Rząd przyjął projekt ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Ostateczna wersja zakłada szereg ograniczeń i zasad dla funduszy inwestycyjnych, które będą prowadzić rachunek PPK. Sprawdzamy dokładnie jak będzie wyglądać polityka inwestycyjna PPK i czy może to wpłynąć na spółki giełdowe. Oto jak będą inwestowane pieniądze przyszłych emerytów.
W założeniu PPK mają stanowić powszechny system dobrowolnych programów oszczędzania na emeryturę w sektorze przedsiębiorstw. Środki zgromadzone na rachunku będą w całości prywatne, a składkę ma odprowadzać pracodawca i pracownik.
Zobacz więcej: Pracownicze Plany Kapitałowe czym są i jak pozwolą oszczędzać na emeryturę
Jednym z celów PPK, poza podwyższeniem emerytur, jest także stworzenie długoterminowych produktów inwestycyjnych i przyśpieszenie rozwoju lokalnego rynku kapitałowego. Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej jak będzie wyglądać polityka inwestycyjna funduszy prowadzących rachunek PPK. Jakie zasady i ograniczenia muszą być przez nie spełnione? I w jakim stopniu te zmiany odczują spółki giełdowe.
W tym miejscu zaznaczamy również, że w ostatecznej wersji projektu ustawy rozszerzono katalog podmiotów oferujących PPK. Będę mogły je prowadzić nie tylko fundusze inwestycyjne, ale także zakłady ubezpieczeń oraz powszechne towarzystwa emerytalne, co również nie pozostanie bez wpływu na rynek giełdowy.
Jak będą inwestowane pieniądze w pracowniczych planach kapitałowych PPK?
W ramach PPK fundusze będą mogły inwestować w papiery dłużne i akcje. Ustawodawca posługuje się tutaj takimi pojęciami jak część dłużna i część udziałowa portfela inwestycyjnego funduszu.
W części dłużnej fundusze mogą inwestować m.in. w obligacje, bony skarbowe, listy zastawne, certyfikaty depozytowe lub depozyty bankowe. Chodzi więc głównie o inwestowanie w bezpieczne papiery dłużne. W części udziałowej ustawodawca pozwala na zakup akcji, praw do akcji, praw poboru lub innych udziałowych instrumentów emitowanych przez spółki publiczne notowane na GPW.
Łączna wartość inwestycji lokowana zagranicą nie może przekroczyć 30%.
Fundusz zdefiniowanej daty i ryzyko inwestycyjne zależne od wieku
Środki gromadzone przez uczestnika PPK mają być lokowane w funduszu zdefiniowanej daty właściwym dla jego wieku. W ramach PPK będzie wyodrębnionych minimum 5 takich funduszy. Mają się one różnić sposobem alokacji aktywów pomiędzy papierami dłużnymi a akcjami.
Jak to działa w praktyce? W zależności od wieku, oszczędzający w ramach PPK, mają być przypisani do konkretnego funduszu zdefiniowanej daty, który będzie różnić się od innych ekspozycją na ryzyko inwestycyjne. Im młodszy uczestnik PPK, tym większa będzie część udziałowa jego portfela inwestycyjnego, czyli głównie inwestycji w akcje. Natomiast wraz z upływem czasu powinna zwiększać się część dłużna na rachunku PPK, a więc zakupu bezpiecznych papierów dłużnych takich jak obligacje skarbowe.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, w ten sposób ustawodawca chce zapewnić coraz większe bezpieczeństwo środków zgromadzonych w PPK przez uczestników zbliżających się do wieku emerytalnego.
Na celowniku PPK będą głównie akcje dużych spółek
W części udziałowej portfela inwestycyjnego funduszu, ustawodawca dokładnie określił w jakie spółki i w jakim procencie będzie można inwestować zgromadzone środki na rachunku PPK. Są to głównie duże spółki z WIG20 i mWIG40. To o tyle zaskakujące, że w OFE nie ma tego rodzaju precyzyjnych benchmarków.
Art. 37 ust.13 projektu ustawy o PPK wskazuje, że fundusz zdefiniowanej daty w ramach części udziałowej portfela może lokować:
- nie mniej niż 50% aktywów netto w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe emitowane przez spółki publiczne wchodzące w skład indeksu WIG20 lub instrumenty pochodne, dla których instrumentem bazowym są akcje tych spółek lub indeks WIG20
- nie więcej niż 20% aktywów netto w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe emitowane przez spółki publiczne wchodzące w skład indeksu mWIG40 lub instrumenty pochodne, dla których instrumentem bazowym są akcje tych spółek lub indeks mWIG40
- nie więcej niż 20% aktywów netto w ramach części udziałowej w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe emitowane przez spółki publiczne notowane na GPW SA w warszawie inne niż wymienione w pkt 1 i 2 powyżej oraz spółki notowane na rynku NewConnect oraz na innych zorganizowanych rynkach w Polsce oraz instrumenty pochodne, dla których instrumentem bazowym są akcje tych spółek oraz indeksów rynków, na których są notowane
- nie mniej niż 20% aktywów netto w akcje, prawa do akcji, prawa poboru lub inne instrumenty udziałowe będące przedmiotem obrotu na rynku zorganizowanym w państwie należącym do OECD innym niż Rzeczpospolita Polska lub instrumenty pochodne, dla których instrumentem bazowym są te instrumenty udziałowe lub indeksy tych instrumentów.
Polityka inwestycyjna funduszy prowadzących PPK będzie zatem mocno ograniczona. Swoje wątpliwości i obawy w tej kwestii zgłosił Narodowy Bank Polski (NBP).
NBP: struktura lokat funduszy zdefiniowanej daty może prowadzić do powstawania baniek cenowych na GPW
Zmiany w projekcie ustawy dotyczące polityki inwestycyjnej funduszy zarządzających PPK zostały wprowadzone dopiero w lipcu. Swoje oficjalne stanowisko w tej sprawie zgłosił Narodowy Bank Polski. Zwrócił uwagę, że koncentracja napływu znacznych środków do wąskiej grupy spółek może powodować nadmierne wzrosty cen akcji spółek wchodzących w skład indeksu WIG20, a nawet w szczególnych przypadkach prowadzić do powstawania baniek cenowych na GPW.
- W art. 37 ust. 13 przedłożonego projektu wprowadzono zapis, zgodnie z którym w ramach części udziałowej portfela funduszu nie mniej niż 50% aktywów netto powinno być ulokowane w akcje (i powiązane z nimi instrumenty) spółek wchodzących w skład indeksu WIG20. Oznacza to koncentrację napływu znacznych środków do dosyć wąskiej grupy spółek. Ogranicza to możliwości uzyskania korzyści z dywersyfikacji inwestycji z punktu widzenia uczestników PPK oraz rodzi obawy, że taka koncentracja popytu może skutkować nadmiernymi wzrostami cen akcji spółek wchodzących w skład indeksu WIG20, prowadząc do istotnego zróżnicowania dynamiki zmian w tym segmencie rynku oraz pozostałych spółek notowanych na GPW w Warszawie – czytamy w oficjalnym stanowisku NBP.
Uwagi NBP nie zostały uwzględnione w żadnym zakresie. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi argumentowało m.in., że w długim terminie następuje proces wyrównania krótkoterminowych wahań, zaś trend cen aktywów wyznaczają czynniki fundamentalne w postaci wzrostu gospodarczego (PKB).
Niemniej jednak pod tym względem PPK będą trochę przypominać OFE, gdzie udział akcji spółek z indeksu WIG20 faktycznie wynosił pomad 50%. Można to uznać za pewien sposób zabezpieczenia funduszy przed ryzykiem utarty płynności. Z drugiej strony trzeba też zauważyć, że ponad połowa spółek z WIG20 to spółki z udziałem Skarbu Państwa.
Bez wątpienia projekt ustawy o PPK uchwalony przez rząd znacznie różni się od jego pierwotnej wersji. Zamiast samych funduszy inwestycyjnych, PPK będą mogły prowadzić także zakłady ubezpieczeń oraz powszechne towarzystwa emerytalne. Ponadto ustawodawca dokładnie określił ramy polityki inwestycyjnej PPK, o czym wcześniej nie było mowy. Natomiast szczegółowe uregulowania dotyczące części udziałowej portfela inwestycyjnego mogą budzić wiele wątpliwości i to w dużej mierze uzasadnionych.
