Prywatyzacja emerytur. Transnarodowa kampania na rzecz reformy zabezpieczenia społecznego.

Udostępnij

Sięgnąłem po tę pozycję ze względu na całe zamieszanie jakie miało miejsce, wokół reformy OFE, jaką polski Rząd zaproponował pod koniec czerwca 2013 roku. Chciałem oderwać się od nasiąkniętej emocjami i nie popartej żadnymi faktami dyskusji. W skrócie książka pokazuje naturalną rzecz. To że nic na świecie nie dzieje się przypadkiem oraz, że nic nie jest tylko białe albo czarne. Są różnego rodzaju grupy interesu, które wpływają na politykę krajów, czego najlepszym przykładem jest światowa kampania na rzecz prywatyzacji emerytur. Sama książka nie zawiodła moich oczekiwań, chociaż ma ona charakter rozprawy naukowej. W tym przypadku jest to moim zdaniem zdecydowany atut, gdyż omawianie kontrowersyjnego tematu, jakim jest bez wątpienia prywatyzacja emerytur, jest pozbawione emocji. Pierwsze rozdziały są poświęcone w związku z tym metodologii jaka została przyjęta do analizy problemu przez autora. Co ciekawe sam autor Mitchell A. Orenstein jest wybitnym znawcą tematu prywatyzacji emerytur i wieloletnim współpracownikiem Banku Światowego. Temat prywatyzacji emerytur jest w związku z tym omówiony od A do Z. Począwszy od samej genezy pomysłu, aż po dokładny opis tego jak reforma była wdrażana w poszczególnych krajach. Ciekawostką jest to, że protoplasta całej reformy, czyli Chile nie do końca wprowadzały reformę emerytalną bez udziału organizacji zewnętrznych. Każdy może sprawdzić kim byli Chicago Boys i gdzie studiowali. Ciekawe jest też to, że jeszcze do 1994 roku międzynarodowe organizacje, jak Bank Światowy, MFW czy USAID bardzo sceptycznie podchodziły do tematu prywatyzacji emerytur. Organizacje publikowały wiele krytycznych opracowań, które poddawały w wątpliwość skuteczność tego rozwiązania. Wszystko zmieniło się w wyżej wymienionym roku, kiedy Bank Światowy opublikował pracę pod tytułem "Averting the Old Age Crisis". Od tego momentu BŚ nie opublikował już nigdy żadnej pracy podważającej sensowność prywatyzacji emerytur. Dodatkowo, od tego roku datuje się też rozpoczęcie transnarodowej kampanii na rzecz prywatyzacji emerytur przez bank światowy, MFW i USAID. W ramach prowadzenia kampanii organizacje oferowały i organizowały dla zainteresowanych tematem:

Konferencje i seminaria, prezentujące zbawienny wpływ prywatyzacji emerytur (szukanie poparcia).
Bank Światowy oferował za darmo skomplikowane oprogramowanie, ułatwiające modelowanie wpływu reformy na gospodarkę danego kraju (tworzenie rozwiązań dla zainteresowanych krajów).
Finansowano wszelkiego rodzaju badania opinii publicznej i kampanie PR, promujące prywatyzację emerytur.
Finansowano samą reformę emerytalną.
Oferowano pożyczki dla krajów, które zdecydowały się na prywatyzację emerytur.
W wielu przypadkach delegowano całe zespoły swoich specjalistów, które pracowały i wdrażały reformę w danych krajach.

Z naszego punktu widzenia największą wartością książki jest dokładny opis tego, jak przeprowadzono prywatyzację emerytur w Polsce (rozdział 5 od strony 147). Dowiadujemy się z niego, że:

Polska jest jedynym krajem postkomunistycznym, w którym można znaleźć dowody na to, że pracowano nad pomysłem prywatyzacji emerytur jeszcze przed 1994 rokiem.
Pierwszy raz oficjalnie projekt prywatyzacji emerytur zaprezentował ówczesny minister finansów Grzegorz Kołodko w 1994 roku. Projekt jednak przepadł ze względu na sprzeciw ówczesnego ministra pracy Leszka Millera.
Kolejny projekt reformy emerytalnej stworzył doradca Grzegorza Kołodki, Marek Mazur.
Przy wdrażaniu nowego projektu Ministerstwu Finansów pomogło rozległe, sponsorowane przez USAID badanie opinii publicznej pokazujące, że Polacy uznali propozycje Ministerstwa Pracy za zbyt nieśmiałe i oczekiwali bardziej radykalnych zmian.
Bank Światowy został poproszony przez Polskę o pokrycie kosztów utworzenia Biura Pełnomocnika do spraw reformy emerytalnej, co też uczynił. Szefem biura został pracownik BŚ, Michał Rutkowski.
W Polsce reforma emerytalna została przeprowadzona przez dwa rządy SLD i AWS.
ZUS nie przeciwstawiał się reformie. Wynikało to z tego, że wciąż utrzymywał status "lidera" w zakresie emerytur.
Program reformy "Bezpieczeństwo dzięki różnorodności" zyskał ogólne poparcie polskiej Komisji Trójstronnej w kwietniu 1997 roku.
Akty prawne związane z reformą emerytalną zostały przyjęte w Sejmie z poparciem na poziomie 90%.
Polska podjęła duża kampanię publiczną, informującą o reformie emerytalnej w kwietniu 1997 roku. Została ona sfinansowana przez USAID.

W książce znajduje się dużo więcej informacji i wiedzy na temat zagadnienia, związanego z prywatyzacją emerytur. Problem jest dużo bardziej rozległy niż nam się wydaje, dlatego też zainteresowanych odsyłam do tej pozycji. Wnioski są takie, że instytucje transnarodowe mają potężny wpływ, zwłaszcza na biedne kraje. Skutecznie ich wpływowi mogą się przeciwstawić jedynie bogate gospodarki. Największą ciekawostką jest to, że kiedy w 2004 roku George W. Bush chciał wprowadzić prywatyzację emerytur w USA, to spotkało się to z ogromnym oburzeniem opinii publicznej. Sprzeciw był tak duży, że musiał z pomysłu szybko zrezygnować, a temat już nigdy od tamtego czasu nie powrócił. Pozdrawiam i życzę dużych zysków, Paweł Biedrzycki