Alert europejski: Wiatr dobrych zmian dla unijnej energetyki wiatrowej. Część 1: Energetyka wiatrowa na lądzie

24 października Komisja Europejska zaprezentowała pakiet dokumentów strategicznych zawierający plany działania na rzecz energii wiatrowej w Unii Europejskiej. Dokumenty są pokłosiem przyjętej przez Radę UE dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED III).

Obszar:

9 października Rada Unii Europejskiej przyjęła ostateczny kształt dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED III), która stanowiła jeden z kluczowych elementów pakietu „Fit for 55”. W ramach dyrektywy ustanowiony został unijny cel w zakresie co najmniej 42,5 proc. udziału energii odnawialnej z OZE do 2030 r. (ze zwiększoną ambicją – na zasadzie dobrowolności – do osiągnięcia poziomu 45% ), aby to jednak osiągnąć organ wykonawczy UE wskazał, że „będzie to wymagało znaczonego zwiększenia mocy zainstalowanej energii wiatrowej”.

O dyrektywie RED III pisaliśmy tutaj.

Jak podaje Komisja Europejska: „Energia wiatrowa jest odnawialnym, powszechnie dostępnym w UE i bezpiecznym źródłem energii. Ma ona kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów UE w zakresie dekarbonizacji i dostarczania czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii elektrycznej do naszych gospodarstw domowych, przemysłu i w coraz większym stopniu do sektora transportu. Jest to kluczowa technologia o zerowym zużyciu energii, mająca zasadnicze znaczenie dla zwiększenia konkurencyjności europejskiego przemysłu i strategicznej autonomii. Cel UE w zakresie OZE będzie wymagał wzrostu mocy zainstalowanej z 204 GW w 2022 r. do ponad 500 GW w 2030 r”.

W celu realizacji ambicji polityki energetyczno-klimatycznej, a tym samym założeń regulacyjnych przedstawionych w ramach dyrektywy RED III Komisja Europejska 24 października br. przedstawiła 2 komunikaty zawierające działania strategiczne:

1) Europejski plan działania w zakresie energii wiatrowej,

2) Realizacja ambicji UE w zakresie morskiej energii odnawialnej.

Alert europejski: Nowy kodeks poprawi unijne cyberbezpieczeństwo sieci zasilających

Europejski plan działania w zakresie energii wiatrowej:

Przedstawiony przez Komisję plan określa zestaw środków, które należy pilnie podjąć, aby osiągnąć cel OZE. Co więcej, plan ten z założenia ma także pośrednio wspierać inne sektory czystej energii, w tym sektor solarny. Idea przedstawiona w dokumencie opiera się na 6 głównych filarach określających zarys przyszłych działań Komisji Europejskiej:

1) Przyspieszenie wdrażania OZE poprzez większą przewidywalność i szybsze wydawanie pozwoleń:

• „Wcześniejsze wdrożenie zmienionych przepisów dotyczących energii odnawialnej w ramach nowego programu Accele-RES, w szczególności w celu przyspieszenia procesów wydawania pozwoleń”.

• „Zwiększenie liczby projektów poprzez zobowiązania dotyczące energii wiatrowej, publikację średniookresowych harmonogramów aukcji i krajowych planów długoterminowych”.

• „Przedstawienie przez Komisję planu działania na rzecz rozwoju sieci”.

2) Ulepszenie systemu aukcyjnego:

• „Przeprojektowanie systemu aukcji z obiektywnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami jakościowymi, a także środkami mającymi na celu maksymalizację wskaźnika realizacji projektów”.

• „Identyfikacja zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa w odniesieniu do turbin wiatrowych i powiązanej infrastruktury”.

• „Zwiększenie wykorzystania zamówień strategicznych w kontekście Global Gateway”.

3) Zwiększenie dostępu do finansowania:

• „Ułatwienie dostęp do finansowania UE, zwłaszcza za pośrednictwem funduszu innowacyjnego oraz wzmocnienie dialogu z inwestorami”.

• „Zapewnienie narzędzi i gwarancji zmniejszających ryzyko przez EBI”.

• „Pełne wykorzystanie przez państwa członkowskie zasad pomocy państwa”.

4) Stworzenie uczciwego i konkurencyjnego środowiska międzynarodowego:

• „Ułatwienie producentom z UE dostępu do rynków zagranicznych”.

• „Ścisłe monitorowanie zakłóceń w handlu i ocena wszystkich dowodów domniemanych nieuczciwych praktyk”.

• „Zapewnienie „czujności” wobec bezpośrednich inwestycji zagranicznych zagrażających bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu”.

• „Standaryzacja w sektorze energii wiatrowej”.

5) Rozwój umiejętności:

• „Powołanie do życia partnerstwa na rzecz umiejętności w zakresie energii odnawialnej w celu opracowania projektów wspierających rozwój umiejętności odnoszących się m.in. do energii wiatrowej”.

6) Zwiększenie zaangażowania przemysłu i poziomu zobowiązań państw członkowskich:

• „Uzgodnienie Karty Energii Wiatrowej UE”.

Przedstawione powyżej filary wynikają z analizy przeprowadzonej przez m.in. Dyrekcję Generalną ds. Energii (DG ENER), która w jednym z rozdziałów planu informuje, że: „Pomimo ogólnie pozytywnego rozwoju w przeszłości, europejska branża wiatrowa boryka się obecnie z poważnymi problemami. Przyczyny trudności, z jakimi borykają się unijni producenci sprzętu wiatrowego wiatrowych w UE można podzielić na pięć głównych kategorii:

A) Niewystarczający i niepewny popyt na turbiny wiatrowe w UE.

B) Powolne i skomplikowane wydawanie pozwoleń.

C) Trudny dostęp do surowców, wysoka inflacja i ceny towarów.

D) Niespójność przetargów krajowych, które często nie promują wysokich standardów środowiskowych oraz społecznych oferowanych produktów.

E) Presja ze strony międzynarodowej konkurencji.

F) Słaby dostęp do wykwalifikowanych kadr”.

Alert europejski: Jest porozumienie UE ws. energetyki jądrowej i rynku mocy

Jakie działania podejmie Komisja?

Poniżej prezentujemy wybrane działania Komisji Europejskiej (w kolejności chronologicznej), które będą wynikały z przyjętego Planu:

• „Do listopada Komisja przedstawi sprawozdanie z przeglądu tzw. „Emergency Regulation” i rozważy zaproponowanie przedłużenia tymczasowych środków nadzwyczajnych. Przyniosłoby to konkretne korzyści dla odnawialnych źródeł energii i wysłałby silny sygnał do przemysłu i państw członkowskich o potrzebie pilnego przyspieszenia wdrażania energii wiatrowej i innych odnawialnych źródeł energii”.

• „W listopadzie 2023 r. Komisja przyjmie Plan działania dotyczący sieci, obejmujący zarówno kwestie przesyłu, jak i dystrybucji”.

• „W kolejnym zaproszeniu do składania wniosków (23 listopada br.) Komisja rozszerzy możliwości wsparcia produkcji energii wiatrowej w ramach Funduszu Innowacji poprzez podwojenie budżetu na finansowanie projektów w zakresie czystych technologii do 1,4 mld EUR, w tym projektów dotyczących produkcji turbin wiatrowych i ich komponentów”.

• „W grudniu 2023 r., po ocenie projektów Krajowych Planów na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), Komisja wyda zalecenia dotyczące wydawania pozwoleń i długoterminowego planowania rozwoju odnawialnych źródeł energii. W zaktualizowanych KPEiK, wykraczających poza obecne zobowiązania prawne, państwa członkowskie powinny opracować kompleksowe 10-letnie plany rozwoju odnawialnych źródeł energii, w szczególności energii wiatrowej, z perspektywą do 2040 roku. Plany te powinny obejmować docelowe zainstalowane moce i/lub wielkości produkcji, profil projektów, dystrybucję przestrzenną i aspekty integracji systemu energetycznego”.

• „Przed końcem roku Komisja uruchomi specjalne narzędzie internetowe wspierające państwa członkowskie w procesie wydawania pozwoleń”.

• „Do końca tego roku Komisja wzmocni również działania związane z energią wiatrową w ramach zmienionego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych (SET), wraz ze zwiększonym wsparciem dla badań i innowacji w sektorze produkcji energii wiatrowej, tak aby odpowiednie technologie europejskie utrzymały swoją przewagę konkurencyjną, w szczególności w kwestiach związanych z obiegiem zamkniętym i zrównoważonym rozwojem, usprawnieniem procesów przemysłowych i cyfryzacją”.

• „Do kwietnia 2024 r. Komisja zaktualizuje zalecenie w sprawie przyspieszenia procedur wydawania pozwoleń na projekty w zakresie energii odnawialnej oraz towarzyszące mu wytyczne dotyczące dobrych praktyk w celu przyspieszenia procedur wydawania pozwoleń na projekty w zakresie energii odnawialnej oraz ułatwienia zawierania umów zakupu energii, w razie potrzeby o dalsze wytyczne dotyczące takich tematów, jak repowering, uproszczenie procedur środowiskowych lub wydawanie pozwoleń na sieci”.

Jednym z kluczowych działań Komisji będzie również uruchomienie dialogu z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, w celu poprawy, uproszczenia i zapewnienia spójności w projektowaniu aukcji energii odnawialnej.

Dialog ma docelowo doprowadzić do jak najszybszego przyjęcia zaleceń i wytycznych Komisji, których celem będzie zapewnienie standardowych elementów aukcji oraz zapewnienie pełnej komplementarności z aktem o ws. przemysłu neutralnego emisyjnie (NZIA). W tym celu w przygotowanym Planie Komisja wezwała m.in. Parlament Europejski do szybkiego osiągnięcia porozumienia (do marca 2024 r.).

O akcie ws. przemysłu neutralnego emisyjnie pisaliśmy tutaj.