicznych, które w najbliższej przyszłości będą miały bardzo duże znaczenie we wzroście sektora. Wartość dużych transakcji w 2020 roku była znacznie niższa niż w ostatnich latach, przy całkowitym braku miliardowych transakcji dotyczących spółek na wczesnym etapie rozwoju w sektorze elektromobilności, które mocno zwiększały łączne kwoty w latach 2016-2019. Po wyłączeniu dużych transakcji o wartości powyżej 150 milionów dolarów (w ramach pojedynczej transakcji), łączna wartość inwestycji VC w energetykę w 2020 roku wyniosła globalnie około 3,1 miliarda dolarów, czyli znacznie powyżej poziomów z lat 2012-2018, choć mniej niż w 2019 roku. Co więcej, łączna liczba transakcji – także tych, dla których dane finansowe nie są dostępne – wzrosła w 2020 roku o aż 17%. Duży udział w tym miała Europa, która utrzymała silny trend zwiększania swojego udziału w globalnych inwestycjach w startupy energetyczne będące na wczesnym etapie rozwoju, ponieważ łączna wartość tego typu transakcji w Europie wzrosła niemal dwukrotnie, równoważąc spadki na pozostałych najważniejszych rynkach – w Chinach i w Stanach Zjednoczonych.
Ożywienie inwestycji w drugiej połowie 2020 roku utrzymało się w pierwszym kwartale 2021 roku, dla którego wstępne dane wskazują na rekordowy kwartał pod względem transakcji VC w sektorze energetycznym w spółki na wczesnym etapie rozwoju. Wiodącą rolę odegrały tu startupy zajmujące się magazynowaniem energii i wodorem w Stanach Zjednoczonych i Europie, choć Chiny również zanotowały kilka dużych rund finansowania, do których należy zaliczyć inwestycje w Svolt, twórcę baterii oraz Leap Motor, spółkę produkującą pojazdy elektryczne.
Globalne inwestycje venture capital w startupy technologiczne z sektora zielonej energii, lata 2010-2020
Źródło: opracowanie MAE.
Zobacz także: Opłacalność instalowania mikroinstalacji paneli słonecznych w domach może się pogorszyć. Resort środowiska proponuje zmiany
Więcej pieniędzy niż możliwości inwestycyjnych, a i tak nie inwestujemy wystarczająco dużo
MAE po raz kolejny podkreśliła, że inwestycje w efektywność energetyczną i elektryfikację – mimo tego, że są duże i ciągle rosną – stanowią jedynie ułamek tego, co powinny stanowić, aby ludzkość była w stanie zrealizować cele energetyczne. Zdaniem MAE w minimalnym scenariuszu, który pozwoli nam uniknąć katastrofy klimatycznej, nakłady inwestycyjne na efektywność energetyczną i elektryfikację, zwłaszcza na transport i budynki, powinny w ciągu obecnej dekady (względem poprzedniej) wzrosnąć o… 150%!
Nawet jeśli inwestycje w czystą energię mają wzrosnąć w 2021 r. o około 7% (a tyle zakładają predykcje MAE), przepływy finansowe rosną szybciej niż rzeczywiste inwestycje kapitałowe. Brakuje wysokiej jakości projektów w zakresie czystej energii i efektywności energetycznej. Sytuację pogarszają nieodpowiednie kanały dystrybucji kierujące dostępne fundusze w nie do końca efektywnych kierunkach oraz brak pośredników zdolnych do dopasowania nadwyżek kapitału do potrzeb przedsiębiorstw i konsumentów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Krótko mówiąc, doszliśmy do czasów, gdzie w kontekście transformacji energetycznej jest więcej pieniędzy niż pomysłów na ich efektywne wydatkowanie.
Nakłady inwestycyjne na efektywność energetyczną i elektryfikację względem rocznych przeciętnych potrzeb inwestycyjnych dla lat 2026-2030
Źródło: opracowanie MAE.
Pierwsza strategia to strategia minimalna anty-katastrofalna opracowana przez MAE, druga strategia ma w sobie dodatkowy element zrównoważonego rozwoju, a trzecia jest tym, co potrzebne byłoby do osiągnięcia globalnej zerowej emisji netto do 2050 roku (mimo tego, że strategia jest na lata 2026-2030). Dobrze widać tu, że energia odnawialna i nakłady na sieci elektroenergetyczne stanowią sektory wymagające największych inwestycji. Warto zauważyć, iż postulowany jest procentowo ogromny wzrost inwestycji w magazyny energii.
