Jak wypełnić PIT-38 i rozliczyć podatek od zysków kapitałowych krok po kroku

Nadchodzi czas rozliczenia zysków z inwestycji z urzędem skarbowym. Skąd wziąć PIT-8C potrzebny do wypełnienia PIT-38? Czy wypełnienie PIT-38 jest łatwe? Jakie pułapki czyhają na inwestora wypełniającego tę deklarację? Wyjaśniamy!

PIT-38 wygląda z pozoru niewinnie. Wystarczy wziąć z domu maklerskiego PIT-8C, przepisać cyferki z jednych rubryk w drugie i po sprawie, nieprawdaż? No niestety, nie do końca tak jest. Ale po kolei.

Kto musi wypełnić PIT-38 i rozliczyć podatek od zysków kapitałowych?

PIT-38 musi wypełnić każdy, kto uzyskał przychody z kapitałów pieniężnych, czyli z transakcji giełdowych na papierach wartościowych i instrumentach pochodnych, z tytułu dywidend etc.

Potrzebny jest do tego PIT-8C z każdego domu maklerskiego, za pośrednictwem którego zawieraliśmy w minionym roku transakcje. PIT-8C powinien zawsze pojawiać się na rachunku maklerskim w formie elektronicznej (lub w skrzynce pocztowej) najpóźniej do końca lutego.

Uwaga: zazwyczaj PIT-8C w formie elektronicznej jest dostępny tylko do czasu (zazwyczaj właśnie do końca lutego). Jego uzyskanie w formie papierowej wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty (zazwyczaj około 20-50 zł, w zależności od cennika opłat w danym domu maklerskim).

Co ciekawe, PIT-38 nie wypełniają podatnicy, którzy uzyskali dochody kapitałowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Oni muszą je ujawnić w formularzu właściwym dla prowadzonej przez niego działalności (najczęściej jest to PIT-36L).

Warto pamiętać, że przychód ze zbycia papierów wartościowych jest opodatkowany nawet wtedy, gdy nie został otrzymany. Taka sytuacja może wystąpić wtedy, gdy inwestor zbywa papiery poza giełdą, regulując transakcję umową cywilnoprawną.

Uwaga na PIT-8C

Zazwyczaj w wypełnieniu PIT-38 pomaga otrzymanie PIT-8C od płatnika (brokera czy domu maklerskiego). Problem w tym, że jeśli z jakichś powodów tego dokumentu nie otrzymamy, to i tak musimy złożyć zeznanie PIT-38!

PIT-8C jest niezbędnym potwierdzeniem uzyskanych dochodów. Generalnie, wszystkie dane wpisywane w PIT-38 muszą mieć potwierdzenie w dokumentacji. Czyli inwestor powinien zachowywać u siebie w domowym archiwum umowy, wyciągi, rachunki oraz oczywiście PIT-8C.

Z PIT-8C wiążą się dwa poważne problemy:

dokument ten jest wyrazem interpretacji przepisów przez wystawcę, ale ta interpretacja nie musi być prawidłowa;
część przychodów lub kosztów może nie być uwzględniona w PIT-8C przez wystawcę.

Należy również pamiętać, że wystawca PIT-8C nie uwzględnia tzw. zwolnień podatkowych. Czyli jeśli inwestor otrzymał akcje w spadku, musi sam dokonać odliczenia od kwoty przychodu wykazanego w PIT-8C!

Zobacz także: „To złudzenie, że PIT-38 jest prosty do wypełnienia” – rozmowa z Robertem Morawskim, prawnikiem i specjalistą ds. podatków

Wstęp do wypełnienia PIT-38 i FIFO, czyli porządek

Rubryki A i B należy wypełnić uważnie, aktualnymi danymi (a nie tymi, które zostały kiedyś podane brokerowi).

Teraz patrzymy na rubryki 45 i 46 w PIT-8C. Jeśli wszystko jest w porządku, to kwoty przepisujemy do poz. 20 i 21 w PIT-38 (lub sumujemy, jeśli mamy klika dokumentów PIT-8C).

Jeśli się nie zgadzamy z danymi z PIT-8C, to musimy sami policzyć dochód. Obliczając ogólną sumę przychodów i kosztów, podatnik powinien pamiętać, że musi to robić wedle reguły FIFO (z ang.: first in, first out, czyli: pierwsze weszło, pierwsze wyszło). Czyli jeśli np. sprzedajemy papiery, które nabywaliśmy po różnych cenach, to zbycie dotyczy papierów nabywanych najwcześniej.

Co inwestor może „wrzucać w koszty”

W koszty podatnik – inwestor może „wrzucać” m.in. opłatę za prowadzenie rachunku, prowizje. Niestety, wliczanie wydatków na książki i czasopisma, gazety czy abonamenty do serwisów dotyczących inwestowania czy na szkolenia to już jest pewne ryzyko – takie koszty mogą nie zyskać uznania w oczach inspektorów urzędu skarbowego.

Koszty można rozliczać ogólnie, nie podając związku z poszczególnymi transakcjami. Oczywiście, należy posiadać dokumenty potwierdzające poniesienie kosztów.

Inwestowanie za granicą rodzi problemy przy wypełnianiu PIT-38

Jeśli inwestor ulokował kapitał za granicą i otrzymał z tego tytułu odsetki lub dywidendy, to powinien uwzględnić to w rubryce nr 37. Dochody z zagranicy należy połączyć z dochodami z Polski. Należy pamiętać, że zagraniczni płatnicy (brokerzy, domy maklerskie) zazwyczaj nie dopełniają obowiązku obliczania i pobierania podatku od polskich inwestorów...

Większość państw ma podpisane umowy z Polską o unikaniu podwójnego opodatkowania, więc podatki zazwyczaj należy płacić w miejscu zamieszkania. Jeśli jednak polski inwestor zapłacił podatek za granicą, to musi to wykazać w rubrykach 32 i 33 oraz złożyć załącznik PIT/ZG. Od wartości podatku dla wszystkich dochodów można odliczyć kwotę podatku zapłaconego za granicą, ale ta kwota nie może przekroczyć kwoty 19% należnej według polskich przepisów.

Jak rozliczyć stratę podatkową od zysków kapitałowych?

W części D PIT-38 inwestor może rozliczać stratę z lat minionych, jeśli została ona poniesiona w trakcie 5 poprzednich lat (czyli w zeznaniu za 2017 rok można rozliczyć stratę maksymalnie z roku 2012). Należy przy tym pamiętać, że jednorazowo można odliczać tylko połowę straty (czyli całą w dwa lata, w dwóch zeznaniach PIT-38).

Jak dokładnie rozliczać straty? Oto przykład:

W 2015 i 2016 roku podatnik złożył zeznania, w których wykazał stratę odpowiednio: 4.000 zł i 6.000 zł. Teraz (za rok 2017) ma dochód w wysokości 10.000 zł. Podatnik może odliczyć od dochodu 2.000 zł straty z 2015 roku i 3.000 zł straty z 2016 roku:

10.000 – (2.000 + 3.000) = 5.000 zł do opodatkowania.

W kolejnym roku podatnik będzie mógł rozliczyć pozostałe 5.000 zł strat (jeśli osiągnie dochód).

Uwaga: stratą jest różnica między przychodami, a kosztami (tzw. strata podatkowa). Nie jest nią każda strata na transakcjach. Tylko stratę podatkową z lat ubiegłych można odliczać w PIT-38!

Finalizacja wypełniania PIT-38

Gdy już uporamy się z wypełnieniem rubryk, należy podpisać PIT-a i wykonać koniecznie jego kopię. Dobrze jest też odpisać 1% na organizację pożytku publicznego. Pozostaje wysłanie dokumentu do właściwego urzędu skarbowego do dnia 30 kwietnia. Warto zachować potwierdzenie nadania PIT-38, tak na wszelki wypadek. Oczywiście, jeżeli robimy to drogą elektroniczną to nie musimy tego robić. :)

P.S. Jeśli jeszcze macie wątpliwości w jakichś kwestiach, może rozwieje je Krajowa Informacja Podatkowa, czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 18.00.

Infolinia:

Z tel. stac.: 801 055 055

Z tel. kom.: (22) 330 0330

Z zagranicy.: +48 22 330 0330.

Zobacz także: Bitcoin a podatki. Jak rozliczać się z fiskusem ze sprzedaży kryptowaluty