Ile można zarobić na inwestycji w udziały oferowane na portalach crowdfundingowych? Jaka część projektów przeżywa w długim terminie? Jak bardzo powinien być zdywersyfikowany portfel inwestycyjny w części crowdfundingowej? Odpowiadamy!
W ostatnich tygodniach zrobiło się głośno o crowdfundingu. Wszystko przez klub piłkarski Wisła Kraków, który zebrał 4 mln zł w 24 godziny poprzez portal Beesfund. Wielu komentatorów wskazywało, że to była tak naprawdę zbiórka charytatywna – na ratowanie klubu – i inwestorzy nie zarobią na swojej inwestycji w udziały Wisły. Te komentarze zmotywowały nas do sprawdzenia, ile można zarobić na inwestowaniu w ramach crowdfundingu.
Crowdfunding to finansowanie jakiegoś projektu przez społeczność internetową (finansowanie społecznościowe). Po raz pierwszy tego terminu użył magazyn Wired w 2006 roku. Crowdfunding rozwija się dynamicznie na całym świecie. Według firmy analitycznej Statista start-upy poprzez finansowanie społecznościowe zebrały w 2018 roku 5,3 mld USD, a w 2022 roku zbiorą 11 mld USD. Według portalu Zrzutka.pl, w ubiegłym roku polski rynek crowdfundingu był wart 0,5 mld zł, a w 2019 roku będzie już wart 0,7 mld zł.
1. Wartość światowego rynku crowdfundingu (w mln USD)
Istnieją różne modele crowdfundingu:
- donacyjny (charytatywny) z nagradzaniem uczestników lub nie;
- pożyczkowy;
- inwestycyjny (poprzez fundusz lub bezpośrednio w akcje lub udziały).
Nas oczywiście interesuje głównie ten ostatni model. Ile można zarobić na zakupie akcji lub udziałów w ramach projektu crowdfundingowego?
Zobacz także: Wisła Kraków sprzedała wszystkie akcje w 24 godziny i pobiła rekord polskiego Crowdfundingu
„Złote strzały” crowdfundingu mnożą kapitał nawet 30-krotnie
Badanie naukowców z Willamette University sprzed kilku lat pokazało, że udane inwestycje crowdfundingowe przynoszą średnioroczną stopę zwrotu na poziomie 20%. A najlepsze inwestycje, tak zwane „złote strzały”, mnożą kapitał nawet 30-krotnie.
Z badania brytyjskiej firmy crowdfundingowy Seedrs wynika, że w latach 2012-15 na inwestycji w projekty crowdfundingowe można było zarobić 14,4% średniorocznie. Badanie objęło 250 emisji akcji i udziałów, przeprowadzonych na Wyspach Brytyjskich na początku drugiej dekady XXI wieku.
Na inwestycji w 212 start-up’ów poszukujących finansowania od społeczności internetowej poprzez portal Crowdcube w latach 2011-15 inwestorzy zarobili 8,8% średniorocznie – mówią wyniki badania przeprowadzonego przez włoskich naukowców (Andrea Signori, Silvio Vismara).
Nastroje studzą z pewnością wyniki badania przeprowadzonego kilka lat temu przez Komisję Europejską. Wynikało z niego, że inwestorzy którzy zainwestowali w 100 projektów crowdfundingowych po 1% swojego kapitału, zarabiali przeważnie 5-8% w skali roku. Czyli przy tak dużej dywersyfikacji portfela szału nie ma. Jednak wyniki prezentują się jeszcze gorzej, jeśli popatrzymy na osiągnięcia inwestorów, którzy ulokowali kapitał tylko w 10 projektach. To oznacza, że im większa dywersyfikacja przy inwestowaniu w projekty crowdfundingowe, tym lepiej (tym niższe ryzyko).
2. Dystrybucja średniorocznych stóp zwrotu (oś x) wśród inwestorów crowdfundingowych, którzy zainwestowali w 100 projektów po 1% kapitału
3. Dystrybucja średniorocznych stóp zwrotu (oś x) wśród inwestorów crowdfundingowych, którzy zainwestowali w 10 projektów po 1% kapitału
Na pewno zaletą platform crowdfundingowych są niskie koszty administracyjne, jakie musi ponieść inwestor na początku inwestycji. Relatywnie niskie, w porównaniu do prowizji i opłat np. w domach maklerskich.
Inwestowanie poprzez crowdfunding jest wysoce ryzykowne
Problem w tym, że inwestycje w małe firmy w ramach crowdfundingu są niezwykle ryzykowne. Inwestor najczęściej wie o firmie tylko tyle, ile ona sama o sobie powie. Kilkunastostronicowy dokument, czasami konferencja przez Skype na której pojawia się założyciel biznesu – i to wszystko, co musi wystarczyć do podjęcia decyzji.
Wspomniane już badanie firmy Seedrs wykazało, że około 40% start-upów pozyskujących pieniądze poprzez crowdfunding bankrutuje po 3 latach. W kolejnych 15% przypadków akcje lub udziały są warte po 3 latach mniej, niż w momencie emisji publicznej.
Badanie firmy CB Insights z 2015 roku pokazało, że spośród 1 027 start-upów które szukały finansowania publicznego w latach 2009-10 tylko 40% dotrwało do drugiej rundy, a tylko 1% z nich stało się poważnymi biznesami. Według organizacji Angel Capital Association, tylko 11% start-upów spełnia oczekiwania inwestorów pod względem rozwoju biznesu, a więc i wygenerowanych stop zwrotu.
Poza tym, jak wskazuje inwestor Joseph Hogue na portalu My Stock Market Basics, inwestycja w biznes poprzez crowdfunding wymaga cierpliwości. Inwestor musi założyć, że wkłada kapitał w dany projekt na co najmniej 5 lat. Z doświadczeń Hogue wynika, że krótsze horyzonty po prostu nie mają sensu.
4. Przeżywalność start-upów amerykańskich w proc. (długość życia w latach – oś x)
Kilka zasad inwestowania w ramach crowdfundingu
Decydując się na zainwestowanie pieniędzy w firmę poprzez platformę crowdfundingową warto więc pamiętać, że zdecydowana większość start-upów upada, zanim zdąży „złapać” odpowiednią skalę działania. A duża część projektów w crowdfundingu udziałowym po czasie okazuje się projektami charytatywnymi.
Dlatego warto pamiętać o podstawowych zasadach inwestowania w projekty crowdfundingowe:
- Inwestuj tylko tyle, ile możesz stracić.
- Inwestuj tylko taką sumę, bez której możesz przeżyć kilka lat.
- Dywersyfikuj swoje crowdfundingowe inwestycje.
- Zwracaj uwagę na to, czy spółka ma odpowiednie kadry. To ludzie stanowią o sile biznesu.
- Inwestuj tylko w te biznesy, które rozumiesz.
- Inwestuj tylko w te biznesy, w których jest jasne na czym będą zarabiać.
- Sprawdź, kiedy i w jaki sposób będziesz mógł wyjść ze swojej inwestycji (sprzedać akcje / udziały).
- Czytaj prospekty emisyjne od deski do deski i nie bój się zadawania pytań.
- Pamiętaj, że każda firma chce zaprezentować się jak najlepiej, bo chce pozyskać kapitał.
Pocieszające jest to, że według raportu Komisji Europejskiej, 60% inwestujących w ramach crowdfundingu przeznacza na ten cel mniej niż 10% swoich oszczędności. Czyli generalnie inwestorzy mają świadomość, jak bardzo ryzykowne jest lokowanie środków w projektach biznesowych szukających finansowania poprzez finansowanie społecznościowe.
Źródła wykresów: 1. Statista, 2., 3. Komisja Europejska, 4. US Bureau of Labor Statistics
Zobacz także: Crowdfunding akcji Ogen SA – badania genetyczne? Czy to jeszcze inwestycja czy już po prostu zakup usługi?
