Alert europejski: Przyspieszenie wydawania zezwoleń, rekomendacje dot. aukcji… Renesans OZE w Unii Europejskiej

W poniedziałek 13 maja br. Komisja Europejska zaprezentowała szereg dokumentów mających na celu przyspieszenie rozwoju OZE na terenie UE. Dokumenty zostały przedstawione dokładnie 2 lata po przyjęciu planu REPowerEU, który zakłada osiągnięcie suwerenności energetycznej i odwrót od paliw kopalnych sprowadzanych m.in. z Rosji.

Polski krajobraz energetyczny oczami Komisji Europejskiej:

Jak wskazuje Komisja Europejska „w 2023 r. w Polsce zainstalowano 4,8 GW nowych mocy w OZE”. Obecna moc zainstalowana wynosi więc 27,4 GW, w porównaniu do 16,5 GW w 2021. Widać więc znaczącą poprawę, za którą w dużej mierze odpowiadają źródła solarne oraz wiatrowe (lądowe). Wskaźnik przyrostu nowych mocy osiągnął poziom 21,4% na przestrzeni ostatniego roku, co pokazuje, że tendencja w ostatnich miesiącach wciąż jest wzrostowa, choć dynamika wzrostu nieco osłabła względem ostatnich lat.

Należy jednak pamiętać, że w związku z obecnie obowiązującymi regulacjami wchodzącymi w skład pakietu “Fit for 55”, a w tym m.in. dyrektywą REDIII, Polska do 2030 r. będzie musiała znacząco przyspieszyć swoje działania w tym obszarze. Ambicją polityczną na poziomie całej UE jest bowiem osiągnięcie poziomu 42,5% udziału OZE w finalnym zużyciu energii elektrycznej. Dla Polski wyznaczony został jednak mniej ambitny cel wiążący na poziomie 31,5% i choć jest to wyraźnie mniejsza wartość, do jej osiągnięcia wciąż nam bardzo daleko…

W opinii organu wykonawczego UE cel ten uda się to osiągnąć poprzez rozwój 600 GW mocy zainstalowanej w PV, 60 GW w morskiej energetyce wiatrowej, 40 GW mocy w elektrolizerach produkujących zielony wodór, a także 47 mln sztuk pomp ciepła wraz ze stworzeniem rynku biometanu obejmującego ok. 35 mld m3. Czy jest wykonalne? Teoretycznie tak, choć należy pamiętać, że formalnie zostało nam bardzo niewiele czasu, bo tylko (!) 5 lat.

Przyspieszenie rozwoju OZE

Do tej pory tempo rozwoju sektora uwarunkowane było tempem analiz dokumentacji projektowej oraz wniosków przez pracowników administracji państwowej. To jednak ma się zmienić, a właściwie powrócić na „właściwe tory”…

Pierwsze poważniejsze sygnały płynące ze strony Komisji Europejskiej dot. propozycji zmian w zakresie tempa rozwoju OZE zaobserwować można było pod koniec 2023 r. W październiku zaprezentowano bowiem Plan działania w zakresie energii wiatrowej (o którym pisaliśmy TUTAJ), oraz Plan działania w zakresie morskiej energetyki wiatrowej (o którym pisaliśmy TUTAJ).

Na tych działaniach jednak się nie skończyło. Oba Plany – w formie komunikatów – zobowiązały Komisję Europejską do podjęcia szeregu dalszych działań, a w tym również związanych z wydaniem m.in. rekomendacji dot. procedur administracyjnych odnoszących się do zezwoleń oraz kształtu aukcji.

Nowe wytyczne zasady aukcji OZE:

Konsultacje publiczne związane z rekomendacjami dot. nowego kształtu aukcji OZE zostały uruchomione przez Komisję już w lutym br. - o uruchomionym procesie pisaliśmy TUTAJ. Całość jednak zakończyła się wcześniej niż informowała Komisja. Humorystycznie można więc powiedzieć, że Unia już dziś przyspieszyła z działaniami dot. OZE. Wśród kluczowych elementów, na które zwróciła uwagę Komisja w nowo wydanych wytycznych dot. zasad aukcji OZE wymienić można następujące fragmenty:

• „Państwa członkowskie powinny wprowadzić środki zapewniające pełne ukończenie projektów w terminie, takie jak kary za niewykończenie lub opóźnione uruchomienie na podstawie szczegółowej oceny. Kary powinny być ustalone na poziomie, który równoważy potrzebę zapewnienia konkurencyjnego procesu przetargowego, jednocześnie zniechęcając firmy do składania ofert bez zdecydowanej intencji realizacji projektu i przestrzegania jego specyfikacji (w tym kryteriów prekwalifikacyjnych)”.

• „Dla aukcji dotyczących morskiej energii wiatrowej, państwa członkowskie powinny, zasadniczo, aukcjonować lokalizacje, które zostały solidnie zbadane, aby ograniczyć ryzyka związane z projektem i zwiększyć prawdopodobieństwo pełnego i terminowego wdrożenia”.

• „Państwa członkowskie powinny rozważyć włączenie klauzul indeksacyjnych do projektu aukcji, zwłaszcza w sytuacjach, gdy zabezpieczenie przez spółki nie jest możliwe lub jest zbyt kosztowne, aby zagwarantować pełne i terminowe ukończenie projektów, przy jednoczesnym zachowaniu równowagi w podziale ryzyka między deweloperem projektu a prowadzącym aukcje oraz uwzględniając dostępność różnych opcji zmniejszenia ryzyka. W przypadku aukcji, w których udzielana jest pomoc państwa w formie bezpośredniego wsparcia cenowego, państwa członkowskie powinny rozważyć włączenie klauzul indeksacyjnych dla fazy budowy projektu. Gdy takie klauzule indeksacyjne są używane, wpływ na finanse publiczne powinien być właściwie oceniony i uwzględniony w ogólnej puli środków budżetowych przeznaczonych na tego typu systemy wsparcia”.

• „Dla aukcji, które nie przewidują pomocy państwa w formie bezpośredniego wsparcia cenowego, ale generują środki finansowe dzięki negatywnemu komponentowi oferty, państwa członkowskie powinny żądać płatności w ratach przez określony okres, aby zabezpieczyć się przed inflacją i ograniczyć ryzyko finansowe inwestora”.

Nowe tempo procedur wydawania pozwoleń:

Jak informuje Komisja Europejska: „OZE stanową kluczowy element w procesie przejścia na czystą energię, koniecznego do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu.  Sektor OZE jest również źródłem rozwoju poprzez pobudzanie zwiększania miejsc pracy. Przyczynia się do także do technologicznego i przemysłowego przywództwa UE, wzmacniając strategiczną autonomię i sprawiając, że gospodarka staje się bardziej odporna”. W ocenie organu wykonawczego UE fundamentem dla realizacji ambicji politycznych są więc zmiany w zakresie wydawania pozwoleń. Mają one zwiększyć tempo inwestycji i ułatwić inwestorom prowadzenie projektów. Wśród najuważniejszych elementów wymienionych przez Komisję w nowych rekomendacjach znalazły się następujące fragmenty:

„Państwa Członkowskie powinny ustalić jasno określone i jak najkrótsze terminy na wszystkie niezbędne kroki wymagane do wydania zezwoleń na budowę i eksploatację projektów energii odnawialnej oraz związanych z nimi infrastrukturalnych projektów, określając przypadki, w których takie terminy mogą być przedłużone i w jakich okolicznościach. Państwa Członkowskie powinny ustalić obowiązujące maksymalne terminy na wszystkie istotne etapy procedury oceny oddziaływania na środowisko”.

„Państwa Członkowskie powinny wprowadzić w pełni cyfrowe procedury wydawania zezwoleń oraz komunikację elektroniczną tak szybko, jak to możliwe, a najpóźniej do 21 listopada 2025 roku”.

„Państwa Członkowskie powinny również rozważyć lepsze wykorzystanie nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja i dane geoprzestrzenne, aby zobaczyć, gdzie przetwarzanie informacji może być przyspieszone i zautomatyzowane, a raportowanie przez promotorów projektów może być zastąpione przez dane uzyskane za pomocą innych środków, tym samym zmniejszając obciążenie dla promotorów projektów i przyspieszając procedurę wydawania zezwoleń”.

Renesans spółek OZE na GPW?

Nowe wytyczne – o ile zostaną wzięte pod uwagę przez rządy państw UE – mogą sprawić, ze spółki OZE poczują „wiatr dobrych zmian” i znajdą się na fali wzrostowej. Ciekawym przypadkiem może być m.in. Polenergia, która po prawie 2-letniej korekcie notowań na GPW w ostatnim czasie ma szanse znów osiągnąć rekordowy kurs.

Notowania Polenergii