W 2023 r. wzrósł udział podatków w cenach paliw w Polsce. Bliska przyszłość przyniesie nową opłatę klimatyczną wynoszącą około 50 groszy na litrze
W Polsce nadal istnieje duża przestrzeń do zwiększenia udziału podatków w cenie paliw, co w sytuacji rosnącego problemu z finansami publicznymi będzie dla rządu niezwykle kuszące. Nie bez znaczenia są także nowe regulacje klimatyczne w Unii Europejskiej wymuszające nowe opłaty.
Porównanie cen paliw w Polsce z rynkami unijnymi
Analiza cen paliw w Polsce w kontekście innych krajów Unii Europejskiej zaprezentowana w raporcie POPiHN za 2023 r. pokazuje, że po przeliczeniu na euro, ceny paliw w Polsce były jednymi z najniższych w UE. W grudniu 2023 roku, średnia cena detaliczna benzyny 95 w Polsce była o 8% niższa od średniej unijnej, a oleju napędowego o 6% niższa. W porównaniu do grudnia 2022 roku, różnice te zmniejszyły się odpowiednio o 3 i 2 punkty procentowe.
Natomiast udział podatków w cenie detalicznej benzyny 95 nie przekraczał poziomu 50% w 8 krajach UE, w tym w Polsce (to o 4 mniej niż przed rokiem). W przypadku oleju napędowego 4 kraje przekroczyły 50% limit i nie ma wśród nich Polski (to o 3 więcej niż rok wcześniej), a średni udział podatków wyniósł 45% (przy 41% rok wcześniej).
Te dane pokazują dwie kwestie. Po pierwsze istnieje duża przestrzeń do podwyższenia podatków od paliw w Polsce, co w sytuacji rosnącego problemu z finansami publicznymi będzie dla rządu niezwykle kuszące. Po drugie, widać już wyraźnie tendencję, że podatki od paliw systematycznie rosną w całej Unii Europejskiej.
Udział podatków w cenie paliwa rośnie
Średnia kwotowa wysokość płaconych podatków od paliw w Polsce w 2023 roku wzrosła w porównaniu do roku 2022. Udział podatków w cenie benzyny 95 osiągnął poziom 46%, co stanowi wzrost o 13 punktów procentowych w porównaniu do średniej wartości z 2022 roku. W przypadku oleju napędowego udział ten wzrósł do 43%, co oznacza wzrost o 14 punktów procentowych.
Głównym powodem wzrostu podatków od paliwa w Polsce była rezygnacja z tarcz antyinflacyjnych obowiązujących w 2022 roku oraz przywrócenie pełnej stawki podatku VAT na paliwa do 23%. Kwota podatków płaconych fiskusowi za każde 1000 litrów sprzedanego paliwa wzrosła średnio o około 800 zł dla benzyny 95 i o około 750 zł dla oleju napędowego.
Jednak społeczeństwo dobrze zniosło podwyżki, co powinno ułatwić ich kontynuację w nadchodzących latach.
Podatki od paliwa w Polsce będą nadal rosły
Nie bez znaczenia w kontekście spodziewanych podwyżek są również regulacje europejskie wpływające na rynek krajowy np. implementacja unijnej dyrektywy (2023/959) rozszerzającej system ETS2 na branżę transportową i budownictwo.
W rozdziale IVa dyrektywy mowa o tym, że „państwa członkowskie mogą nałożyć na składy węgla, stacje paliw i dostawców gazu obowiązki takie jakie dziś mają fabryki czy elektrociepłownie lub nałożyć równoważny w skutkach podatek od paliw”.
Wdrażanie nowych przepisów opóźni się, bo powinno mieć miejsce do 30 czerwca 2024 r. Zdaniem większości komentatorów skutki odczujemy w okolicach 2027 r. i będzie to około 50 groszy na litrze paliwa.
