Ustawa wiatrakowa: nowe ograniczenia lokalizacyjne związane z wojskiem i bezpieczeństwem Polski
Nowelizacja tzw. ustawy wiatrakowej przewiduje istotne ograniczenia lokalizacyjne dla nowych inwestycji w energetykę wiatrową, mające na celu ochronę bezpieczeństwa narodowego i interesów obronnych.
W odpowiedzi na interpelację posła Roberta Warwasa Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewnia, że rozwój lądowej energetyki wiatrowej w Polsce jest realizowany z pełnym uwzględnieniem bezpieczeństwa narodowego. Wiceminister Miłosz Motyka, w piśmie z 23 kwietnia 2025 r. skierowanym do Marszałka Sejmu Szymona Hołowni, przedstawił stanowisko resortu w tej sprawie.
Interpelacja dotyczyła wpływu inwestycji wiatrowych na systemy obronne i radarowe, szczególnie w kontekście przygranicznych instalacji wojskowych. Poseł pytał m.in., czy Polska — jako członek NATO — analizowała potencjalne zagrożenia związane z budową farm wiatrowych oraz czy wzorem Szwecji rozważa wycofanie się z takich inwestycji w określonych lokalizacjach.
Bezpieczeństwo jest uwzględniane przy budowie wiatraków
W odpowiedzi wiceminister Motyka przypomniał, że o lokalizacji każdej elektrowni wiatrowej decyduje samorząd lokalny — organ gminy sporządzający miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Co istotne, projekt takiego planu musi zostać uzgodniony z szeregiem instytucji, w tym z właściwymi organami wojskowymi, Strażą Graniczną oraz służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo państwa. Uzgodnienie, w odróżnieniu od opinii, ma charakter wiążący, co oznacza, że stanowisko tych organów musi zostać uwzględnione w ostatecznym kształcie planu.
Ministerstwo wskazuje, że obowiązujące przepisy — w szczególności art. 17 pkt 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym — gwarantują, iż kwestie obronności są uwzględniane na bardzo wczesnym etapie planowania inwestycji wiatrowych. Jeżeli lokalizacja farmy wiatrowej mogłaby wpłynąć negatywnie na działanie kluczowych systemów obronnych Rzeczypospolitej, odpowiednie organy mają możliwość zablokowania takiej inwestycji na etapie planowania przestrzennego.
Zakazy lokalizacyjne i strefy wojskowe w projektowanych przepisach
Dodatkowo, w ramach prac legislacyjnych nad projektem nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych przewidziano wprowadzenie nowych ograniczeń lokalizacyjnych. Zgodnie z proponowanymi przepisami, budowa elektrowni wiatrowych ma być zakazana w przestrzeniach powietrznych MCTR (strefy kontrolowane wokół wojskowych lotnisk) oraz MRT (trasy lotów wojskowych). Jak wskazano w odpowiedzi, turbiny zlokalizowane w tych przestrzeniach mogłyby uniemożliwić wykonywanie zadań przez lotnictwo Sił Zbrojnych RP.
Energetyka wiatrowa jako element odporności państwa
Ministerstwo zaznacza również, że bezpieczeństwo energetyczne i narodowe są ze sobą ściśle powiązane. Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę, trwająca od ponad trzech lat, istotnie zmieniła perspektywę polityki energetycznej w Europie. Odejście od paliw kopalnych i dominujących dostawców zagranicznych oraz rozwój odnawialnych, rozproszonych źródeł energii — takich jak elektrownie wiatrowe — stał się nie tylko kwestią środowiskową, ale również strategiczną.
Czytaj także: Blackout na Półwyspie Iberyjskim. Winny zbyt duży udział OZE w systemie?
W odpowiedzi podkreślono również, że rozwój technologii radarowych oraz materiałów stosowanych w turbinach wiatrowych może w przyszłości jeszcze bardziej ograniczyć ich wpływ na systemy obronne. Przykładem są adaptacyjne technologie radarowe wspierane przez sztuczną inteligencję, które potrafią niwelować zakłócenia generowane przez turbiny. Opracowywane są też specjalne polimery pochłaniające fale radarowe, które mogą być stosowane w elementach konstrukcyjnych wiatraków, takich jak wieże, gondole czy łopaty — wskazano tu m.in. badania z programu UE dostępne w serwisie CORDIS.
Wiceminister Motyka zapewnił, że obecne i projektowane regulacje prawne w pełni zabezpieczają interesy bezpieczeństwa narodowego w kontekście rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie. Dodał również, że w przypadku dalszego rozwoju technologii możliwe będzie dostosowywanie przepisów — zarówno w kierunku ich zaostrzenia, jak i ewentualnego złagodzenia — w zależności od bieżących potrzeb systemu obronnego.
