Alert europejski: Jest porozumienie UE ws. energetyki jądrowej i rynku mocy
17 października Rada UE osiągnęła porozumienie (podejście ogólne) w sprawie wniosku dotyczącego zmiany projektu unijnego rynku energii elektrycznej. Pozwoli to prezydencji Rady rozpocząć negocjacje z Parlamentem Europejskim w celu osiągnięcia ostatecznego porozumienia i zakończenia procesu legislacyjnego.
Obszar legislacyjny
W następstwie wzrostu cen energii po pandemii COVID-19 i rosyjskiej agresji na Ukrainę, Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen w swoim orędziu o stanie Unii w 2022 r. (SOTEU) zapowiedziała reformę rynku energii, która została później potwierdzona w programie prac Komisji na 2023 r.
14 marca 2023 r. Komisja Europejska opublikowała wniosek ustawodawczy pakietu dokumentów legislacyjnych mających na celu poprawę struktury rynku energii elektrycznej w UE. Reforma struktury rynku energii zawiera pakiet zmian przepisów zawartych w rozporządzeniu w sprawie energii elektrycznej (UE) 2019/943, dyrektywie w sprawie energii elektrycznej (UE) 2019/944 i rozporządzeniu (UE) nr 1227/2011 (REMIT).
O sprawie pisaliśmy w kwietniu br.: https://strefainwestorow.pl/w-zielonej-strefie/energetyka/alert-europejski-parlament-europejski-reforma-rynku-energii
Ścieżka legislacyjna
Konsultacje publiczne zestawu regulacji, organizowane przez Komisję Europejską trwały w okresie styczeń-luty br. Sam pakiet zawierający poprawki do poszczególnych regulacji został zaprezentowany dnia 14 marca br. i skierowany do prac w Parlamencie Europejskim.
Jednostką odpowiedzialną za przygotowanie propozycji nowelizacji pakietu regulacji była Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER). W Parlamencie dokumentami zajmowały się 4 komisje: Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) [komisja przewodząca pracom], Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), Komisja Budżetu (BUDG) oraz Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO). Kluczowymi osobami w przypadku w/w pakietu byli: Nicholas Gonzalez Casares (S&D) – poseł sprawozdawca oraz pozostali posłowie (tzw. cienie): Maria da Graça Carvalho (EPP), Morten Petersen (Renew), Paolo Borchia (Tożsamość i Demokracja) oraz Marina Mesure (Grupa Lewicy).
Projekt sprawozdania został opublikowany 12 maja br. W sprawozdaniu zaproponowano pewne korekty do wniosku Komisji, zwłaszcza w odniesieniu do projektu kontraktów CfD, tak aby lepiej wspierały one oszczędność energii, a także wrażliwych konsumentów. Korekty dotyczyły również projektów umów PPA, na przykład poprzez ułatwienie wejścia na rynek mniejszym podmiotom. Zaproponowano również przyspieszenie rozwoju sieci i bardziej elastyczne ustalenia dotyczące połączeń, a także wymierne krajowe cele w zakresie reagowania na popyt i magazynowania. Dalsze zmiany dotyczą zwiększenia roli usług ładowania pojazdów elektrycznych i wzmocnienia praw konsumentów. Komisja ITRE głosowała nad sprawozdaniem 19 lipca, a już 14 września na posiedzeniu plenarnym posłowie dali zielone światło do rozpoczęcia negocjacji z Radą.
17 października br. dokumenty związane z reformą rynku energii były przedmiotem dyskusji w Radzie UE, która osiągnęła porozumienie (podejście ogólne) w sprawie propozycji zmiany projektu unijnego rynku energii elektrycznej. Tym samym umożliwiło to obecnej prezydencji hiszpańskiej na rozpoczęcie negocjacji z Parlamentem Europejskim w celu osiągnięcia ostatecznego porozumienia.
Zapraszamy do subskrybowania newslettera legislacyjnego https://alerty-legislacyjne.strefainwestorow.pl/
Co z tego wynika?
Jak informuje Rada UE:
- „Reforma ma ustabilizować długoterminowe rynki energii elektrycznej poprzez pobudzenie rynku umów zakupu energii (PPA), upowszechnienie dwustronnych kontraktów różnicowych (CfD) i poprawę płynności rynku terminowego. Rada uzgodniła, że państwa członkowskie będą promować zawieranie umów zakupu energii, usuwając nieuzasadnione bariery oraz nieproporcjonalne lub dyskryminujące procedury lub opłaty. Środki te mogą obejmować m.in. wspierane przez państwo systemy gwarancji po cenach rynkowych, gwarancje prywatne lub instrumenty łączące popyt na umowy PPA”.
- „Przepisy dotyczące dwustronnych kontraktów CfD będą miały zastosowanie dopiero po upływie trzyletniego okresu przejściowego (pięciu lat w przypadku projektów dotyczących morskich aktywów hybrydowych połączonych z co najmniej dwoma strefami przetargowymi) od wejścia w życie rozporządzenia, aby zachować pewność prawną dla trwających projektów. Rada dodała elastyczność w zakresie sposobu redystrybucji przychodów generowanych przez państwo za pośrednictwem dwukierunkowych kontraktów CfD. Przychody będą redystrybuowane do odbiorców końcowych i mogą być również wykorzystywane do finansowania kosztów systemów bezpośredniego wsparcia cenowego lub inwestycji mających na celu obniżenie kosztów energii elektrycznej dla odbiorców końcowych”.
- „Doprecyzowano przepisy o ochronie odbiorców. Zgodziła się wzmocnić ochronę konsumentów poprzez ustanowienie swobodnego wyboru dostawcy i możliwości dostępu do dynamicznych cen energii elektrycznej, umów na czas określony i umów po stałej cenie, chyba że dostawcy nie oferują umów na czas określony i pod warunkiem, że nie zmniejszy to ogólnej dostępności umów na czas określony”.
- „Zaakceptowano bardziej rygorystyczne niż wcześniej zasady dla dostawców w ich strategiach zabezpieczania cen, aby chronić klientów przed wahaniami na rynkach hurtowych. Rada zgodziła się chronić wrażliwych klientów przed odłączeniami poprzez wprowadzenie systemów "dostawcy ostatniej instancji" w celu zapewnienia ciągłości dostaw przynajmniej dla odbiorców w gospodarstwach domowych, jeśli takie systemy jeszcze nie istnieją”.
- „Uzgodniono również, że wszyscy odbiorcy będą mieli prawo do korzystania z systemów współdzielenia energii (wykorzystywanie, współdzielenie i przechowywanie samodzielnie wytworzonej energii) oraz że wszystkie prawa konsumentów zostaną rozszerzone na odbiorców końcowych zaangażowanych w systemy współdzielenia energii. Zgodnie z obecnymi przepisami, państwa członkowskie mogą stosować ceny regulowane dla ubogich energetycznie i wrażliwych gospodarstw domowych, a także jako środek przejściowy dla gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorstw, niezależnie od tego, czy występuje kryzys cen energii elektrycznej. Reforma dodaje tymczasową opcję stosowania cen regulowanych, nawet poniżej kosztów, dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w czasach kryzysu”.
Kluczowymi elementami porozumienia Rady były jednak fragmenty dot. zarówno funkcjonowania mechanizmu rynku mocy, jak i kwestii związanych z energią atomową:
RYNEK MOCY:
- „Mechanizmy zdolności wytwórczych to środki wsparcia, które państwa członkowskie mogą wprowadzać, by wynagradzać elektrownie w celu zagwarantowania średnio- i długoterminowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Rada zgodziła się usunąć tymczasowy charakter takich środków”.
- „Wprowadzono ustępstwo od istniejących wymogów dotyczących limitów emisji CO2 dla wytwórców, którzy mają otrzymać wsparcie z mechanizmów zdolności wytwórczych, na ściśle określonych warunkach i do 31 grudnia 2028 r.”
- „Państwa członkowskie zgodziły się również, że należy uprościć procedury zatwierdzania mechanizmów zdolności wytwórczych. Rada zaproponowała zmiany koncentrujące się na usprawnieniu procedury w obecnych ramach mechanizmu zdolności wytwórczych. Zwróciła się również do Komisji o przedłożenie szczegółowego sprawozdania oceniającego dalsze możliwe sposoby uproszczenia procesu stosowania mechanizmów zdolności. Po raporcie, trzy miesiące po wejściu w życie rozporządzenia, miałyby zostać przedstawione propozycje uproszczenia tego procesu”.
KONTRKATY RÓŻNICOWE A ENERGIA ATOMOWA:
- „Dwustronne kontrakty różnicowe (długoterminowe kontrakty zawierane przez podmioty publiczne w celu wsparcia inwestycji, które uzupełniają cenę rynkową, gdy jest ona niska i wymagają od wytwórcy zwrotu kwoty, gdy cena rynkowa jest wyższa niż określony limit, aby zapobiec nadmiernym nadzwyczajnym zyskom) będą obowiązkowym modelem stosowanym, gdy finansowanie publiczne jest zaangażowane w kontrakty długoterminowe, z pewnymi wyjątkami. Dwustronne kontrakty różnicowe miałyby zastosowanie do inwestycji w nowe instalacje wytwarzające energię elektryczną w oparciu o energię wiatrową, słoneczną, geotermalną, wodną bez zbiornika i jądrową. Zapewniłoby to przewidywalność i pewność”.
Ten ostatni fragment był mocno kwestionowany przez Niemcy, Austrię i Luksemburg, które nie tylko historycznie były przeciwne energetyce jądrowej, ale także zgłaszały swoje obawy dot. możliwej przewagi konkurencyjnej Francji w związku z umożliwieniem subsydiowania swoich elektrowni atomowych.
