Europa reaguje na „zielony protekcjonizm” USA i ogłasza własną strategię dla przemysłu. Skorzysta PKN Orlen i KGHM
Komisja Europejska przedstawiła założenia do nowej zielonej strategii dla przemysłu. Po raz pierwszy urzędnicy z Brukseli uwzględnili w dokumencie tej rangi małe modułowe reaktory jądrowe (SMR). Europejskie działania są odpowiedzią na warty prawie 400 mld USD amerykański program Inflation Reduction Act.
Net-Zero Industry Act
Komisja Europejska przedstawiła (16 marca) projekt „Net-Zero Industry Act” mający na celu promowanie zielonego przemysłu w Europie. To kluczowy element nowej strategii przemysłowej w ramach forsowanego przez Komisję Europejską „Zielonego Ładu”, a przy okazji odpowiedź Unii Europejskiej na ogromny zielony pakiet stymulacyjny amerykańskiej gospodarki. Zgodnie z propozycją Komisji co najmniej 40% zapotrzebowania na czyste technologie w UE będzie wytwarzane do 2030 roku na obszarze państw członkowskich.
W ramach projektu określono cele dla technologii uznanych za niezbędne do dekarbonizacji europejskich gospodarek, aby zapobiec pogłębianiu zależności UE od państw trzecich, takich jak Chiny. Wśród technologii uznanych za "strategiczne" znajdują się między innymi fotowoltaika, wiatr onshore i offshore, baterie i magazyny energii, pompy ciepła i energia geotermalna, elektrolizery i ogniwa paliwowe, biometan, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla oraz technologie sieciowe.
Komisja Europejska zauważyła SMR-y
W dokumencie pojawia się również kwestia energii jądrowej, której brakowało w pierwotnej wersji dokumentu. Ostatecznie projekt jest niejednoznaczny - energia jądrowa nie jest uwzględniona na liście strategicznych technologii net-zero, ale w innym miejscu w dokumencie formalna definicja technologii net-zero obejmuje "zaawansowane technologie do produkcji energii z procesów jądrowych z minimalnym odpadem z cyklu paliwowego" oraz "małe reaktory modułowe" (tzw. SMR-y). https://twitter.com/LukaszWilkosz/status/1636487344265080834?s=20
Będzie to skutkować z pewnością ostrym sporem lobbingowym wewnątrz UE. Wiele krajów członkowskich robi wszystko, by zwalczać technologie jądrowe, mimo że są one zeroemisyjne i mogą stabilizować system energetyczny, w którym rośnie ilość OZE.
Kluczowa dla JSW decyzja KE: węgiel koksowy pozostaje surowcem krytycznym dla UE
Z drugiej strony ciężko ignorować szybko rozwijającą się technologię jaką są SMR-y. Zgodnie z informacjami podanymi przez Polski Instytut Ekonomiczny: na wysoki, długoterminowy potencjał rozwoju SMR wskazują liczne międzynarodowe instytucje. Według Agencji Energii Jądrowej (Nuclear Energy Agency – NEA), moc zainstalowana reaktorów SMR na świecie może osiągnąć do 375 GW w 2050 r. (21 GW w 2035 r.). Brytyjskie Narodowe Laboratorium Jądrowe (National Nuclear Laboratory) prognozuje, że moc zainstalowana SMR w 2035 r. może wynosić od 65 GW do 85 GW, co przełoży się na wartość rynku od 284 mld EUR do 454 mld EUR. Instytut Energetyki Jądrowej (Nuclear Energy Institute) z USA ocenia natomiast, że moc zainstalowana SMR niezbędna do realizacji celów klimatycznych instytucji i firm z nim stowarzyszonych wyniesie 90 GW w 2050 r.
Co z tego wynika?
Działania KE są odpowiedzią na wprowadzenie w życie amerykańskiego programu Inflation Reduction Act (IRA) w styczniu tego roku. Program ten ma na celu wsparcie transformacji energetycznej i technologicznej przemysłu USA poprzez przeznaczenie na ten cel 369 miliardów dolarów. Wprowadzenie IRA wzbudza obawy w Europie, m.in. ze względu na zaszyty w nim protekcjonizm oraz ryzyko przeniesienia inwestycji europejskich firm do USA, gdzie mogą korzystać z ulg podatkowych, korzystnych regulacji i niższych kosztów energii.
Po raz pierwszy KE uwzględnia w projekcie nowej strategii przemysłowej technologię małych modułowych reaktorów jądrowych. Z pewnością rozbudzi to ostrą dyskusję wśród państw członkowskich. Polska jest jednym z pierwszych krajów, gdzie bardzo mocno stawia się na rozwój SMR-ów. W prace nad małymi modułowymi reaktorami jądrowymi są zaangażowane np. PKN Orlen czy KGHM
